درباره : سید موسی صدر رئیس شورای عالی شیعیان
تاریخ سند: 6 دی 1350
درباره : سید موسی صدر رئیس شورای عالی شیعیان
متن سند:
شماره : 8232/ سید موسی صدر که از سال 42 در کشور لبنان مقیم گردیده و تابعیت افتخاری آن کشور را پذیرفته و در حال حاضر رئیس شورای عالی شیعیان لبنان می باشد روز 5 /9 /50 به کشور وارد گردیده است.یاد شده از بدو ورود به کشور با برخی از مسئولین مملکتی، روحانیون طراز اول و روزنامه نگاران داخلی ملاقات و اظهاراتی نموده که ذیلاً اهم آن از عرض می گذرد: 1ـ یاد شده در فرودگاه مهرآباد به خبرنگار خبرگزاری پارس اظهار داشته : لبنان قریب 675 هزار نفر شیعه دارد که 61 جمعیت آن کشور را تشکیل می دهد و شیعیان علاوه بر اداء فرایض مذهبی به کارهای عام المنفعه و اجتماعی اشتغال دارند و شورای عالی شیعیان لبنان در داکا که 20 هزار نفر شیعه در آن جا زندگی می کنند نماینده دارد.
2ـ روز 14 /9 /50 عده ای از روحانیون از جمله مرتضی مطهری، وجیه اللهی و شیخ رضا گلسرخی از طرف جامعه تعلیمات اسلامی و شیخ حسن کاشانی مدیر امور مدرسه سپهسالار با موسی صدر ملاقات و مشارالیه اظهار داشته : در لبنان مانعی برای انجام کارها وجود ندارد.
هر اندازه نیرو باشد می توان کار کرد.
حتی بدون اجازه دولت می توان دانشگاه تأسیس نمود.
نامبرده هم چنین در دنباله اظهارات خود گفته : سرهنگ قذافی کمی در کارها عجول است، چون هنوز پخته نشده، ولی متدین است و روزه می گیرد و حتی به نمیری اظهار نموده، تبلیغات کمونیستی برای گول زدن جوانهاست والا دین اسلام از تمام مرامهای دنیا بهتر است.
نامبرده در پاسخ یکی از حاضرین در جلسه که پرسیده بود سازمان چریکی الفتح مبادرت به تربیت چریک و اعزام به ایران می نماید، اظهار داشته : این مطلب دروغ است زیرا سران الفتح با من دوست هستند و هیچ کاری از من پنهان نمی دارند.
3ـ روز 28 /9 /50 سید موسی صدر با آیت الله شریعتمداری در شهرستان قم ملاقات و ابتدا در خصوص موقعیت خویش در لبنان و بیلان کارهای انجام شده در آن کشور مطالبی عنوان و سپس اظهار داشته : با تفاهم و دوستی خواهیم توانست لبنان را بلندگوی عالم شیعه قرار دهیم و حتی کارهایی که در ایران و هیچ جای دنیا نمی توان انجام داد در لبنان به مرحله اجرا درآوریم و حتی می توانیم لبنان را مرکز اعزام طلاب به سایر نقاط جهان نماییم و مذهب شیعه را از این بی سروسامانی نجات بخشیم که آیت الله شریعتمداری تلویحا اظهار می دارد، وضع ما هم پریشان است و در مورد مسائل مربوط به شیعه ما باید مقنّن باشیم و دولت مجری.
4ـ یاد شده در ملاقات خود با آقای نخست وزیر اظهار داشته : لبنان کشوری است که به علت وضع جغرافیایی، طبیعی، اقتصادی، اجتماعی و مذهبی باید از هر جهت مورد توجه ایران باشد و از آن جا که در لبنان یکی از شرایط احراز مشاغل عمده حکومتی مانند ریاست جمهوری، نخست وزیری و ریاست مجلس بستگی به وابستگی های مذهبی دارد می توان گفت که در این کشور مذهب در کار حکومت نقش مؤثری دارد، ولی شیعیان لبنان به جهاتی در سالهای گذشته عملاً از به دست آوردن حق قانونی خود در سازمانهای حکومتی محروم مانده بودند، ولی اکنون با کوششی که شده انجمن واحد شیعیان لبنان به وجود آمده است.
من همیشه به کشورم و رژیم سلطنتی آن ـ که شاهنشاه در واقع غیر از رهبری ایران در نقش تنها رهبر شیعیان جهان قرار دارند ـ عشق ورزیده ام و خواسته ام با تمام امکاناتم در اختیار کشورم باشم، ولی متأسفانه از جانب کشورم به این هدف من توجه نشده است و گاهی هم اتفاق افتاده است که به علت بروز سوءتفاهم که نتیجه دخالتهای بعضی از مأمورین پایین و گزارشهای غلط آنان بوده کدورتهایی به وجود آمده.
من اصولاً خودم را بی نیاز از آن می دانم که برای تبرئه خود دفاع کنم؛ زیرا من که عاشق کشورم هستم انتظار دارم دولت بداند که هرگز از طریق راه راست خارج نخواهم شد و با دشمنان کشورم همکاری نخواهم داشت.
تقاضای من اکنون این است که شما با ما رابطه نزدیکتر و مستقیم برقرار کنید و ما هم با تمام امکانات خود، در اختیار شما هستیم.
نامبرده در دنباله اظهارات خود گفته : با زحمات زیاد توانسته ام شش محل تحصیلی برای جوانان شیعه لبنانی در مدارس عالی به دست آورم و حال آنکه اگر دانشگاهی برای شیعیان در لبنان تأسیس شود تأثیر آن بسیار قابل توجه خواهد بود و هم چنین ایجاد یک بیمارستان عملاً موجب نفوذ بیشتر معنوی ایران در بین شیعیان لبنان خواهد شد.
5ـ در تماسی که از طرف ساواک با نامبرده بالا به عمل آمده، یاد شده ضمن ابراز گله مندی از این که مقامات عالیه مملکتی توجهی به وی ننموده اند و برخوردهای مأمورین جزء با او منطبق با شئونات و موقعیت او نبوده و بعضا نیز گزارشات مأمورین ایجاد کدورت در روابط فیمابین نموده خواستار آن شده برای رفع این محظور اقداماتی صورت گیرد.
یاد شده همچنین ضمن تأکید این موضوع که همواره خدمتگزار بوده و از هر گونه کوششی در این راه فروگذار نخواهد کرد در مورد ملاقات خود با تیمور بختیار افزوده هیچ گاه موافق افکار و اعمال نامبرده نبوده و اقدامات او را تأیید نمی کرده و تماس او نیز با مشارالیه جنبه خاصی نداشته و صرفا به عنوان یک مقام مذهبی با وی ملاقات کرده است.
نظریه : نامبرده در اثر تلاشهای پی گیر و مداومی که در زمینه تمرکز شیعیان لبنان نموده موقعیت و مقامی به دست آورده و مورد توجه برخی از دولت های مسلمان منطقه خاورمیانه قرار گرفته است.
از جمله کشورهایی که از یاد شده پشتیبانی به عمل می آوردند و کوشش در بالا بردن موقعیت او به منظور بهره برداری به نفع دولت خود داشتند دولت مصر در زمان زمامداری جمال عبدالناصر بود، ولی بعد از فوت نامبرده و عدم حمایت کافی از وی در این زمینه به علت درگیری های موجود، مشارالیه به منظور به دست آوردن تکیه گاه جدید در صدد جلب نظر مقامات دولت شاهنشاهی ایران برآمده و مسافرت اخیر او نیز به ایران و مطرح نمودن ایجاد دانشگاه و بیمارستان در لبنان از طرف دولت شاهنشاهی ایران برای شیعیان آن کشور و هم چنین مذاکرات او با آیت الله شریعتمداری برای جلب نظر ایشان به وضعیت شیعیان لبنان به منظور بالا بردن نفوذ و تثبیت موقعیت خویش در بین شیعیان و مقامات لبنانی می باشد.
نظر به اهمیت موقعیت یاد شده در کشور لبنان و این که 41 جمعیت این کشور را شیعیان تشکیل می دهند و این شخص در میان آنها دارای قدرت و نفوذ قابل ملاحظه ای می باشد در صورتی که به نحو صحیح هدایت گردد و در عین حال اعمال و رفتار او همواره در مد نظر و توجه قرار گیرد می توان از وجود وی بهره برداری های لازم را بهعمل آورد.