درباره: سرتیپ جعفری فرمانده لشگر 77 و فرمانداری نظامی مشهد و حومه
تاریخ سند: 15 آبان 1357
درباره: سرتیپ جعفری فرمانده لشگر 77 و فرمانداری نظامی مشهد و حومه
متن سند:
شماره: 20638/ﻫ 1 تاریخ:15 /8 /1357از: سازمان اطلاعات و امنیت خراسان
به: مدیریت کل اداره سوم 302
درباره: سرتیپ جعفری فرمانده لشگر 77 و فرمانداری نظامی مشهد و حومه
پیرو شماره 20217/ﻫ 1- 24 /7 /57
در بین مردم شایع است که نامبرده بالا از جمله افرادی است که با گروه‌های مخالف همکاری و به علت دارا بودن تعصبات مذهبی، از طرفداران آنها محسوب می‌گردد و به همین مناسبت در روز اول اعتصاب دانشگاه فردوسی پس از پایان سخنرانی سیدعبدالکریم هاشمی‌نژاد، سرتیپ جعفری برای وی پیغام فرستاده که شما مردم را به آرامش دعوت کنید و من هم قول می‌دهم بعد از سه روز، حکومت نظامی را لغو نمایم.
ضمناً برابر اطلاع واصله، سرتیپ جعفری در مجلسی اظهار نموده که قدرت در دست فرمانداری نظامی است و ساواک دیگر مأموریت و قدرتی ندارد؛ اقداماتی کرده‌ام و نامه‌هائی در خصوص ساواک مشهد به تهران نوشته‌ام که قریباً رئیس ساواک خراسان را عوض خواهند نمود، چون نارضایتی‌هائی را که ساواک به وجود آورده، ما باید تاوان بدهیم و من اگر می‌خواستم مانند ساواک عمل کنم، وضع مشهد از همه جا بدتر می‌شد. روحانیون مرا قبول دارند زیرا می‌دانند که شخص معتقدی می‌باشم. علیهذا با توجه به اینکه سرتیپ جعفری به علت مماشات بیش از حد با تظاهرکنندگان، در بین آنها به فردی متعصب مذهبی و طرفدار مخالفین دولت معروفیت یافته و این امر موجبات تضعیف روحیه پرسنل لشگر تحت امر وی را فراهم نموده، لذا از این موقعیت، تظاهرکنندگان و مخالفین سوءاستفاده نموده و بارها از تانک‌های فرمانداری نظامی جهت منبر سخنرانی استفاده نموده. ضمناً برای اثبات این امر، یک شماره عین روزنامه آفتاب شرق1 مشهد که روحانیون و تظاهرکنندگان روی تانک رفته و مبادرت به تظاهرات می‌نمایند، به پیوست2 ایفاد می‌گردد. خواهشمند است دستور فرمایند از نتیجه اقدامات معموله این سازمان را آگاه نمایند.3
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت خراسان. شیخان
گیرندگان.
بخش 312 پیرو شماره پیروی فوق جهت استحضار و هرگونه اقدام مقتضی
آقای مجتبوی. بخش مستقل 302 به عرض خواهد رساند. 24 /8 /57
توضیحات سند:
1. روزنامه آفتاب شرق در سال 1303ش، به مدیریت آقای علیرضا آموزگار در مشهد منتشر شد. انتشار این روزنامه، از آن زمان تا سال 1357ش، گاه به صورت هفتگی، گاه سه روز در هفته و بیشتر به شکل روزانه صورت گرفت. پس از مرگ علیرضا آموزگار در سال 1333ش، مدیریت آن را نرجس آموزگار، همسر و عبدالحسین آموزگار پسر وی به عهده گرفتند.روزنامه آفتاب شرق در 3 دی 1356ش، مقاله‌ای با عنوان «راز از پرده برون افتاد » چاپ کرد و در آن به امام خمینی (ره) و همه کسانی که علیه حکومت شاهنشاهی فعالیت داشتند، توهین کرد. این روزنامه تظاهرات مردم را به « عوعوی سگان » تشبیه کرد که فریب خارجی‌ها را خورده‌اند.»
روز 17 دی 1356ش، گروهی از زنان مشهد که در مخالفت با کشف حجاب دست به تظاهرات زده بودند، با پیاده روی در سطح شهر، به چاپ این مقاله نیز اعتراض کردند. این تظاهرات با مقابله پلیس پایان یافت و شماری از زنان و گردانندگان راه‌پیمایی دستگیر شدند. روز نوزدهم دی، مدرسین حوزه‌های علمیه مشهد جلسه‌های درس خود را در اعتراض به این مقاله تعطیل کردند و طلبه‌های مدارس نواب، سلیمان خان، میلانی و ملاحیدر در اجتماعی که تشکیل دادند، خشم خود را از این اهانت نشان دادند. در همین روز تظاهراتی نیز در شهر رخ داد و تعدادی از شیشه بانک‌ها شکست که با دستگیری چند نفر خاتمه یافت. اما اعتراض‌ها تمامی نداشت. روز 9 بهمن 1356 پس از چند تلفن تهدیدآمیز، چاپخانه روزنامه آفتاب شرق آتش گرفت. آتش‌سوزی هفت ساعت ادامه داشت. با وجود از بین رفتن چاپخانه، روزنامه آفتاب شرق به انتشار خود ادامه داد. ده ماه بعد، در 2 آذر 1357، آفتاب شرق پس از 11832 شماره، خبر تعطیلی خود را در صفحه اول چاپ کرد و برای همیشه بسته شد.
2. روزنامه مورد اشاره به پیوست نبود.
3. اداره کل سوم دو هفته بعد از دریافت این گزارش، طی شماره: 8835 /312- 30 /8 /57 به ساواک مشهد نوشت: «بفرموده با آمدن تیمسار سپهبد عزیزی مسائل در حضور ایشان (شورای هماهنگی) مطرح و سپس اجرا گردد.» بخش ضمائم