صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد

گزارش

تاریخ سند: 12 آبان 1331


گزارش


متن سند:

مأمور ویژه گزارش می دهد به طوری که از کارکنان روزنامه فرمان شنیده شده روز گذشته عباس شاهنده مدیر روزنامه فرمان ضمن ملاقات با بیوک صابر مدیر روزنامه سیاسی ایشان را وادار نموده است به انتشار روزنامه مزبور مبادرت نماید.
سپس هر دو نفر به اتفاق چند نفر از سناتورهای سابق را ملاقات و درباره انتشار روزنامه آنان تقاضای کمک مالی کرده اند.
به قرار مسموع سرلشگر زاهدی1 و خواجه نوری2 به این شرط که روزنامه سیاسی رویه مخالفت آمیز نسبت به دولت آقای دکتر مصدق در پیش به گیرد قول مساعدت مالی به او داده اند.

توضیحات سند:

1ـ فضل اللّه زاهدی، فرزند بصیر دیوان همدانی در 1271 شمسی در همدان تولد یافت.
در کودکی خواندن و نوشتن را فرا گرفت.
چندی نیز در مدارس جدید به تحصیل اشتغال ورزید و سپس وارد مدرسه صاحب منصبی قزاقخانه شد و دوره آنجا را در رسته سواره نظام به پایان رساند و در 1293 ش به آترپاد قزاق همدان معرفی شد و زیر دست افسران روسی به فرا گرفتن فنون عملی جنگی پرداخت.
پس از یکسال خدمت به درجه سروانی رسید.
در رکاب رضاخان سوادکوهی در جنگ با احسان اللّه خان و میرزا کوچک خان شرکت نمود و پس از شش سال با آنکه هنوز جوان بود سرهنگ شد.
پس از کودتای 1299 درجه سرتیپی گرفت در سالهای جنگ اول جهانی به صفوف قشون قزاق ها پیوست مدتی افسر تیپ همدان بود و در جریان نهضت جنگل عامل سرکوب و در کودتای 1299 همراه رضاخان بود.
در سال 1302 ریاست قشون فارس و در قضیه شیخ خزعل مأمور حل موضوع و نیز مدتی استاندار خوزستان بود.
سال 1308 فرمانده ژاندارمری مأمور خاموش کردن شورش عشایر فارس شد پس از جنگ جهانی دوم با هدایت انگلیسیها به حزب ملیون نزدیک شد بعد از شهریور 1320 ناگهان اعلام شد که انگلیسیها سپهبد زاهدی را دزدیده اند و او سه سال در فلسطین ماند و سپس به ایران بازگشت و مدتی بیکار بود تا آنکه در مسافرت محمدرضاشاه به کشورهای اروپائی سپهبد رزم آرا رئیس ستاد ارتش شد.
دکتر اقبال وزیر کشور وقت برای آنکه در مقابل رزم آرا شخص نیرومندی تراشیده باشد او را به سمت ریاست شهربانی منصوب کرد.
از ابتدای نخست وزیری دکتر مصدق زاهدی به او نزدیک بود و در کابینه اول مصدق به وزارت کشور رسید ولی بعدها عشق به مقام باعث شد که در آن زمان خود را کاندیدای نخست وزیری کرد و هسته مرکزی مخالفت با دولت را تشکیل داد و سپس با وقایع 28 مرداد بر روی کار آمد.
در مورد نقش اساسی و رسالت زاهدی سه مشخصه را مطرح کرده اند.
1ـ امضاء قرارداد نفتی با کنسرسیوم 2ـ قتل عام و سرکوب مخالفین سلطنت 3ـ باز کردن دست آمریکا در ایران.
چنانچه بعضی از مورخین معتقدند که سیا، زاهدی را به عنوان جانشین شاه در نظر گرفته بود.
در طرح آمریکا قبل از روی کار آمدن امینی، زاهدی مطرح بود.
ولی شاه وی را در سال 1334 راهی اروپا نمود.
در اردیبهشت 1337 به ایران بازگشت.
سپس از سوی شاه به عنوان نماینده دایمی ایران در دفتر اروپایی سازمان ملل مجددا عازم ژنو شد.
وی تا پایان عمرش در آنجا ماند و در سال 1348 درگذشت.
وی به قول فردوست در زمان رضاخان پست مهمی نداشت و بیشتر به شکار ثروت و عیاشی می پرداخت تا اینکه به دستور انگلیسی ها رُل آمریکایی بازی کرد و علیه مصدق کودتا کرد.
مدتی پس از کودتا مجبور به استعفا شد و در اروپا سفیرالسفراء گردید فرزندش اردشیر را انگلیس ها به آمریکایی ها معرفی کردند و عامل آمریکایی شد (فردوست ـ ج 1 ص 77) (رجال عصر پهلوی، دکتر منوچهر اقبال، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ص 339ـ340.
2ـ محسن خواجه نوری، فرزند یکی از سران مشروطه این کشور یعنی حاج محمدعلی حاج حبیب (شالفروش) نماینده مجلس شورای ملی در ادوار اول بود.
وی در سال 1295 در تهران به دنیا آمد و پس از آنکه تحصیلات ابتدایی را در ایران به پایان رساند عازم فرانسه گشت و در آنجا دوران متوسطه را گذراند.
سپس عازم سوئیس شد و در دانشگاه لوزان سوئیس تحصیلات عالی را در رشته علوم عالی تجارت و اقتصاد شروع کرد و پس از آنکه از دانشگاه لوزان سوئیس فارغ التحصیل شد به تهران بازگشت و در دانشگاه تهران مجددا به تحصیل پرداخت و رشته حقوق قضائی را در دانشکده حقوق تهران به پایان رساند.
در آغاز کار به سمت مشاور مالی اقتصادی وزارت دارائی به کار پرداخت و یکی از اشخاص با نفوذ و صاحب قدرت آن زمان گردید.
هنگامی که وزارت کار تأسیس شد محسن خواجه نوری عضو هیئت عالی مستشاری این وزارتخانه شد و در تنظیم و تدوین قانون اولیه کار نقش مؤثری به عهده گرفت.
در همین وزارتخانه بود که مشاغل و مقامات گوناگونی از قبیل ریاست اداره مدیر کلی و مدیریت عامل صندوق تعاون و بیمه کارگران را طی کرد.
محسن خواجه نوری اولین مدیر عامل سازمان بیمه های اجتماعی بود که در تشکیل این سازمان نقش عمده ای داشته است.
در دوره بیست و یکم و بیست و دوم قانونگذاری خواجه نوری پست نمایندگی مردم شمیران ـ لواسانات ـ رودبار و قصران در مجلس شورای ملی را اشغال کرد.
پس از آنکه منصور نخست وزیر شد به عنوان لیدر اکثریت مجلس توسط نمایندگان عضو فراکسیون انتخاب شد.
او عضو هیئت امنای دانشگاه ملی و عضو شورای باشگاه خلبانی کشوری و عضو هیئت امنای بنگاه دریائی تراب و مدیر عامل باشگاه ورزشی نور می باشد.

منبع:

کتاب مطبوعات عصر پهلوی - روزنامه فرمان به روایت اسناد ساواک صفحه 9

صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است. استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.