موضوع: گفتگوی خصوصی آقای صمصام بختیار و عبدالمجید بختیار
تاریخ سند: 25 شهریور 1343
موضوع: گفتگوی خصوصی آقای صمصام بختیار و عبدالمجید بختیار
متن سند:
برابر اطلاع ساعت 1900 روز 11 /6 /43 آقایان صمصام بختیار و عبدالمجید بختیار که کارهای مقاطعه کاری و کشاورزی در خوزستان دارد با حضور مأمور نفوذی در منزل آقای صمصام بختیار ضمن صحبت های خصوصی چنین اظهار داشته اند.خانم (لم تن1) که یکی از معروفترین و برجسته ترین جاسوسان زمان جنگ دوم انگلستان در ایران بوده یک هفته است که به ایران آمده و با اکثر رجال سیاسی و قدیمی ایران آشنا و دوست است و استاد زبان فارسی در دانشگاه لندن می باشد.
آقای صمصام می گوید دیشب 10 /6 /43 مهمان آقای رشیدیان بوده و قرار است یک ماه در ایران بماند آمدن این زن به ایران در ظاهر برای مطالعه کتاب است ولی در باطن نظر دید و بازدید سیاسی است این زن از دوستان بسیار نزدیک پدر منصور نخست وزیر می باشد و در سوم شهریور 1320 از مشاورین نخست وزیر وقت (منصورالملک) پدر حسنعلی منصور بوده این خانم تمام خاک ایران را وجب به وجب می شناسد و چند کتاب به زبان فارسی نوشته است و در حال حاضر در منزل آقای علوی چشم پزشک واقع در میدان فردوسی سکونت دارد و نظر دارد به شهرستانهای همدان ـ اصفهان ـ مشهد نیز مسافرت نماید.
محترما اصل اطلاعیه در پرونده صمصام بختیار و در پرونده های مربوطه که در این اطلاعیه نامی از آنها برده شده است بایگانی گردد در صورت تصویب به ادارات کل دوم و هشتم ارسال شود.
احمدی 23 /6 /43 اسداله رشیدیان 208ر ـ ش رئیس بخش 323 رشیدی 26 /6 گیرندگان: مدیریت کل اداره هشتم جهت استحضار هرگونه اقدام مقتضی.
مدیریت کل اداره سوم جهت استحضار هرگونه اقدام مقتضی.
توضیحات سند:
1ـ خانم دکتر کاترین لمبتون به سال 1912 م در یک خانواده متوسط انگلیسی بدنیا آمد.پدرش «جرج لمبتون» (1949 ـ 1857) پرورش دهنده اسب های مسابقه ای و عضو باشگاه سوارکاران انگلستان بود.
او تحصیلات عالی خود را در رشته زبان های شرقی دانشگاه کمبریج به پایان رساند و به خدمت وزارت امورخارجه انگلستان درآمد و مأمور در ایران شد.
او در ایران زبان فارسی را تکمیل کرد.
ابتدا لهجه دختران تهرانی و تمام اصطلاحات و جملات فارسی را یاد گرفت.
سپس به اصفهان رفت و بختیاری را آموخت.
در مراجعت از این سفر چون حادثه شهریور 1320 نزدیک می شد از طرف سفیر انگلیس در تهران مأمور اداره اطلاعات و مطبوعات سفارت انگلیس در ایران گردید.
وی علاوه بر زبان فارسی به زبان های عربی و ترکی نیز به خوبی تکلم می کرد و لهجه محلی این زبان ها را می دانست.
وی از 1939 تا 1945 وابسته مطبوعاتی سفارت انگلیس در تهران و از 1953 تا 1979 استاد زبان فارسی دانشگاه لندن بود.
میس لمبتون وابسته مطبوعاتی «سربولارد» سفیر انگلیس در تهران، فردی بسیار فراتر از یک وابسته مطبوعاتی بود زیرا در مورد ایران و تاریخ و قومیت های آن در حد استادی، با اطلاع بوده سربولارد در تمام کارهای خود همیشه به لمبتون تکیه می کرد و از او به عنوان مشاور عالی قدر در تمام مکاتبات یاد می کرد.
دوشیز لمبتون چهره ای سفید، قدی بلند و اندامی نسبتا چاق داشت.
همیشه دامنی بلند می پوشید و در صورت لزوم چادر هم به سر می کرد، تابستان ها گیوه می پوشید.
وسیله تردد او در شهر دوچرخه بود و بسیاری اوقات نیز پیاده رفت و آمد می کرد.
از مهمترین آثار او باید از کتاب «مالک وزارع در ایران (1952 م)، لغت نامه فارسی (1953م) سه لهجه از لهجه های ایرانی (1938م) و ایران عصر قاجار (1987م) نام برد.
لمبتون فردی فراتر از وابسته مطبوعاتی بلکه به عنوان یک فرد اطلاعاتی کارآزموده توان گردانیدن چندین موضوع را به طور هم زمان داشت و با افراد و شخصیت ها، احزاب و گروهها، درباریان و حتی افراد «لمپن» در ارتباط بود.
نقش مؤثر و کلیدی مشارالیها در جذب توده ای ها در سال های ابتدایی تأسیس حزب توده و همکاری مطبوعاتی و فرهنگی افرادی هم چون بزرگ علوی و مصطفی فاتح با وی در «خانه پیروزی» و یا نفوذ و مسئله یابی در شرکت نفت پس از اعلان ملی شدن نفت توسط دکتر مصدق و صحنه گردانی سیاسی به نفع دولت انگلستان و به شکست کشاندن مصدق و یارانش در مسئله نفت و یا شرکت مستقیم در برنامه ریزی و طراحی کودتای امریکایی ـ انگلیسی، 28 مرداد 1332 و یا در زمان اشغال ایران توسط متفقین، میس لمبتون وظیفه کنترل و نظارت بر مطبوعات ایران را دارد که نگذارد حجم مطالب مندرج به نفع انگلیس کم شود و یا مطالبی در تأیید آلمان ها در نشریات ایران به چاپ برسد.
وی هم چنین با رجال درباری بهایی و صاحب نفوذ نیز ارتباط داشت از جمله سرلشکر پرویز خسروانی و عبدالحسین نعیمی (پدر زن خسروانی) که یکی وزیر و رئیس تربیت بدنی کشور و دیگری از تجار بانفوذ و مروج بهائیت در ایران بودند.
همسر خسروانی همکاری اطلاعاتی با میس لمبتون هم چون پدرش داشت و در راستای اهداف سرویس انگلیس در ایران از فرقه دست ساز بهائیت و اعضای آن کمال بهره برداری را می نمود.
لمبتون اکنون در دهکده ای نزدیک لندن دوران بازنشستگی خود را طی می کند.
چند سال قبل دولت انگلستان برای خدماتش به امپراتوری بریتانیا به او لقب «لیدی» اعطا کرد.
رک: فصلنامه مطالعات تاریخی، مؤسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی، مقاله میس لمبتون، صفحات مختلف.