تاریخ سند: 8 مهر 1328
به طوری که از اعضاء حزب ایران شنیده شده، حزب مزبور در این هفته کاندیدهای خود را تعیین نموده
متن سند:
تاریخ: 8 مهرماه 1328
13280708
به طوری که از اعضاء حزب ایران شنیده شده، حزب مزبور در این هفته کاندیدهای خود را تعیین نموده و برای موفقیت آنها با کمال جدیت مشغول فعالیت گردیدهاند. ضمناً اسامی کاندیدهای حزبی به وسیله اعضاء مؤثر حزب ایران در اداراتی که نفوذ دارند، پخش شده است که کارمندان به آنها رأی بدهند. از طرف مهندس زیرکزاده نیز نام اشخاص نامبرده زیر در بانک صنعتی پخش شده است.
اللهیار صالح . مهندس زنگنه . مهندس حسیبی . دکتر سنجابی1 . مهندس زیرکزاده و چند نفر دیگر.
توضیحات سند:
1. کریم سنجابى فرزند قاسمخان سردار ناصر، رئیس ایل سنجابى، در سال 1283 ش در سنجابى از محلات کرمانشاه متولد شد. تحصیلات ابتدایى را در قصر شیرین و دوره اول متوسطه را در کرمانشاه و دوره دوم متوسطه را در تهران و دوره لیسانس را در مدرسه عالى حقوق گذارند. در سال 1307ش جزو اولین گروه محصلین اعزامى، به فرانسه رفت و در آنجا مجدداً دوره لیسانس حقوق را در دانشگاه نانسى و دوره دکتراى حقوق را در دانشگاه پاریس سپری نمود و پایاننامه خود را در سال 1313ش، به زبان فرانسه، در رابطه با کشاورزى و روستاییان و مالکیت ارضى در ایران، به رشته تحریر درآورد و در همان سال به ایران بازگشت.
کریم سنجابى که در آغاز، مشاغلى را در اداره کل اوقاف، وزارت فرهنگ و وزارت دارایى به عهده داشت و در عین حال، ابتدا دانشیار و سپس استاد دانشکده حقوق دانشگاه تهران نیز بود و در سال 1322 به عنوان رئیس دانشکده حقوق برگزیده شد.
وی در سال 1325ش، جزو هیأتى بود که اولین برنامه هفت ساله صنعتى ایران را تدوین کرد. با شکلگیری جبهه ملی، به این گروه پیوست و در سال 1330 در کابینه مصدق وزیر فرهنگ شد، که براى شرکت در انتخابات دوره هفدهم، از این سمت استعفا داد. در سفرهاى مصدق به شوراى امنیت سازمان ملل و دیوان داورى لاهه، همراه او بود و در لاهه، به عنوان قاضى اختصاصى ایران، در دادگاه شرکت کرد.
پس از کودتای 28 مرداد 1332ش، تحت تعقیب قرار گرفت، تا اینکه با وساطت حشمت الدوله والاتبار، که با محمدرضا پهلوی روابط نزدیک داشت، مورد عفو واقع شد و به تدریس در دانشکده حقوق بازگشت.
در سال 1339ش، که به سفارش مقامات امریکائی، جبهه ملی به میدان فعالیتهای سیاسی بازگشت، کریم سنجابی نیز فعال شد و به عنوان یکی از اعضای کمیته اجرائی نقش مؤثری در این حرکت داشت و زمانی که امریکائیها به نیروهای کانون مترقی توجه بیشتری نشان میدادند، تصمیم به تقویت ارتباط با انگلیسیها نیز گرفته شد، که یکی از مأمورین این ارتباط، کریم سنجابی بود.
کریم سنجابی نیز از جمله سران جبهه ملی بود که در جریان دستگیری تعدادی از اعضای جبهه ملی، دستگیر شد و مدتی را نیز در زندان بود.
با فراگیر شدن انقلاب اسلامی در سال 1357ش، دوباره جبهه ملی با اشاره امریکائیها وارد میدان شد و کریم سنجابی نیز به عنوان رهبر آن تعیین گردید.
مشارالیه در زمان حضور امام خمینی(ره) در فرانسه، به پاریس رفت و در نوفل لوشاتو با ایشان دیدار نمود و با اعلام موافقت با مواضع امام خمینی(ره)، خود را با حرکت انقلاب اسلامى همگام نشان داد و در کابینه بازرگان، مدت کوتاهی وزیر امور خارجه شد.
پس از پیروزى انقلاب اسلامى، جبهه ملى که از طرف بیگانگان هدایت میشد، در یک موضعگیرى سیاسى، ضمن اعلام به بن بست رسیدن حکومت اسلامی، به مخالفت با احکام نورانی اسلام، از جمله لایحهی قصاص پرداخت. امام خمینی(ره) با مرتد دانستن افرادى که چنین بیانى دارند، باعث برچیده شدن این گروه از کشور شد و سنجابى نیز از ایران گریخت.
کریم سنجابی در اول تیر ماه سال 1374ش در سن 90 سالگى درگذشت و بخش تاریخ شفاهى دانشگاه هاروارد آمریکا خاطرات او را تحت عنوان «امید و ناامیدیها» پس از مرگ او منتشر کرد.
ر.ک: باقر عاقلی . شرح حال رجال سیاسی و نظامی ایران . ج 2 . ص 834 و جبهه ملی به روایت اسناد ساواک . صفحات مختلف.
منبع:
کتاب
اللهیار صالح به روایت اسناد ساواک-جلد اول صفحه 13