روسریهای نسوان
تاریخ سند: 7 تیر 1315
روسریهای نسوان
متن سند:
13150407وزارت داخله
اداره کل شهربانی
به تاریخ 7 /4 /15
نمره 5204 /7608
ضمیمه__
محرمانه مستقیم فوری
ریاست ستاد ارتش
معطوف به ابلاغیه مطاع مبارک نمره ۲۵۵۸ راجع به روسریهای نسوان معروض می‌دارد دستور تلگرافی فوراً به شهربانی‌های ایالات و ولایات مخابره و در مرکز هم شدیداً اقدام شد1.
رئیس اداره کل شهربانی سرپاس مختار
[امضا]
عیناً به شرف عرض رسید
8 /4 /15
توضیحات سند:
١- بیان و تشریح ظلم و جنایت رضا خان و عوامل شهربانی نسبت به زنان در قضیه کشف حجاب و ارائه نمونه‌های فراوان آن نیازمند تحریر کتابی مستقل در این خصوص است، ولی برای اینکه تصویری اجمالی از آن ارائه دهیم به ذکر دو نمونه می‌پردازیم:رضا خان و مزدوران او با تمام قوا کوشیدند چادر را از سر زنان بردارند. پاسبانهای آن زمان موظف بودند هر کجا زنی را با چادر دیدند او را دنبال کنند و چادر و روسری از سر او بکشند و پاره کنند. دوستی تعریف می‌کرد که در شهر کوچکشان، کاشمر ،رئیس شهربانی وقت (همان که مدرس را شهید کرده بود) روی تپه مرتفعی در حاشیه شهر می‌ایستاد و با دوربین نگاه می‌کرد و تا از دور زنی را با چادر در حرکت می‌دید به پاسبانها دستور می‌داد با اسب بتازند و او را بگیرند و چادرش را پاره کنند. چه بسیار زنانی که مأموران چادرشان را برداشتند و آنها از شدت غصه و ناراحتی دق کردند و مردند. چه بسیار زنانی که از هول و اضطراب سقط جنین کردند و چه بسیار مادران و مادربزرگهای ما که در همه آن سال‌های وحشت و دیکتاتوری از خانه بیرون نیامدند و اگر توانستند در خانه حمام ساختند تا حتی برای این گونه مواردضروری نیز ناچار به رفتن از خانه نباشند.» (همان، صفحه ۴۸)
در اتوبوس زن باحجاب را راه نمی‌دادند و در معابر پاسبانها از اهانت و کتک زدن به زنهایی که چادر داشتند با نهایت بی‌پروایی و بی‌رحمی فروگذار نمی‌کردند. حتی بعضی از مأمورین به خصوص در شهرها و دهات، زنهایی که پارچه روی سر انداخته بودند، اگر چه چادر معمولی نبود از سر آنها کشیده ، پاره پاره می‌کردند و اگر زن فرار می‌کرد او را تا توی خانه‌اش تعاقب می‌کردند و به این هم اکتفا نکرده، اتاق زنها و صندوق لباس آنها را تفتیش کرده، اگر چادر از هر قبیل می‌دیدند پاره پاره می‌کردند یا به غنیمت می‌بردند.» (حکایت کشف حجاب، مؤسسه قدر ولایت، صفحه ۱۱).