موضوع: دکتر مصطفی چمران ساوه‌ای
تاریخ سند: 6 شهریور 1347
موضوع: دکتر مصطفی چمران ساوه‌ای
متن سند:
گزارش خبربه: ۳۱۵ شماره: 1236 /315
از: آمریکا تاریخ: 6 /6 /47
موضوع: دکتر مصطفی چمران ساوه‌ای
نامبرده فارغ‌التحصیل در رشته مهندسی الکترونیک ـ متاهل و دارای چهار فرزند دو پسر و دو دختر می‌باشد. همسر وی آمریکایی است و نام او پروانه است. دکتر چمران در لانایت زندگی می‌کند و یک زندگی بی‌نهایت ساده بدون تجمل دارد. مثلاً در اطاق پذیرایی وی که در حدود ۱۰ در ۱۴ فوت است یک نیمکت و یک قالیچه ایرانی خیلی کوچک بیش نیست این خانه متحرک در قسمتی از زمین منزل پدرزن او گذاشته شده است و بچه‌های وی می‌توانند از استخر شنای پدربزرگشان استفاده نمایند. نامبرده داری یک اتومبیل فولکس واگن می‌باشد و از افراد جبهه ملی بوده و آدمی است بی‌نهایت مطلع در موضوعات مختلف از نظر مذهب بسیار متدین است و عده از دوستان و دانشجویان از این نظر با او مخالفت می‌کنند و می‌گویند یک دانشمند مثل دکتر چمران حیف است که تا این اندازه پای‌بند دین و مذهب باشد ولی او با خونسردی عجیب که مخصوص اوست به این موضوع می‌نگرد و در مواقع بحث چون از اغلب آنها مطلع‌تر و با سوادتر است آنها را قانع می‌نماید حتی چندی قبل در طی یک سخنرانی با بکار بردن فرمول‌های ریاضی ایده طبیعیون را رد کرد و وجود خدا را ثابت نمود و او مورد احترام فرد فرد دانشجویان می‌باشد بی‌نهایت متواضع و متین است همیشه می‌کوشد جلوی کسی راه نرود و سعی می‌کند قبل از اینکه کسی به او سلام کند او سلام کرده باشد نسبت به کمونیست‌ها بسیار بدبین است ولی طرفدار سوسیالیست می‌باشد و از تودهای ما ایران بسیار بد می‌گوید و معتقد است آنها از سیاست خارجی تبعیت می‌نمایند و به مراتب نشان دادند که در مواقع ضروری و دقایقی که ایران و ایرانی به آنها احتیاج داشته از کمک خود داری کرده‌اند و می‌گوید لذا آنها قابل اعتماد نمی‌باشند طرفدار تصوف می‌باشد و در گفته‌های خصوصی همیشه از فرمایشان حضرت علی (ع) مثال می‌آورد با دولت ایران و حکومت ایران مخالف است و در صحبت‌هایش همیشه متذکر این موضوع می‌گردد. از دوستان نزدیک وی می‌توان دکتر شایگان ـ دکتر خسرو پارسا ـ دکتر مصاحب‌نیا ـ دکتر علی خوانساری را اسم برد. در سانفراسیسکو و اطراف آن می‌توان حسن لباسچی. دکتر علی طباطبائیان - خسرو کلانتری رضوی ـ ولی سیادت ـ حمید سیادت و مصطفی کمال بهزادپور را اسم برد البته با بهزادپور اخیر بی‌نهایت اظهار صمیمت می‌نماید و از او خواسته بود که در انتخابات کنگره دانشجویان که در شهریور ماه شروع خواهد شد شرکت نماید. دکتر چمران طرفدار جنبش‌های انقلابی است به خصوص سیاه‌پوستان آمریکایی در عین حال که مخالف کمونیست می‌باشد از عقاید مارکس طرفداری می‌نماید و از چه‌گوارا همیشه به نیکی نام می‌برد او معتقد است انقلاب همیشه باید به وسیله ملیون صورت گیرد و انقلابی مثمرثمر خواهد بود که ملت آن را تشکیل بدهند نه به دولت‌های خارجی متکی باشد ایشان فعلاً در یک مؤسسه کار می‌کنند.1
توضیحات سند:
_____1. در صفحه دوم این سند، سطر هفتم می‌گوید «مخالف کمونیست می‌باشد از عقاید مارکس طرفداری می‌کند» در حالی که در صفحه اول سطرهای ۱۳ و ۱۴ می‌گوید «نسبت به کمونیست‌ها بسیار بدبین است ولی طرفدار سوسیالیست است» در واقع منظور از جمله اول همان است که در جمله دوم تعبیر نموده است. در غیر این صورت اساساً با اوصافی که از عقاید مذهبی و پایبندی‌های وی می‌کند ناسازگار است. جالب آنکه همین منبع در صفحه ۱۵۶ گزارش کرده است که او مخالف مارکس است.
ـ همچنان که ملاحظه می‌شود منبع ۱۸۷۲ شدیداً تحت تأثیر جاذبه‌های علمی و اخلاقی دکتر چمران بوده است. در مورد سایر منابع نیز همین امر به نحو مشهودی قابل ملاحظه است.