موضوع : ایجاد اختلافات در حوزه علمیه بر سر کتاب شهید جاوید1
تاریخ سند: 10 خرداد 1352
موضوع : ایجاد اختلافات در حوزه علمیه بر سر کتاب شهید جاوید1
متن سند:
از : 21 به : 312 شماره : 1889 /21 مدتی است در حوزه علمیه قم مجددا سروصدائی بلند شده که اکثر طلاب از آن ناراضی هستند.جریان از این قرار است عده ای باسامی شیخ منوچهر زندوکیلی.
شیخ قدرت اله علیخانی2 قزوینی.
مرتضی موسوی اهل مسجد سلیمان ملکشیر میرهاشمی برهبری فتح اله امید و داماد منتظری گروهی تشکیل داده و نام خود را گروه ضربتی انتخاب کرده اند اینها از طرفداران کتاب شهید جاوید هستند این گروه شب 20 /3 /52 در مدرسه فیضیه به شیخی بنام حیدر جعفری که اهل اصفهان و از مخالفین صالحی نجف آبادی و شیخ حسینعلی منتظری و کتاب شهید جاوید است.
حمله میکنند که او را کتک بزنند ولی طلبه ها نمیگذارند لذا بعد از نماز مغرب و عشا در خیابان خاکفرج مجددا جلو شیخ حیدر را میگیرند اول میرهاشمی بوی حمله میکند شیخ حیدر فرار کرده به قهوه خانه ای پناهنده میشود که بوسیله مردم نجات مییابد شیخ زند وکیلی ویرا متهم میکند که به همسر من نظر سوء داشته.
بهرحال شیخ حیدر از مهلکه میگریزد و فردای آنروز جریان ماوقع را برای باستانی تعریف کرده و باستانی از وی حمایت که منجر به کتک خوردن باستانی شده لذا روز 21 /3 /52 شیخ حیدر جعفری بمنازل کلیه آیات مراجعه و با اظهار مطالب فوق از آنان استمداد مینماید از طرف دیگر گروه مذکور نیز به منزل شریعتمداری رفته و قصد داشتند که بوی بگویند که موضوع بر سر مسئله کتاب شهید جاوید نیست و موضوع خصوصی است لکن شریعتمداری آنانرا نپذیرفته.
نظریه شنبه ـ این عده منحصرا موافق شهید جاوید بوده و مخالف دستگاه گلپایگانی هستند و در نظر دارند سیدمهدی گلپایگانی را کتک بزنند.
این موضوع برای همه روشن است تا جایی که شیخ قدرت اله علیخانی در جمعی این مطالب را با کلمات رکیک نسبت به سیدمهدی گلپایگانی ادا میکرد.
نظریه یکشنبه ـ مفاد گزارش صحیح و نظریه شنبه مورد تایید است.
شراره نظریه سه شنبه ـ نظری ندارد.
آذرخش نظریه 21 نظریه نیست آقای وثوقی باتوجه به سابقه و تلگراف مضروب شدن فرزند آیت اله گلپایگانی.
گزارش عرضی تهیه و شرح ماوقع را مدنظر قرار داده.
راه حلی پیشنهاد نمائید.
اعمال فوق الذکر و زدوخورد نتیجه اقدامات انجام شده میباشد که شرح آن در بولتن های جاری تاحال درج شده است.
اصل در 81075 است در پرونده 9292 بایگانی شود.
توضیحات سند:
1ـ کتاب شهید جاوید نام کتابی است که آقای نعمت اله صالحی نجف آبادی درباره قیام امام حسین (ع) نوشته است، نویسنده در این کتاب ادعای کرده است که حضرت سیدالشهداء (ع) در آغاز حرکت به سوی کربلا برای تشکیل حکومت قیام کردند و سپس با ملاحظه وضع کوفه از ادامه قیام منصرف گردیده و خواستند به مکه باز کردند، اما با جلوگیری عمال یزید از بازگشت امام، آنحضرت ناچار به جنگ با یزیدیان پرداخت، در این مرحله بود که امام تصمیم به مقاومت تا سر حد شهادت گرفت، نویسنده کتاب شهید جاوید معتقد است امام (ع) در آغاز حرکت به تشکیل حکومت و نیز حمایت مردم کوفه امیدوار بود، لکن اعتقاد مشهور در میان علمای شیعه و اهل تحقیق آن است که امام (ع) قبل از حرکت به سوی کوفه از حوادث هولناک آینده آگاه و قیام خود را برای انجام تکلیف الهی و احیاء شریعت مقدس اسلام که بدست بنی امیه در حال انحراف و اضمحلال بود شروع فرمود» بدیهی می نمود که مباحث کتاب مزبور بحث، انتقاد و جدالهای زیاد را در پی داشته باشد، بویژه آنکه نویسنده از پرداختن به مسئله «علم امام (ع) به امور غیب که از جمله صفات ممتاز ائمه معصومین (ع) است» غفلت نموده است، حضرت آیت اله گلپایگانی که کتاب را با دقت مطالعه کرده بودند از مؤلف خواستند از چاپ کتاب صرفنظر نماید، با این وصف مؤلف اقدام به چاپ آن می نماید.پس از انتشار کتاب شهید جاوید آیت اله گلپایگانی به اهل تحقیق یادآور شدند تا پاسخ نقطه نظرات نویسنده را مطابق مستندات مسلم حدیثی و تاریخی ارایه دهند، آیت اله آقای حاج شیخ لطف اله صافی گلپایگانی در پاسخ به رد نظریه مؤلف شهید جاوید کتاب «شهید آگاه» را نوشت، حاصل نظر ایشان این است که «امام حسین (ع) از ابتدای قیام مقدس خود هیچ گونه امیدی به پیروزی نداشته اند بلکه می دانسته اند که در کربلا شهید می شوند و به همین منظور قیام فرمودند و اهل بیت و یاران خود را به همراهی فراخواندند» همانگونه که در اسناد مختلف این مجموعه اسنادی آمده است : رژیم پهلوی و بویژه عناصر ساواک که همواره آتش بیار معرکه اختلافات و مسبب همه فتنه ها در حوزه های علمیه بود، تلاش می کرد با افشاندن بذر نفاق و شقاق در بین علماء و حوزه های علمیه از یک سو و از سوی دیگر بین دو قشر روحانی و دانشگاهی دامنه اختلافات را هر چه بیشتر افزایش دهد.
اگرچه در بدو انتشار کتاب شهید جاوید اختلافات جنبه کلامی و نظری داشت و عمدتا در مجالس علمی یا منابر مطرح می گردید، لکن فتنه گری های ساواک بر این نکته متمرکز شده بود تا دائره اختلافات را بین طلاب طرفدار امام خمینی و طرفداران آیت اله گلپایگانی وانمود نماید، این نکته زمانی اوج گرفت که مرحوم آیت اله شمس آبادی اصفهانی به قتل رسید (گفته میشد، قاتلان ادعا کرده اند از طرفداران نویسنده «کتاب شهید جاوید» هستند) پر واضح است که در آن مقطع زمانی حساس که اغلب نیروهای مبارز در قید و بندها و سلولهای ساواک گرفتار بودند، بیش از هر زمان لازم بود، وفاق و اتحاد در میان آنان حفظ شده، ولی ساواک که مترصد چنین فرصتها بود، برای شعله ور کردن آتش نزاع با تمام تدبیر و برنامه ریزی وارد میدان شده و تاحدی موفق گردید جهت مبارزه علیه رژیم پهلوی را کند نماید حضرت امام خمینی آنگاه که از اتحاد و اتفاق مسلمین سخن می گفتند، کتاب شهید جاوید را از عواملی شمرد که باعث تفرقه و اختلاف شده بود، ایشان فرمودند : «دیدیم...
چه بساطی درست کردند برای کتاب شهید جاوید...
یکی از آن طرف کشید و یکی از این طرف، یک ماه مبارک ماه محرم و سایر ایام [وقت] خودشان را صرف کردند و قوا را هدر بردند، واعلی حضرت با کمال آرامش اموال این ملت را خورد و سلطه خودش را تحکیم کرد...
» اگرچه اسنادیکه در این مجموعه اسنادی در خصوص طراحی ساواک برای دامن زدن به اختلافات در حوزه علمیه قم و در میان علماء طراز اول زیاد آمده است، در اینجا مناسب می دانیم توجه خوانندگان محترم را به بخشی از گزارشهای ساواک در خصوص کتاب شهید جاوید و پی آمدهای آن در حوزه های علمیه جلب کنیم : از : 312 درباره بروز اختلافات میان طرفداران خمینی و آیت الله گلپایگانی در شهرستان قم محترما به استحضار می رساند همان طور که در بولتن مورخ 30 /3 /52 به استحضار رسیده اختلافاتی که در مورد کتاب شهید جاوید بین طرفداران خمینی و آیت الله گلپایگانی وجود داشت روز 29 /3 /52 سیدمهدی گلپایگانی (فرزند آیت الله گلپایگانی) از طرف چند تن از طرفداران خمینی در مدرسه خان شهرستان قم مورد اهانت قرار گرفته و هنگامی که طرفداران خمینی قصد مضروب نمودن وی را داشته اند، یکی از طلاب علوم دینی به جانبداری وی برخاسته و در نتیجه زد و خوردی بین دو نفر از طرفین به وقوع پیوسته و عمامه سیدمهدی گلپایگانی به زمین افتاده است.
اوامر ملوکانه در این مورد چنین شرفصدور یافت: «از موقعیت استفاده کنید و نوکران خمینی را تار و مار کنید».
در اجرای او امر مطاع ملوکانه مراتب به ساواک قم منعکس و اضافه گردید با مقامات انتظامی محل تماس و ترتیبی داده شود که طرفداران خمینی به جهت ایجاد نزاع و برخورد جمعی که موجب بروز اغتشاش و تشنج در منطقه شده دستگیر و تحت پیگرد واقع و یا به همین جرم از منطقه طرد گردند.
اصل در 81075 است به خیلی محرمانه تبدیل شد در پرونده 67908 بایگانی شود.
درباره: کتاب شهید جاوید تألیف شیخ نعمت اله صالحی نجف آبادی محترما به استحضار می رساند.
کتاب فوق الذکر تألیف نامبرده بالا که یکی از روحانیون مخالف دولت و طرفدار خمینی می باشد، چاپ و در شهرستانهای مذهبی ایران توزیع گردیده است.
در کتاب مزبور مؤلف سعی نموده پیش بینی های حسین ابن علی(ع) را در مورد وقایع کربلا با اقامه دلایل مستند، امری غیر منطقی قلمداد و همچنین روشن ساخته که شهادت حضرت علی(ع) بدون وقوف قبلی آن حضرت صورت گرفته است، نویسنده از مجموع دلایل خود نتیجه گیری کرده که امامان فاقد علم غیب می باشند.
انتشار این کتاب موجب گردیده که اختلافاتی در بین برخی از روحانیون به وجود آید که مراتب به عرض رسید، مقرر گردیده که از اختلافات میان آنها بهره برداری گردد.
ضمنا در تاریخ 16 /2 /50 ساواک قم تلگرافی اعلام نموده که شدت اختلافات بین گروههای مختلف حوزه علمیه قم بر سر تحریم کتاب شهید جاوید به حدی رسیده که به ظن قوی بین دستجات طرفدار آیت الله گلپایگانی و حامیان نویسنده کتاب که از یاران خمینی است منازعاتی رخ و حتی جان نویسنده در معرض خطر می باشد و ساواک موصوف اضافه نموده بود، چون احتمال می رود که در مدرسه فیضیه قم زد و خوردی بین موافقین و مخالفین کتاب مزبور به وقوع بپیوندد، بدین لحاظ تقاضا نموده بود اقداماتی در حد استقرار نیروهای انتظامی در مدارس علمیه به منظور جلوگیری از هرگونه پیش آمد احتمالی انجام گیرد که موضوع با نظریه ای دایر بر اینکه روحیه و طرز تفکر جامعه روحانیت به نحوی نیست که منجر به وقایعی که ساواک قم پیش بینی نموده بود، گردد به استحضار رسید، مقرر شد «صحیح است».
اینک برابر اعلام ساواک اصفهان اخیرا کتابی به نام «جواب آواز شهید جاوید» در رد کتاب شهید جاوید به نگارش سیدمحمد مهدی مرتضوی چاپ و منتشر گردیده است.
نویسنده کتاب «جواب آواز شهید جاوید» با دادن پاسخ به قسمتهایی از کتاب شهید جاوید که در آن علم امامان از عالم غیب نفی گردیده مندرجات آن را تخطئه و به خواننده الغا نموده که نویسنده کتاب شهید جاوید بدون غور و بررسی کافی در مورد مطالبی که عنوان داشته موضوع را در کتاب آورده است و احادیث و روایاتی در رد نظریه نویسنده کتاب شهید جاوید اقامه نموده است.
ضمنا نویسنده کتاب «جواب آواز شهید جاوید» نتیجه گرفته که مفاد کتاب شهید جاوید موجب شبهه در اذهان عمومی و لطمه زدن به عالم تشییع شده است و نویسنده افزوده که جای بسی تأسف است که کتابی از حوزه علمیه قم که مرکز دانش و علم شیعه است نشر شده و اغلب مدارک آن کتاب از کتب سنی ها اقتباس شده باشد.
نظریه: مستدعی است در صورت تصویب، اجازه فرمایند از طریق منابع و امکانات موجود به اختلافات بین دو جناح دامن زده و بهره برداریهای لازم به عمل آید.
اصل در 47898 بایگانی است در پرونده 67908 بایگانی شود 67908 5 /5 /50 برابر پی نوشت معاونت دوم اداری برابر نظریه اقدام شود در اجرای امر اقدام گردید 2ـ قدرت اله علیخانی قزوینی در سال 1318 ه ش در شهرستان قزوین به دنیا آمد، مشارالیه که دارای تحصیلات علوم حوزوی می باشد از روحانیون مبارز محسوب می گردد که ضمن سخنرانیهای افشاگرانه در منابر علیه رژیم پهلوی فعالیت می کرد و در همین رابطه دستگیر و به سه ماه اقامت اجباری در ایرانشهر محکوم گردید.
آقای علیخانی مجددا در تاریخ 5 /9 /51 به اتهام اقدام علیه امنیت کشور، بازداشت، در هنگام بازرسی ساواک از منزل وی مقادیری کتب، رساله و عکس های حضرت امام خمینی (ره) کشف گردید و به مدت یک ماه و نیم زندان محکوم شد.
وی پس از آزادی از زندان، مجددا در تاریخ 19 /7 /52 توسط ساواک دستگیر و پس از مدتی آزاد شد و در نهایت در تاریخ 4 /4 /54 به علت شرکت در تظاهرات خرداد ماه 52 در قم دستگیر و به 5 سال حبس محکوم گردید.