تاریخ سند: 8 بهمن 1342
موضوع : جامعه لیسانسیه های1 وابسته به رضا معرفت
متن سند:
شماره : 863 /322
بعدازظهر روز گذشته در محل جامعه لیسانسیه های وابسته به معرفت خیری
مدیر دبیرستان ملی مدائن ـ یلان ـ جاویدان و چند نفر دیگر اجتماع داشته اند.
خیری ضمن بحث درباره مدارس ملی می گفت وزارت فرهنگ هفته گذشته
تصویب نامه ای را که در زمان تصدی درخشش هیأت دولت راجع به لغو امتیاز
مدارس ملی در صورت
مشاهده کارهای خلاف
تهیه کرده بود جهت تصویب
به مجلس شورای ملی
تقدیم نموده است و لذا
مدیران مدارس ملی در نظر
دارند اعضای کمسیون
فرهنگ مجلس را در
جلسه ای دعوت و از آنها
بخواهند که از تصویب آن
صرفنظر نمایند و معرفت
اظهار داشت من حاضر
هستم نمایندگان را همین
جا دعوت کنم و مدیران
مدارس ملی بایستی طرحی
تهیه کنند تا شورای عالی
فرهنگ که به مدارس ملی امتیاز می دهد آئین نامه ای تهیه و تدوین کنند تا در
صورت مشاهده عمل خلاف از مدارس ملی امتیاز آنها را لغو نمایند و وزارت
فرهنگ در این کار مداخله نکند.
معرفت ضمنا به دکتر خانلری2 وزیر فرهنگ
حمله کرد و گفت نامبرده فرد نالایقی است و افزود چنانچه روزی من وزیر
فرهنگ شوم کلیه مدارس را ملی می کنم.
خیری اظهار نمود این چه کشوری
است که حبیبی عضو کمیسیون فرهنگ آن است و حالیه معلوم شده که خانم دکتر
پارسا مبلغ ششصد هزار تومان از وجوه دبیرستان رضاشاه کبیر را به جیب زده و
این موضوع اخیرا در امر رسیدگی به حساب دبیرستان مزبور آفتابی شد و منتهی
سعی می شود که سروصدای موضوع بلند نشود و لیکن در بخش 2 فرهنگی کلیه
کارمندان از جریان باخبر شده اند و معرفت گفت مگر در سایر دبیرستانها دزدی
نمی شود و آیا مگر در دبیرستان دارالفنون و هدف کارنامه های جعلی بدست
نیامده؟ ولی نگذاشتند سروصدای آن بلند شود.
ضمنا روز گذشته جاویدان در یکی از اطاقهای جامعه با حضور چند نفر از
فرهنگیان جلسه ای به منظور تبادل نظر و انتشار مجدد مجله معلم تشکیل داده
بودند.
فیش تهیه شد
در پرونده انفرادی خانم دکتر
فرخ رو پارسای نماینده مجلس
شورای ملی بایگانی شود
2 /11 /42
توضیحات سند:
1ـ جامعه لیسانسیه ها: پس از
فارغ التحصیل شدن اولین دوره
دانشسرایعالی در مهرماه
1311 جامعه صنفی خود را
تشکیل دادند.
اولین گزارش
ساواک در خصوص این جامعه
در 15 تیر 1336 می باشد که
خبر تشکیل جلسه آنها در حدود
60 نفر از فرهنگیان مرکز و
شهرستانها را در محل جامعه
گزارش می نماید.
جامعه لیسانسیه های وابسته به
رضا معرفت با دار و دسته محمد
درخشش در فرهنگ مخالف
بوده و برای محدود کردن اعضا
جامعه مهرگان در تلاش بوده اند
محمد درخشش نیز یک جامعه
لیسانیه های مستقل تشکیل داده
بود و عده ای دنبال تأسیس
جامعه لیسانسیه های سوم بودند
پیرو تلاش عده ای برای تأسیس
جامعه جدید لیسانسیه ها دکتر
فرشاد، دکتر ریاضی و دکتر
پارسا استادان دانشگاه تصمیم
می گیرند سه نوبت در محل
جامعه رضا معرفت جلسات
سخنرانی تشکیل داده و اجازه
ندهند جامعه دیگری تأسیس
گردد.
مراسم انتخابات اعضاء
هیئت مدیره جامعه لیسانسیه ها
وابسته به رضا معرفت
برگزارشد که احد مهران و
عمیدی نوری نمایندگان مجلس
و در حدود سی نفر از مدیران
مدارس ابتدائی و سیصد نفر از
آموزگاران تهران و حومه
شرکت کرده بودند.
در این
انتخابات رضا معرفت، دکتر
ریاضی استاد دانشگاه، افجه،
عزیزاللّه کامیاب، سیادتی، میر
سیدی بنام اعضاء هیئت مدیره
انتخاب گردیدند در این مراسم
احمد کوشا در خصوص
فعالیت های 25 ساله جامعه
لیسانسیه ها توضیحاتی ایراد
کردند.
رضا معرفت طی گزارشی به
اعضاء در شهریور 1337
می نویسد: «...
امروز جامعه
تقریبأ در کلیه شهرستانهای کشور
سازمانهای منظم و مرتبی دارد و
دوستان عضو جامعه فعالیتهای
مفیدی از خود نشان داده و
می دهند بطوریکه امروز اعضاء
پیوسته و وابسته جامعه طبق آمار
صحیح از 5000 نفر متجاوز
است.
»
طبق گزارش ساواک در اسفند
1338 عملاً جامعه لیسانسیه های
وابسته به رضا معرفت تعطیل
می گردد و معرفت باشگاه جامعه
را در اختیار شورایعالی
انجمن های محلی قرار می دهد.
رضا معرفت از روزیکه بعنوان
ریاست جامعه لیسانسیه های
دانشسرای عالی مشغول فعالیت
گردید تحت عنوان جامعه مذکور
مبالغ گزافی از فرهنگیان سراسر
کشور به نام کمک به جامعه
اخاذی نموده است.
معرفت مجددا در مهر 1339 با
انتخاب هیئت مدیره جامعه
لیسانسیه ها را فعال می نماید.
با
نزدیک شدن انتخابات مجلس
عده ای را برای همکاری به
محدعلی مسعودی معرفی می کند
و به بهانه حل مشکلات معلمین
فرهنگیان را تشویق به همایت از
کاندیدای مورد نظر مجلس
می نماید.
جامعه لیسانسیه ها وابسته به
معرفت چندین فعالیت جدی
نداشت و تنها اسمی از آن باقی
مانده بود که با فراهم شدن
زمینه هائی دوباره فعال می شود
در گزارش ساواک در 8 /5 /45
در این خصوص می خوانیم:
«نظر باینکه محمد درخشش و
ایادی وی با تذکراتی که بآنان
داده شده از فعالیتهای فرهنگی تا
حدودی کناره گیری نموده اند لذا
اخیرا رضا معرفت که چندی سال
بود فعالیتی نداشت متوجه
نارضایتی معلمین گردیده و با
دعوت قبلی موجبات جمع آوری
عده ای از فرهنگیان را در جامعه
لیسانسیه ها فراهم نموده و ضمن
دعوت معلمین به حفظ آرامش
آنان را به عنایات ملوکانه
امیدوار و بنمایندگی از طرف
معلمین شرحی مبنی بر
خواسته های فرهنگیان تهیه و به
وزارت دربار شاهنشاهی تقدیم
نموده است...
»
(پرونده جامعه لیسانیه وابسته به
رضا معرفت در ساواک)
2ـ پرویز ناتل خانلری فرزند
میرزا ابوالحسن خان در اسفند
1292 ش در تهران دیده به جهان
گشود.
تحصیلات ابتدایی و
متوسطه را در تهران به پایان
رسانید و وارد دانشکده ادبیات
گردید و کارشناسی خود را اخذ
کرد.
آنگاه به استخدام وزارت
فرهنگ در آمد و مأمور تدریس
در دبیرستانهای رشت شد.
از آن
پس به تهران منتقل گردید و در
دبیرستان ها به کار تدریس
اشتغال ورزید.
وی در خلال کار
آموزشی، دوره دکترای زبان و
ادبیات فارسی را پی گرفت و
پایان نامه دکترای خود را تحت
عنوان «تحقیق در عروض
فارسی» نوشت و در سال 1332
دکترا گرفت.
خانلری چندی در
دایره آموزش وزارت فرهنگ و
چندی نیز در سمت ریاست
انتشارات و روابط عمومی
دانشگاه فعالیت کرد و در ضمن
در سمت دانشیاری، زبان فارسی
تدریس کرد و در 1327 برای
تکمیل تحصیلات به اروپا رفت و
دوره انستیتو دوفونتیک
زبان شناسی پاریس را گذراند و
در سال 1329 به ایران بازگشت،
وی پس از مراجعت به ایران با
سمت استادی دانشگاه، به
تدریس تاریخ و زبان فارسی
پرداخت و ضمن تدریس به
تألیف و ترجمه و نشر آثاری چند
پرداخت.
خانلری چندی در پست
معاونت وزارت کشور و مدتی
نیز در سمت وزیر فرهنگ فعالیت
و دو دوره نیز به عنوان سناتور
انتصابی برگزیده شد.
خانلری در
سال 1322 دست به انتشار مجله
سخن زد و این مجله تا سال
1357 و در 27 مجلد چاپ
گردید.
وی در کابینه علم ـ در
سالهای 41 ـ 42 ـ به وزارت
فرهنگ منصوب شد.
از کارهای
وی در این دوره طرح سپاه دانش
بود.
از دیگر اقدامات خانلری
تأسیس بنیاد فرهنگ در سال
1344 بود که این بنیاد همراه
یازده موسسه مختلف فرهنگی
دیگر پس از پیروزی انقلاب
اسلامی در هم ادغام شدند و
موسسه مطالعات و تحقیقات
فرهنگی شکل گرفت.
پرویز ناتل
خانلری سرانجام در شهریور
1369 فوت کرد.
منبع:
کتاب
زنان دربار به روایت اسناد ساواک - فرخ روی پارسای صفحه 6