درباره: تشریحی از وضع کنونی گروه‌های براندازی و ارتباطات مشکوک و طرح جمع‌آوری مربوط به آن
تاریخ سند: 11 مهر 1347
درباره: تشریحی از وضع کنونی گروه‌های براندازی و ارتباطات مشکوک و طرح جمع‌آوری مربوط به آن
متن سند:
از: اداره کل سوم تاریخ:11 /7 /1347به: ریاست ساواک استان خراسان شماره: 60613 /312
درباره: تشریحی از وضع کنونی گروه‌های براندازی و ارتباطات مشکوک و طرح جمع‌آوری مربوط به آن
اطلاع رسیده حاکی است که یک شبکه سری از دانشجویان دانشگاه‌های ایران به‌خصوص در تهران ایجاد شده و با سازمانهای مخرب خارج از کشور ارتباط دارد.
اطلاع دیگری نشان می‌دهد که اخیراً زمینه‌های ارتباط بین مخالفین در داخل و خارج از کشور افزایش یافته و موارد زیرین در یک سال اخیر جلب‌توجه نموده است:
1. در جریان تحقیق عدهای از دانشجویان دستگیرشده در وقایع اخیر دانشگاه‌های کشور، به این نکته برخورد گردید که نامبردگان با اینکه در مراکز مختلفی به تحصیل اشتغال داشته‌اند، به نحوی از آنجا یکدیگر را در جریان تظاهرات و اعتصابات خود قرار داده و یک همبستگی محسوسی آنها را نسبت به یکدیگر ارتباط می‌داده است و کتاب‌های مکشوفه از اکثر آنان در زمینه جنگ‌های پارتیزانی و فعالیتهای چریکی در ویتنام و کشورهای آمریکای لاتین بوده و عمومیت این مسئله در کلیه دانشجویان دانشگاه‌های مملکت، خود گویای گوشه‌ای از ارتباط این‌گونه دانشجویان با عوامل مخرب خارج از کشور می‌باشد.
2. عاملین تهیه و توزیع روزنامه‌های ایران آزاد و باختر امروز و سایر نشریات مضره که در خارج از کشور منتشر و منعکس‌کننده خط‌مشی گروه‌های براندازی در شرایط فعلی ایران می‌باشند، اخیراً تصمیم گرفته‌اند که روزنامه‌های موردبحث را به وسایل مقتضی به کتابخانه‌های دانشگاه‌های ایران ارسال نمایند تا بدین‌وسیله در دسترس علاقه‌مندان آن قرار گیرد. این موضوع قبلاً به کلیه ساواک‌هایی که در منطقه آنان، دانشگاه وجود دارد جهت پیش‌بینی‌های لازم اشعار گردیده است.
3. در تاریخ اول تیرماه سال جاری از طرف کنفدراسیون جهانی محصلین و دانشجویان ایرانی مقیم خارج1 بخشنامه‌ای خطاب به کلیه دانشجویان داخل و خارج از ایران صادر و طی آن اعلام گردیده که مهمترین وظیفه کنفدراسیون، پشتیبانی از مبارزات دانشجویی دانشگاه‌های ایران می‌باشد. سپس در بخشنامه مزبور اضافه‌شده، دانشجویان مقیم خارج که هنگام تعطیلات عید نوروز و تابستان به ایران مسافرت می‌کنند، وظیفه دارند کیفیت فعالیت کنفدراسیون و سازمانهای دانشجویی اروپا و امریکا را جهت دانشجویان داخل ایران تشریح و اطلاعات لازم را از وضع تحصیلی و رفتار پلیس و مأمورین سازمان امنیت با آنان و نوع مبارزات و فعالیت‌هایی که انجام می‌دهند، تهیه نمایند.
4. برابر گزارشات خبری واصله از خارج از کشور، بین سازمانهای مخرب موجود در اروپا و آمریکا، ترتیباتی اتخاذ گردیده که ارتباط آنان جهت پشتیبانی هرچه بیشتر از گروه‌های براندازی ایران افزایش یابد تا بتوانند به‌موقع خود همکاری‌های لازم را از طریق ارسال کمک‌های مقتضی به‌عمل آورند.
5. در کنترل نامه‌های پستی برخی از سوژه‌ها مشاهده گردیده بعضی از افراد جبهه ملی و احزاب وابسته و جمعیت نهضت آزادی از طریق آدرس واسطه اقدام به مکاتبه با خارج از کشور و عوامل موردنظر خود در داخل نموده‌اند تا بدین‌وسیله کمتر مورد شناسایی واقع گردند.
6. اخیراً عدهای از رهبران جبهه ملی و مخالفین وضعیت فعلی ایران که با تشکیل جلساتی پنهانی کیفیت فعالیت آینده جبهه مزبور را در شرایط کنونی ایران مورد مطالعه قرار می‌دهند، بعد از مذاکرات لازم، ارسال خبر از داخل ایران و برقراری ارتباط با سازمانهای دانشجویی خارج از کشور را مورد تأیید قرار داده و برای ارسال کمک مالی و معنوی به فعالین خارج تصمیماتی اتخاذ کرده‌اند.
7. سازمانهای دانشجویی خارج از کشور در جلسات خود از دانشجویان ایرانی مقیم خارج خواسته‌اند که از طریق بستگان نزدیک و مورد اطمینان خودشان که در داخل ایران اقامت دارند، اخبار لازم از وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشور و دانشگاه‌های ایران جمع‌آوری و به نحو مقتضی به خارج ارسال دارند.
8. در بررسی سوابق تعداد قابل ملاحظه‌ای از دانشجویانی که در جریانات اخیر دانشگاه‌های کشور بازداشت شده‌اند، مشاهده شده که اکثر بستگان نزدیک آنان (پدر و مادر، عمو و دایی) دارای سوابق فعالیتهای مضره می‌باشند و دانشجویان مزبور تحت تأثیر افکار و عقاید آنان تشویق به فعالیتهای مضره می‌شوند.
9. توزیع روزنامه‌های ایران آزاد که تابه‌حال از خارج مستقیماً جهت علاقه‌مندان این نشریه ارسال می‌شده، اخیراً به‌صورت دیگری انجام می‌گیرد. بدین‌ترتیب که بسته‌های این روزنامه به‌وسیله مسافرین به ایران ارسال و از طریق پست شهری برای افراد مربوطه فرستاده می‌شود که در ماه‌های اخیر در چندین نوبت تعداد زیادی پاکات حاوی این روزنامه، قبل از توزیع به صاحبان آنان جمع‌آوری گردیده است.
10. تماس‌های انفرادی و ملاقات‌های سرپایی عناصر جبهه ملی و مسافرت آنان به شهرستان‌ها در این اواخر به‌صورت قابل‌ملاحظه‌ای جلب‌توجه می‌نماید.
11. موارد کلی دیگر ازجمله ایجاد حوادثی برای یکی از دانشجویان و همدردی مشهود همگانی سایرین که نماینده نوعی وحدت و همبستگی عمومی آنان است که برای نمونه مرگ مهدی سامی کرمانی و تجمع دانشجویان دانشگاه‌های تهران در مجالس مربوط به او و یا کشته شدن حسین توسلی در زلزله خراسان و ایجاد مجالسی از طرف دانشجویان برای ترحیم مشارالیه را می‌توان ذکر کرد. مجموع موارد فوق نماینده و یا حداقل محتمل وجود یک تشکیلات پنهانی مجهز و ناشناخته از گروه‌های براندازی به‌ویژه در بین دانشجویان یا فارغ‌التحصیلان سال‌های اخیر است.
مطلب دیگر که جالب‌توجه بوده و اشاره به آن لازم است، مسئله توجه گروه‌های براندازی روی نسل جوان و به‌خصوص طبقات دانش‌آموز و دانشجو در سنوات اخیر می‌باشد که از هرحیث جلب‌توجه می‌کند و نشان می‌دهد که گردانندگان و متفکرین گروه‌های براندازی در داخل و خارج از کشور برخلاف گذشته نیروی کمتری مصروف طبقات کارگر و دهقان کرده و ترجیح می‌دهند که فعلاً بیشتر روی طبقات اشاره‌‌شده تلاش نموده و هسته‌های اولیه براندازی را در بین این طبقات ایجاد و رسالت جلب [و] جذب طبقات دیگر را به‌عهده خود آنان واگذار و یا در مراحل بعدی فعالیت تعقیب کنند.
باتوجه به‌مراتب بالا، مشاهده آرامش ظاهری موجود و عدم وجود تحرک عینی در میان عناصر سابقه‌دار یا عناصر وابسته به گروه‌های برانداز نباید این تصور را به وجود آورد که آنان به‌کلی دست از فعالیت کشیده‌اند، بلکه قرائن موجود نماینده اتخاذ تاکتیک‌های حساب‌شده و نو و مؤثرتری از سوی آنان برای نیل به هدف می‌باشد و اهمیت موضوع هم در همین نکته نهفته و هوشیاری و تلاش بیشتر سازمانهای جمع‌آوری را در شناختن و مقابله آگاهانه با آنان ایجاب می‌نماید. لذا برای نیل به این منظور خواهشمند است دستور فرمایید توجه مسئولین مربوطه را نسبت به اهمیت موضوع جلب و اقدامات لازم به شرح زیرین معمول فرمایند:
1. با در نظر گرفتن اینکه در حال حاضر هدف مشخص و نقطه‌نظر عمده، تلاش سازمانهای براندازی مؤسسات آموزشی به‌ویژه دانشگاه‌ها و دانشکده‌های کشور و دانشجویان می‌باشد، به گسترش و توسعه شبکه منابع در این‌گونه مؤسسات پرداخته و حتی‌المقدور منابع شایسته و ارزنده‌ای را برای نفوذ هرچه بیشتر در هسته‌های مشکوک استخدام و به همین ترتیب در نقاط مشکوک دیگر نفوذ و هدف‌های مربوطه را کاملاً شناسایی و بپوشانند.
2. مسئولین و عناصر سابقه‌دار را به‌ترتیب اهمیت مورد مراقبت و کنترل نوبه‌ای قرار داده و منابع مربوطه را برای بررسی وضع آنان و نظراتشان برای فعالیت در حال حاضر توجیه و به این طریق در جریان وضعیت عناصر مظنون و موردنظر قرار گرفته و سرنخ‌های به‌دست‌آمده را تا حصول نتیجه نهایی تعقیب نمایند.
3. قبلاً درمورد تصمیم گروه‌های برانداز مقیم خارج از کشور دایر بر ارسال نشریات به کتابخانه‌های مؤسسات عالی آموزشی، شرح لازم به ساواک‌های ذینفع ارسال شده. در این مورد مجدداً تأیید می‌شود که کنترل این‌گونه اماکن از جهت اینکه می‌توانند محل نشر افکار مخرب و آدرس واسطه قرار گیرند، ضرورت کامل دارد.
4. از کنترل مکاتبات عناصر سابقه‌دار و فعال و مشکوک غفلت ننموده و با رعایت احتیاطات حفاظتی لازم در این مورد اقدام و با کنترل‌های نوبه‌ای موارد مشکوک را مشخص و در صورت نیاز به کنترل دائمی مکاتبات شخص یا اشخاص، طبق روش معمول فرم سانسور به مرکز ارسال و پس از تصویب اقدام نمایند.
5. عناصری که از منطقه استحفاظی آن ساواک برای تحصیل به خارج رفته و مراجعت نموده‌اند و به‌طورکلی فارغ‌التحصیلان خارج از کشور اعم از سابقه‌دار و یا کسانی که مظنون به نظر می‌رسند، زیر دید دقیق واقع و ارتباطات و مراودات و در صورت لزوم مکاتباتشان تحت کنترل قرار گیرد.
6. وضعیت کسانی را که فرزند یا وابسته‌ای از آنها در خارج است و احتمالاً خبری از فعالیت مضره او رسیده، موردتوجه کامل قرار داده و در صورت اقتضا با کنترل لازم روی آنها پی به نوع ارتباطات و فعالیتهای مضره احتمالی آنان ببرند.
7. هرگونه سرنخ به‌دست‌آمده از فعالیتهای مشکوک را به مرکز منعکس و تا حصول نتیجه قطعی موضوع را تعقیب نمایند.
8. در جوامع و گروه‌های مختلف اجتماعی که احتمال نفوذ و فعالیت عناصر منحرف می‌رود، نفوذ و با پوشانیدن هرچه بیشتر این جوامع آمادگی بیشتر برای کسب خبر و مقابله با تحریفات احتمالی به دست آورند.
9. نتیجۀ اقدامات معموله را مرتباً به مرکز منعکس و در عین حال مسئولین مربوطه را مرتباً به اهمیت موضوع آگاه و آنان را در پیشرفت کار و نفوذ بیشتر برای کسب اخبار لازم و مفید تشویق و متوجه سازند که در شرایط زمانی حاضر، رسالت عمده و عظیمی از جهت مقابله با عناصر ناصالح و خرابکار به عهده ساواک و پرسنل آن به‌ویژه امنیت داخلی می‌باشد و شایسته است که اثبات نمایند درخور رسالتی هستند که به عهده آنان واگذار شده است.
از طرف مدیرکل اداره سوم ـ مقدم
امنیت داخلی!
1. درباره کتابخانه دانشگاه، آیا منبع تعیین کردید یا نه؟ زیرا قبلاً دستور داده بودم. کسی را در نظر بگیرید که دسترسی کامل داشته باشد. اگر شما نتوانستید با او صحبت کنید به من بگویید که خودم تماس بگیرم.
2. درباره سانسور نامه‌های پستی، دستور شدید به مأمور مربوطه صادر کنید.
3. بالاخره روشن کنید، اللهیار صالح به جز همین طالقانی با چه اشخاصی تماس گرفته، صورت آنها را ارائه دهید.
4. میلانی را از نظر دور ندارید، ممکن است یکی از عوامل فعال جبهه ملی و نهضت آزادی و تقسیم‌کننده روزنامه‌ها او باشد زیرا اکثر مسافرین با او تماس می‌گیرند.
5. من همیشه گفته و نوشته‌ام، دانشگاه مهمترین هدف ساواک است. چه فعالیتی باشد چه نباشد، باید منابع زیاد در آنجا داشته باشید. حالا مرکز حرف ما را تأیید می‌کند و می‌گوید منابع استخدام کنید. جواب دهید.
6. دستورات رسیده را دقیقاً اجرا و از اقدامات خود مرتباً مرا مستحضر نمایید.
بهرامی ـ 20 /7 /47
توضیحات سند:
1. کنفدراسیون جهانی محصلین و دانشجویان ایرانی: در فروردین ماه سال 1339 عدهای از نمایندگان انجمنها و سازمانهای دانشجویان ایرانی در اروپا در شهر هایدلبرگ (آلمان غربی) گرد آمده و کنفدراسیون دانشجویان ایرانی در اروپا را بنیان‌گذاردند. در دی ماه همان سال کنگره دیگری در لندن برگزار شد و در دی ماه 1340 با شرکت نمایندگان دانشجویان ایرانی کشورهای آلمان غربی، اتریش، انگلیس، ایتالیا، سوئیس و آمریکا اولین کنگره کنفدراسیون جهانی محصلین و دانشجویان ایرانی در خارج از کشور در پاریس برگزار و طی آن درباره اهداف، سازماندهی و فعالیتهای کنفدراسیون تصمیماتی اتخاذ شد.تشکیلات کنفدراسیون شامل هیئت دبیران (دبیر امور بینالمللی، دبیر امور تبلیغات و انتشارات، دبیر امور تشکیلاتی و مالی، دبیر امور فرهنگی و تعاون و دبیر امور دفاعی) و شورای عالی کنفدراسیون (به عنوان بالاترین مرجع تصمیمگیری) بود.
در ابتدای فعالیت کنفدراسیون، هواداران حزب توده، حزب پان‌ایرانیسم، جبهه ملی و افراد مسلمان به صورت انفرادی در آن شرکت داشتند، لکن عناصر چپ (عمدتاً جامعه سوسیالیست‌ها) در آن از قدرت بیشتری برخوردار بودند. کم‌کم جبهه ملی دارای نفوذ بیشتری شد. ولی پس از 15 خرداد 1342 با محدودیت و افول فعالیتهای سیاسی در داخل کشور، موقعیت جبهه ملی و حزب توده به ضعف گرایید و با گسترش مبارزات چریکی در اوایل دهه 1960 در نقاط مختلف جهان، گروه‌های رادیکال مارکسیستی (سازمان انقلابی حزب توده و توفان) کنفدراسیون را قبضه کردند. در همین سال‌ها برخی از اعضای کنفدراسیون جهت گذراندن دورههای چریکی به کشورهای چین و کوبا و آلبانی عزیمت نمودند. در اواسط دهه 1340 افراد مذهبی از کنفدراسیون کنارهگیری نمودند و پس از آن، انجمنهای اسلامی دانشجویان اروپا و آمریکا شکل گرفت.
کنفدراسیون در طول حیات سیاسی خود به عنوان یکی از مهمترین سازمانهای سیاسی اپوزیسیون در خارج از کشور با برپایی تظاهرات و تحصن و بعضاً اشغال سفارتخانههای ایران، در حمایت و دفاع از زندانیان سیاسی و مطرح کردن رعایت نشدن حقوق بشر درایران، به افشای ماهیت رژیم شاه در صحنه بینالمللی پرداخت. دادستان نظامی ارتش با استناد به مصوبه مجلس شورای ملی در سال 1310 مبنی بر مغایرت مرام اشتراکی با امنیت و استقلال کشور، فعالیت در کنفدراسیون را ممنوع اعلام کرد و عضویت در آن از 3 تا 10 سال زندانی داشت. (اسفند 1349)
این سازمان از آغاز به علت اختلاف‌نظرهای سیاسی و مرامی دانشجویان از هدف‌های اساسی خود به‌سوی فعالیت صرف سیاسی گراییده بود و از صورت سندیکایی و دانشجویی متعهد، که میتوانست همه دانشجویان ایرانی را در برگیرد، خارج شده، گرایش و کارکرد حزبی پیدا کرد و پس از سال 50، با رشد مبارزات چریکی در داخل کشور، بحث موافقت و مخالفت با مشی چریکی نیز یکی از عوامل عمده اختلافات در کنفدراسیون شد. سرانجام کنفدراسیون که صحنه کشمکش‌های مرامی و حزبی شده بود، با اوجگیری مبارزات درونی بین جناح‌های مختلف، که بیشک ساواک به وسیله افراد نفوذی خود در هدایت و تشدید آن نقش مؤثری داشت، پس از کنگره شانزدهم (سال1353) دچار انشعاب شد و هرگروه و گرایشی (هشت سازمان) تحت نام کنفدراسیون به فعالیت پرداخت. پس از آن هرچند هر گروهی سعی نمود در انجام فعالیتهای سیاسی از رقیب خود پیشی بگیرد و در مجموع به فعالیتهای دانشجویان افزوده شد، در واقع اهمیت و قدرت کنفدراسیون، که در سایه یگانگی و وحدت آن به مثابه سازمان واحد جنبش دانشجویی ایرانی در خارج از کشور بود، از دست رفت.
کنفدراسیون در طول فعالیت خود نشریات متعددی منتشر ساخت، از جمله می‌توان به نامه پارسی، 16 آذر، پیمان، ایران، ریپورتر، پژواک دانشجو، روشنفکر، اول بهمن اشاره کرد. (رک: کنفدراسیون جهانی محصلین و دانشجویان ایرانی (اتحادیه ملی) چاپ دوم، نشر گردون، تابستان 1377، حمید شوکت)