موضوع: جلسه کنگره هزاره شیخ طوسی1
تاریخ سند: 11 فروردین 1349
موضوع: جلسه کنگره هزاره شیخ طوسی1
متن سند:
به: ساواک مشهد شماره : 10016/ 9 ه عصر روز 3 /1 /49 آخرین جلسه کنگره هزاره شیخ طوسی در محل پلی تکنیک دانشکده پزشکی تشکیل می گردد هنگام قرائت قطعنامه کنگره آیت الله حاج میرزا خلیل کمره ای2 شدیدا اعتراض می نماید و اظهار می دارد چرا موضوع تدریس زبان عربی و ابقاء آن را در کنکورها در قطعنامه نگذاشته اید؟ بر اثر پافشاری نامبرده آقای علال الفارسی رئیس کنگره موضوع را برأی عمومی گذاشته و تمامی شرکت کنندگان بعلامت تائید کف میزنند و قرار میشود جزء مواد کنگره این موضوع را هم بگنجانند.پس از آن مرتضی مطهری روحانی مقیم مرکز اظهار مینماید با حذف عربی تمام آثار دینی و فرهنگی اسلامی ما از بین میرود و اگر موضوع حذف عربی باین اندازه هم اصلاح نگردد روحانیت ناچار است اقدامات جدی تری در پیش گیرد و قبل از آن باید مردم را هم در جریان گذاشت و افکار ملت را هم متوجه این خطر کرد این خطر از ناحیه یهودیان و بهائیان است و علت مخالفت با درس عربی ریشه ضد مذهب دارد.
ملاحظات : ندارد.
رونوشت برابر اصل است اصل در پرونده خلیل کمره ای بایگانی است رونوشت در پرونده مرتضی مطهری ضمیمه بایگانی شود.
18 /1
توضیحات سند:
1ـ کنگره هزاره شیخ الطائفه یا «شیخ طوسی» به مدت 5 روز از 28 اسفند 1348 تا 3 فروردین 1349ش مطابق 11 محرم 1390 قمری تا 15 آن ماه در دانشگاه مشهد کنار بارگاه پر نور حضرت ثامن الحجج امام علی بن موسی الرضا علیه السلام برگزار گردید پیشنهاد تشکیل این کنگره پرشکوه نخست از طرف علامه فقیه مرحوم شیخ آقا بزرگ تهرانی مؤلف کتاب الذریعه عنوان شد اما خود ایشان مدتی پیش از انعقاد کنگره چشم از جهان فرو بست.این کنگره که در دانشگاه مشهد به ریاست دکتر عبداللّه فریار (رئیس دانشگاه) برگزار شد کار خود را در 6 گروه متمرکز کرد.
گروه تفسیر و علوم قرآنی به ریاست زین العابدین رهنما، گروه فقه و اصول به ریاست جواد تارا، گروه حدیث و تراجم به ریاست حاج میرزاخلیل کمره ای، گروه کلام و فلسفه به ریاست علال الفارسی استاد دانشگاه مراکش و رئیس حزب استقلال مراکش، گروه تاریخ و ادب به ریاست مجتبی مینوی و گروه کتابشناسی به ریاست دکتر صلاح الدین مُنَجّد.
در پایان، قطعنامه نهایی کنگره را از مجموع قطعنامه های گروههای ششگانه تنظیم کردند.
که در بندهای 4 و 5 آن اینگونه آمده است: 4ـ اعضای کنگره تاکید می نمایند که به آموزش قرآن برای نونهالان و جوانان خواه در مدارس ابتدایی و خواه در دبیرستانها و دانشکده ها عنایت خاص مبذول گردد و به امر آموزش قرآن مقام و منزلت خاص خود داده شود.
5ـ توجه به آموزش زبانهای اسلامی در کشورهای مسلمان و مخصوصا به زبانهای قرآن و علوم قرآنی امری ضروری و حتمی شناخته می شود.
اما وقتی قطعنامه کنگره بوسیله دکتر رامیار معاون دانشگاه مشهد و رئیس دانشکده الهیات مشهد قرائت گردید آیت الله کمره ای و صلاح الدین مُنَجّد پیشنهاداتی را طرح کردند.
آیت الله کمره ای اصرار داشت که در قطعنامه قید شود که زبان عربی را در دبیرستانها و دانشکده ها تدریس کنند و در بند 5 قطعنامه بجای جمله «زبان قرآن» «زبان عربی» گذاشته شود.
اما رئیس کنگره علال الفاسی، و مدافعین قطعنامه با همه پافشاری آیت الله کمره ای همان زبان قرآن را بتصویب رساندند.
(جهت اطلاع بیشتر به روزنامه «هیرمند» چاپ شهر شماره 4 سال دوازدهم و کتاب هزاره شیخ طوسی تهیه و تنظیم علی دوانی نشر مؤسسه انتشاراتی امیرکبیر چاپ دوم 1362 رجوع شود.) 2ـ آیت الله حاج میرزاخلیل کمره ای فرزند ابوطالب در سال 1317ق در «کمره» از توابع خمین متولد شد، و پس از تحصیلات ابتدایی برای کسب علوم دینی به خوانسار رفت و در سال 1337ق به حوزه علمیه اراک ملحق شد و جزء اولین شاگردان مرحوم آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری شد.
و در سال 1340ق در قم ساکن شد و از درس فلسفه و حکمت حاج میرزا علی اکبر یزدی بهره برد.
در سال 1354ق در رابطه با غائله «کشف حجاب» به دستور رضاخان دستگیر و زندانی شد و بعد از یک ماه به قید عدم خروج از تهران آزاد گردید.
ایشان در 1371 قمری در کراچی به ریاست «مؤتمر عالم اسلامی» انتخاب گردید و بار دوم در سال 1379ق در مؤتمر اسلامی در بیت المقدس شرکت کرد و در پایان به اشاره مرحوم آیت الله العظمی بروجردی همراه آیت الله طالقانی با مفتی اهل سنت، شیخ محمود شلتوت دیدار و گفتگو کرد.
و با شروع نهضت روحانیت به مبارزه و حمایت از امام خمینی(ره) پرداخت.
ایشان در شروع انقلاب اسلامی در راهپیمایی تاسوعای 1357ش به اتفاق مرحوم آیت الله طالقانی شرکت جست و با نوشتن مقاله ای در روزنامه اطلاعات به حمایت از موضع به حق ایران در جنگ پرداخت.
از آیت الله کمره ای بیش از 67 اثر علمی بر جای مانده است که از جمله آنها تفسیر سوره نور، شرح نهج البلاغه، هفتاد و دو تن، مسلم بن عقیل، غروب آفتاب در اندلس و...
می باشد.
آیت الله حاج میرزا خلیل کمره ای پس از یک دوره پنجساله بیماری در سال 1363ش در سن 88 سالگی دارفانی را وداع گفت.
(درسهایی از مکتب اسلام ش 9 ربیع الاول 1405 * کیهان ش 12279 سال 1363)