آقای رشیدیان رئیس بانک اصناف و دکتر قهرمانی و شاهپور برومند
تاریخ سند: 7 اسفند 1347
آقای رشیدیان رئیس بانک اصناف و دکتر قهرمانی و شاهپور برومند
متن سند:
[شماره:] 827 اخیرا آقای رشیدیان رئیس بانک اصناف و دکتر قهرمانی و شاهپور برومند به آمریکا آمده اند در مدت یک هفته اقامت خود در واشنگتن با تعدادی از کمپانی ها و بانکداری های مهم آمریکا در واشنگتن ملاقات به عمل آورده اند و برابر اطلاع در این مدت دو مرتبه مراتب ملاقاتهای خود را به وسیله تلفن به عرض ذات مبارک شاهانه در اروپا رسانیده اند سفیر همان شب اول ورود به واشنگتن ایشان را به منزل دعوت نمود و روزهای بعد هم مرتبا به وسیله تلفن با آنها مذاکره و تماس می گرفتند آقای رشیدیان در موقعی که از لندن عازم واشنگتن بوده ساعت ورود خود را به وسیله تلفن به خسرو افشار1 اطلاع داد در نتیجه افشار ضمن تهیه هتل برای آوردن وی به فرودگاه رفته بود و در این مدت چند روز مرتبا راهنمای وی بود.افشار ساعت 7 بعدازظهر روز 12 /11 /47 از عده ای دعوت به عمل آورده بود تا در ساعت مذکور در خانه وی برای صرف شام حضور داشته باشند و ضمنا آقای رشیدیان و دو نفر امریکایی به نام ریکتر و پرفسور لاید کو ـ با خانمهایشان و دولتشاهی و خانمش نیز دعوت داشتند ساعت 21 بعدازظهر آقای رشیدیان و همراهان دکتر قهرمانی و برومند به خانه افشار آمدند و پس از مذاکرات زیاد آقای رشیدیان به پرفسور لاید که استاد فلسفه در دانشگاه ویرجینیا می باشد مذاکره می نمود و معلوم بود که آقای رشیدیان نیز اطلاعات بسیار خوبی در رشته فلسفه دارد که مورد علاقه پرفسور قرار گرفت و از این بابت بی نهایت خوشحال بود و اظهار می کرد که تا به حال کسی مانند آقای رشیدیان مرا در مورد پیشرفت های ایران مطلع و وارد نکرده بود و قرار شد به محض رسیدن آقای رشیدیان به ایران از وی دعوت شود که به ایران مسافرت نماید پرفسور لاید که دبیر امریکایی روزنامه واشنگتن تهران پست می باشد و مدتها است که بدون نظر خاصی از طرفداران جدی شاهنشاه آریامهر و ایران است ولی متأسفانه مشارالیه را در جشن 4 آبان دعوت ننموده بودند که منجر به گله از طرف وی شده بود هنگامی که پرفسور و خانمش را برای جشن 21 آذر دعوت کردند بی نهایت خوشحال و اظهار خوشوقتی می کرد.
در این موقع آقای رشیدیان اظهار می کرد که در مدت اقامتم در واشنگتن پی بردم که کسی که در اینجا به درد دل دانشجویان رسیدگی نماید وجود ندارد و صحیح نیست که سفارت در را به روی همه ببندد و تنها خود کارمندان در داخل سفارت مشغول باشند و اضافه نمود که من از آقای سفیر سؤال کردم آیا روش شما با جوانان تحصیلکرده چیست؟ و آقای سفیر جواب داد ما هیچ مسئله ای و مشکلی از لحاظ دانشجویان نداریم هرکس می خواهد به ایران برگردد مانعی نیست و کسی که نخواهد مراجعت نماید اصلاً اهمیتی ندارد و ما هیچ احتیاجی به آنها نداریم آقای رشیدیان در این موقع اضافه نمود که من از این جواب سفیر تعجب کردم که شماها برای چه منظوری اینجا هستید؟ وی می گفت اگر به من اجازه بدهند با کسب اجازه از حضور شاهنشاه برای مدت یک ماه به اینجا خواهم آمد و اشکال تمام این جوانان آرزومند را مرتفع خواهم کرد و در پایان اضافه کرد که به محض شرفیابی به حضور شاهنشاه این روش و این مشکلات را به عرض ملوکانه خواهم رسانید.
نظریه منبع: باتوجه به شرح فوق چنانچه ملاقاتی در تهران با آقای رشیدیان به عمل آید مفید خواهد بود.
توضیحات سند:
1ـ امیرخسرو افشار قاسملو فرزند علی اکبر در سال 1296 شمسی در تهران متولد شد.تحصیلات خود را تا اخذ لیسانس علوم اقتصادی و اجتماعی در دانشگاه ژنو ادامه داد.
از سال 1320 در وزارت امورخارجه مشغول خدمت شد و در سال 1336 معاون وزیر امورخارجه گردید.
از سال 1340 به بعد به ساواک پیوست و در سند بیوگرافیک ساواک چنین معرفی شد : «فردی است ملایم و خوش برخورد، جاه طلب و برای رسیدن به امیالش هر کاری انجام می دهد.
احساسات انگلیسی دارد.
انگلیسی ها هم به او اعتماد دارند.
» وی در سال 1346 مدتی به سفارت ایران در لندن منصوب شد و در سال 1347 از شاه مدال دریافت کرد.
در تاریخ 30 فروردین 1348 (19 آوریل 1969) طی نطقی در مجلس سنا لغو معاهده 1316 را به طور رسمی اعلام کرد.
وی به صراحت اظهار داشت : «نظر به دلایلی که به استحضار رسید، عهدنامه مرزی 1316 بی ارزش و کان لم یکن است و دولت ایران در سراسر اروندرود هیچ اصلی جز اصل شناخته شده حقوق بین الملل، یعنی اصل تالوگ یا خط منصف را قبول ندارد.
» او در ادامه سخنان خود گفت : «به نام دولت ایران اعلام می دارم که هرگونه تخطی و تجاوز به حقوق حاکمیت ایران در اروندرود و هرگونه ممانعت از ورود کشتی ها به مقصد بنادر ایران و هرگونه تجاوز به کشتی هایی که پرچم ایران را دارند و یا هرگونه توسل به زور نسبت به نیروهای مسلح ایران با مقاومت و عکس العمل شدید مواجه خواهد شد و به آتش آنها به سوی نیروهای مسلح ایران پاسخ داده خواهد شد و مسئولیت این کار و عواقب بسیار خطرناک آن که ممکن است دامنه وسیع داشته باشد، تنها متوجه دولت عراق خواهد بود.
» برخلاف سالهای 39ـ1338، این بار دولت ایران که در طول دهه 40 با خرید تسلیحات جدید بر قدرت نیروهای مسلح خود افزوده، در مورد توانایی نیروهای خود در رویارویی با عراق اطمینان بیشتری احساس کرد.
به هر حال، دو طرف نیروهای مسلح خود را به حال آماده باش درآورده، قسمت اعظم آنها را در امتداد اروند رود متمرکز کردند.
دولت ایران جهت حفاظت از شهرهای خرمشهر و آبادان اقدامهای احتیاطی لازم را به عمل آورد.
افشار که سمت های دیگری از جمله دبیراول نمایندگی ایران در سازمان ملل، کفالت اداره سازمان ملل، ریاست اداره سوم سیاسی، سفیر در آلمان و فرانسه و مدیرکل سیاسی وزارت خارجه را نیز برعهده داشت، از سال 1353 تا 1357 در دربار مشغول کار شد و در شهریور 1357 به وزارت امورخارجه در کابینه شریف امامی منصوب گردید.
امیرخسرو افشار از مهره های سیاسی مطرح و وفادار به رژیم پهلوی بود و سرانجام در آبان ماه 1378 در لندن درگذشت.
ر.ک : اسناد ساواک، پرونده های انفرادی.
اصغر جعفری ولدانی، اختلافات مرزی ایران و عراق، صص 360 ـ 361.
بیژن اسدی، نخبگان خاورمیانه، ص 34.
مرکز پژوهشهای علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
* شهری ش 1269 ک 60 ت 27 /12 /54 پیشگاه مبارک علیاحضرت شهبانوی ایران چاکر با کمال افتخار از طرف خود و هیئت مدیره و عموم کارکنان بانک اعتبارات تعاونی توزیع حلول سال حدید و عید سعید نوروز را به پیشگاه مبارک تبریک و تهنیت عرض می نماید از درگاه خداوند منان و قادر متعال پیوسته به سعادت و سلامت شهبانوی محبوب و نیکو خصال و والاحضرت همایون ولایتعهد و والاحضرتها را مسئلت می نماید.
چاکر اسداله رشیدیان