موضوع : ایجاد اختلاف در جبهه ملی
تاریخ سند: 5 اردیبهشت 1340
موضوع : ایجاد اختلاف در جبهه ملی
متن سند:
شماره : 414 /316 نطق اخیر الهیار صالح در مجلس شورای ملی که برخلاف انتظار اعضای جبهه ملی خیلی ملایم و جنبه مخالفت شدید با دولت را نداشته است و در واقع این ملایمت و سلوک الهیار صالح بعقیده طرفداران جبهه ملی تائید ضمنی وضع موجود و دولت آقای شریف امامی بوده موجب گردیده که دانشجویان دانشگاه و آن دسته از اعضای جبهه ملی که از الهیار صالح طرفداری میکرده اند به انتقاد از روش سیاسی مشارالیه بپردازند و چون دانشجویان دانشگاه که به امیدواری زیادی در جلو مجلس شورایملی اجتماع نموده و قصد تظاهرات به نفع الهیار صالح داشته اند و فکر میکردند نطق الهیار صالح خیلی شدید و جنبه انقلابی خواهد داشت پس از انتشار متن نطق وی متوجه روش سیاسی الهیار گردیدند چند روز اخیر به انتقاد از این طرز عمل پرداخته و با نهضت مقاومت ملی که روش انقلابی دارد نزدیک شده اند.1 رحیمی عضو مؤثر نهضت مقاومت ملی میگفت از این پس نهضت مقاومت ملی با افراد جبهه ملی که بوسیله الهیار صالح رهبری می شود و اقدامات آنها از نطق و خطابه تجاوز نمیکند همکاری نخواهند داشت و آنها را جبهه سازش کار میشناسند.
گزارش واصله دیگری حاکی است جبهه ملی اکنون به دو دسته تقسیم شده به این ترتیب که عده ای تحت عنوان جبهه ملی فعالیت می کنند و اقدامات آنها حاد نیست و از نطق و خطابه تجاوز نمیکند و رهبری این دسته الهیار صالح میباشد دسته دیگر بنام نهضت مقاومت ملی فعالیت دارد که افراد آن دارای افکار انقلابی و هدفشان مبارزه با رژیم سلطنتی ایران است این دسته به وسیله مهندس حسیبی ـ زیرک زاده و باقر کاظمی رهبری می شوند و دانشجویان دانشگاه نیز جزء این دسته اخیر هستند و دسته مزبور که پیوست مطالبی در جراید اروپا و آمریکا راجع به فساد در دستگاه حاکمه ایران انتشار می دهد و مردم را به انقلاب دعوت می کنند و افراد وابسته به حزب توده کوشش دارند با این دسته همکاری داشته باشند.
اصل پرونده جبهه ملی مرکز و رونوشت به پرونده نهضت مقاومت ملی مرکز ضمیمه و به اداره یکم ارجاع شود.
17 /2 /40
توضیحات سند:
1ـ دو دستگی در جبهه ملی در بهار 1340 خود را نشان داد و نهضت مقاومت ملی به رهبری مهدی بازرگان، آیت الله طالقانی و سحابی به نام نهضت آزادی اعلام موجودیت کرد.این افراد دارای عقاید مذهبی بودند و با فعالیت رهبران حزب توده در جبهه ملی مخالفت داشتند.
نهضت آزادی اعلام کرده بود تا مسلمان ایرانی مشروطه خواه و مصدقی هستیم، مسلمانیم زیرا نمی خواهیم اصول عقایدمان را از سیاست خود جدا کنیم، ایرانی هستیم زیرا به میراث ملی خود احترام می گذاریم، مشروطه خواه هستیم زیرا آزادی اندیشه بیان و اجتماعات را خواستاریم، مصدقی هستیم زیرا استقلال ملی را می خواهیم.
برای اطلاعات بیشتر به : نهضت آزادی و جبهه ملی از انتشارات نهضت آزادی در سال 1340 رجوع شود.