نظام مالی
متن سند:
نظام مالی
نظام مالی حوزه‌ها و یا به عبارتی دیگر پشتوانۀ تجهیز و تأسیس مدارس و تأمین شهریه طلاب، نظامی مستقل از دولت و حکومت‌هاست.
گرچه با به قدرت رسیدن دولت‌های شیعی در هر عصری و کمکهای دولتمردان شیعی، حوزه‌ها به صورتی چشمگیر بسط و گسترش می‌یافت اما روح استقلال حوزه‌ها به گونه‌ای بوده است که پس از سقوط هر دولت شیعی، حوزه‌ها مسیر خود را ادامه داده‌اند؛ چرا که پشتوانه اصلی حوزه‌ها گذشته از ساده‌زیستی، اتکای به خویش و روح قناعت و مناعت علما، بر سه عنصر «سهم مبارک امام، موقوفات و اعانات مردمی» استوار بوده است که این سه عنصر نیز در هر عصری به دلیل محدودیت‌ها و مصادره‌های دولت دچار فراز و نشیب بوده است اما با تمام این احوال استقلال حوزه‌ها در بدترین شرایط نیز با تکیه به روح تکلیف مداری به حیات خویش ادامه داد.
منبع:
کتاب
بن‌بست -جلد چهارم / مهدی هاشمی رویکرد سیاسی به حوزه علمیه قم صفحه 29