گزارش
تاریخ سند: 26 مرداد 1340
گزارش
متن سند:
آقای اسماعیل پوروالی مدیر روزنامه بامشاد اظهار داشت.می خواهم به اتفاق مجید موقر.
زهتاب فرد.
1 عبدالکریم طباطبائی2 به روسیه بروم و در صورت امکان مصاحبه هایی با بعضی از رجال آنجا بنمایم در این باره هم با آقای نخست وزیر مذاکره کرده ام و ایشان موافقت نموده اند معهذا به عرض آقای نخست وزیر رساندم که در این خصوص با تیمسار ریاست و یا تیمسار قائم مقام ساواک مشورت خواهم نمود.
از ایشان سؤال نمودم علت این فکر چه می باشد جواب داد چون بهرام بوشهری پور3 در مسکو می باشد قصد دارم جهت دیدن او به آنجا بروم.
توضیح جهت استحضار : در حدود دو ماه پیش آقای دکتر مدرسی سردبیر مجله ترقی4 چنین مطالبی را عنوان نمود که گزارش آن به عرض رسید.
و اکنون بعد از این مدت آقای پوروالی چنین تقاضایی دارد.
نظریه : با وضع حساس فعلی اعزام چهار روزنامه نگار ایرانی به روسیه توجه تمام محافل سیاسی دنیا را به خود جلب خواهد نمود و ممکن است این مسافرت که در اصل روی تمایل دیدار آقای پوروالی از آقای بوشهری پور انجام می شود تولید سوءظن در دول هم پیمان و یا دول دوست ایران نموده و ایجاد دردسر نماید.
26 /5 /40 با او تماس گرفتم بعد بررسی می کنم در ظرف این هفته اطلاع می دهم 28 /5 /40 بخش 335 29 /5 /40 204 ـ ر بایگانی شود ضمیمه پرونده بامشاد گردد 30 /5 /40
توضیحات سند:
1ـ رحیم زهتاب فرد فرزند حسینقلی، در شب عید نوروز 1305 ه ش در شهر تبریز متولد شد.پس از تحصیلات ابتدایی وارد مدرسه رشدیه شد و تحصیلات متوسطه را به اتمام رسانید.
او با سیدضیاء آشنا شد و سیدضیا او را به دبیری جمعیت نجات آذربایجان گمارد و آن دوران مدافع سیدضیاءالدین طباطبایی بود.
وی از مریدان خاص سیدضیاءالدین و مدافعان حزب اراده ملی در تبریز و تهران بود.
وی در سال 1328 مدیر هفته نامه سیاسی خبری «اراده آذربایجان» به صاحب امتیازی خانم شکوفه مهدی زاده بود.
روزنامه اراده آذربایجان از روزنامه های فعال و مدیر آن نسبت به روزنامه های دیگر خوشنام تر بود.
زهتاب فرد چند دوره نماینده مجلس از آذربایجان و عضو حزب رستاخیز بود و در زمان تشکیل حزب رستاخیز آذربایجان شرقی بود.
براساس اسناد لانه جاسوسی از زهتاب فرد به عنوان فردی قابل اطمینان، اصلاحگر و قابل ملاحظه نامبرده شده است.
اسناد لانه، ج 25، ص 81 و 5 2ـ سید عبدالکریم طباطبایی فرزند حضرت آیت الله حاجی سیدحسن طباطبائی پانزده ساله بود که وارد خدمت روزنامه نگاری گردید.
وی متولد 1306 می باشد وقتی در پشت میز سال سوم متوسطه درس می خواند کارت خبرنگاری چند روزنامه یومیه و مجله را در بغل داشت.
آنروز تازه حکومت فروغی دموکراسی ظاهری را به ملت ایران نوید می داد روزهائی بود که متفقین ایران را تحت اشغال قرار داده بودند اوضاع بین المللی ایجاب میکرد آزادی نطق بیان، قلم اگر چه ظاهری بوده باشد به ملت ایران داده شود.
سید عبد الکریم هر روز پس از فراغت از درس به دنبال کسب خبر میرفت و برای روزنامه های تهران مجانا اخبار و مطالب جالب تهیه مینمود.
سید عبد الکریم به این ترتیب روز به روز در رشته روزنامه نگاری پیش رفت.
چند ماه بعد از شهریور 1320 در بعضی از جراید مقاله نویسی را شروع کرد تا اینکه در 18 سالگی در سال آخر دوره متوسطه برای اولین بار سالنامه دنیا را منتشر ساخت.
نخستین سالنامه دنیا در 300 صفحه و قطع بزرگ و برای اولین بار بیوگرافی بیش از پنجاه نفر از رجال ایران و خارج را در آن زمان به چاپ رسانید که تا آن وقت بی سابقه بود.
بسیاری از نویسندگان مانند دکتر شفق، اللهیار صالح، رهنما، منصور الملک عدل، سعیدی، حکمت، دکتر میر سپاسی برای سالنامه دنیا مقالاتی تحریر نموده اند.
وی علاوه بر سالنامه دنیا از فروردین 1326 (نامه هفتگی دنیا) را که به صورت مجله و قطع رقعی بوده است مدتی منتشر کرد و پس از آن روزنامه (دنیا) را انتشار داد.
وی دارای لیسانس روزنامه نگاری بود و کتاب تاریخ ادبیات معاصر را تألیف نموده است.
وی همچنین به دلیل خدماتش به رژیم پهلوی به اخذ نشان جشن شاهنشاهی فائق آمد.
3ـ بهرام بوشهری پور فرزند محمدعلی در سال 1299 ه ش در تهران بدنیا آمد.
دوره مقدماتی تحصیلات را در دبستان اسلامی رشت و دوره دبیرستان را در دارالفنون و کالج آمریکائی در تهران و اصفهان به پایان رساند.
وی در سال 1336 به مؤسسه روزنامه نگاری دانشگاه تهران راه یافت و در سال 1339 لیسانس دریافت کرد.
نامبرده از سال 1325 وارد خدمت دولت شد و با سمت معاون اداره انتشارات وزارت بازرگانی بکار پرداخت.
وی سپس در پست هائی از جمله، رئیس اداره کل تبلیغات آذربایجان شرقی و غربی و رادیو تبریز انتقال به وزارت بازرگانی بعنوان مدیر مجله اقتصاد، انتقال به شهرداری به سمت رئیس انتشارات و مطبوعات بعد از 28 مرداد 32 انتقال به اداره کل انتشارات و تبلیغات به سمت رئیس اداره خبرگزاری پارس، رئیس اداره رادیو، معاون کل انتشارات و رادیو و سرپرست اداره خبرگزاری پارس و و رادیو وابسته مطبوعاتی سفارت ایران در مسکو و اتریش مشغول بکار بوده است.
لازم بذکر است بوشهری پور در زمانیکه وابسته مطبوعاتی در مسکو بود، بدلیل قاچاق ارز از آن کشور اخراج گردید.
بوشهری پور از سال 1321 به کار نویسندگی در مجلات تهران مصورـ فرمان ـ بامشاد ـ طلوع ـ مهر ایران ـ ایران و کیهان پرداخته که این فعالیت تا سال 1339 ادامه داشته است.
وی همچنین مدیر روزنامه صبح ایران بود که در زمان مصدق بدلیل چاپ مقاله علیه مصدق توسط فرماندار نظامی تهران دستگیر و تا 28 مرداد 32 در بازداشت بوده است.
در سال 36 ساواک با استخدام نامبرده در نخست وزیری موافقت کرد و در حزب ملیون اقبال دبیر گروه مطبوعاتی آن حزب گردید.
نامبرده در سال 49 طی نامه ای تملّق آمیز به نصیری سالگرد 28 مرداد را به او تبریک گفت و در نامه ای دیگر به شاه درخواست نموده که جهت پرداخت بدهکاریش به بانک های اتریش به او کمک نمایند و عریضه اش را با این اشعار به پایان رسانده : شاها اگر بعرش رسانم سریر فضل ملوک پادشاهم و مسکین این درم من جرعه نوش بزم تو بودم هزار سال کی ترک آبخور کند طمع خوگرم شاهین صفت چو طعمه چشیدم ز دست شاه کی باشد التفات بصید کبوترم نوکر اعلیحضرت و در جواب، محمدرضا پهلوی دستور کمک به وی را صادر کرده است.
بوشهری پور عضو انجمن مطبوعات ایران و عضو سندیکای روزنامه نگاران و نویسندگان ایران بود و با تشکیل حزب درباری رستاخیز بعضویت آن درآمد.
ساواک در سال 1357 با انتصاب نامبرده در مشاغل حساس درجه یک، کمیته انتصابات متشکله در نخست وزیری، موافقت کرد.
نامبرده همچنین در سال 1342 نشان درجه 5 تاج و در سال 1366 نشان درجه 3 تاج را دریافت کرد.
4ـ مجله ترقی با روش سیاسی، انتقادی و عامه پسند به صاحب امتیازی و مدیر مسئولی لطف اللّه ترقی و سردبیری، ابراهیم مدرسی، علی زرین قلم، علی حافظی، منوچهر مطیعی و خسرو معتضد طی سالهای 1323 تا 1343 به صورت هفتگی در تهران منتشر می شد.
لازم به ذکر است آقای لطف اللّه ترقی نشریه ای به همین نام طی سالهای 1308 الی 1310 در تهران منتشر می کرد.
راهنمای مطبوعات ایران (1304 ش تا 1357 ش) مؤلف: سیدمحمد صدر طباطبایی نائینی، ج اول، ص 224