موضوع: سیدصادق زیارتی1
تاریخ سند: 29 مهر 1346
موضوع: سیدصادق زیارتی1
متن سند:
از: 20 ﻫ 3 تاریخ: 29 /7 /1346به: 316 شماره: 23104 /3520
موضوع: سیدصادق زیارتی1
نامبرده که از قم به تهران فرار کرده است، شب سه‌شنبه را در مدرسه حاج ابوالفتح2 گذرانده و روز بعد به منزل سیدرضا صدر3 واقع در میدان فوزیه4 خیابان مسعود کوچه مسعود رفته و ناهار را در آن جا صرف کرده و صاحبخانه چند نامه جهت موسی صدر5 که در کشور لبنان است، به او داده و وی عازم حرکت به سمت عراق بوده است. ضمناً نامبرده اغلب تغییر لباس می‌دهد.
اصل در پرونده ز. ی /163 بایگانی شود.
به استحضار آقای صابری برسد.
7 /8 /46
ضمناً گزارش خبر بعدی در تاریخ 2 /8 /46 هم حاکی است که مشارالیه در تهران دیده شده است.
آقای صالحی. در پرونده موسی صدر بایگانی شود.
______________________
1. حجت‌الاسلام سیدصادق زیارتی معروف به سیدحمید روحانی، فرزند میرعلی احمد «حسین» در شهرستان سنگسر متولد شد. والد ایشان در مسجد سنگسر اقامه جماعت می‌کرد. حجت‌الاسلام روحانی که جهت پی‌گرفتن دروس حوزوی به تهران آمده بود، پس از مدتی که در مدارس مروی و حاج ابوالفتح خان به سر برد به شهر مقدس قم رفت و در مدرسه حجتیه سکنی گرفت. ایشان که در گزارش‌های ساواک سیدصادق حسینی زیارتی سنگسری نیز معرفی شده است، در مورخه 29 /1 /42 به اتهام پخش اعلامیه‌های حضرت امام خمینی(ره) مورد تعقیب قرار گرفت و در تاریخ دهم فروردین سال 1344 از دست‌اندرکاران نشریه بعثت معرفی شد و حکم دستگیری وی در تاریخی5 /4 /46 به اتهام انجام فعالیت‌های مضره و تهیه و چاپ اعلامیه‌های مضره صادر گردید، ولی ساواک هیچ‌گاه موفق به دستگیری ایشان نشد. گزارش مورخه 11 /7 /46 که حاوی خبر رفتن ایشان به عراق می‌باشد، ساواک را بر آن داشت تا از طریق روابط دیپلماتیک نسبت به درخواست استرداد وی اقدام نماید که توفیقی حاصل نکرد. حجت‌الاسلام سیدحمید روحانی که از مورخین برجسته انقلاب اسلامی است درکنار حضرت امام خمینی(ره) ضمن پیگیری فعالیت‌های مبارزاتی به نگارش کتاب بررسی و تحلیلی از نهضت امام خمینی(ره) اقدام کرد که گزارش 12 /9 /56 حکایت از به پایان رساندن جلد اول این کتاب دارد. ایشان پس از پیروزی انقلاب اسلامی با حضور در عرصه انقلاب و با حکم حضرت امام(ره) به نگارش تاریخ پرداخت که اثر چند جلدی نهضت امام خمینی(ره) یکی از دستاوردهای آن می‌باشد.
2. مدرسه و مسجد حاج ابوالفتح، از بناهای قدیمی شهر تهران می‌باشد که در دوران ناصرالدین شاه قاجار، سال 1258ش ساخته شده و به علت اینکه نام بانی آن، حاج ابوالفتح، از تجار بلورفروش تهرانی بوده، به مسجد و مدرسه حاج ابوالفتح و یا فتحیه مشهور شده است.
3. آیت‌الله سیدرضا صدر، فرزند آیت‌الله العظمى سید صدرالدین صدر و برادر بزرگتر امام موسى صدر در سال 1298 ش در قم متولد شد. کتاب زن و آزادى او در سال 1345 موجب عکس‌العمل ساواک شد. وى علیه دارالترویج ساختگى رژیم موضعگیرى کرد و طلاب را از همکارى با آن منع نمود.
در سال 1346 براى امامت مسجد امام حسین (ع) واقع در میدان امام حسین (ع) به تهران آمد و در سال 1352 ساواک طى نامه‌اى از آقاى شریعتمدارى خواست که فرد دیگرى را به جاى وى براى امامت مسجد امام حسین (ع) معرفى کند، که شریعتمدارى این کار را ممکن ندانست، زیرا وى را داراى نفوذ دانست و ساواک خواست که به وى تذکر بدهند. وى در هنگام برگزارى جشن هاى 2500 ساله موضعگیرهاى تندی کرد و ساواک در سال 1354 او را ممنوع‌المنبر نمود و تصمیم به برکنارى او از امامت مسجد امام حسین (ع) گرفت. نصیرى رئیس ساواک در مورد تبعید وى شخصا دستور داد که متعاقب آن و با رأى کمیسیون امنیت اجتماعى، محکوم به اقامت اجبارى در ماسوله شد. وی پس بعد از 3 سال اقامت در ماسوله و فومن در سال 1356 به قم بازگشت و در آن جا به تدریس پرداخت.
آیت‌الله سید رضا صدر همواره پشتیبان و حمایتگر برادر بزرگوار خود امام موسى صدر بود و بارها به همراه او به کشورهاى مختلف از جمله عربستان به صورت رسمى مسافرت کرد. وی در 11 آبان 1373 در قم درگذشت.
4. میدان امام حسین علیه‌السلام فعلی.
5. حجت‌الاسلام والمسلمین سید موسی صدر، فرزند سید صدرالدین معروف به امام موسی صدر، روحانی برجسته ایرانی و رهبر متنفذ شیعیان لبنان در سال 1307 یا 1308 ﻫ ش در قم متولد شد. مادرش فیضیه خانم، دختر آیت‌الله حاج آقا حسین قمی بود. وی دوره ابتدایی را در دبستان «حیات» قم گذرانید و مدرک پایان متوسطه را از دبیرستان حکیم سنایی آن شهر اخذ نمود. در سال 1320 تحصیلات حوزوی را شروع کرد و بیش از یک دهه پس از گذراندن دوره مقدمات و سطوح، در درس خارج فقه و اصول و فلسفه استادان نامی و بزرگ حوزه از جمله آیات عظام امام خمینی (ره)، سید احمد خوانساری و محقق داماد شرکت نمود. همزمان درجه لیسانس حقوق اقتصادی را از دانشکده حقوق دریافت کرد. در سال 1332 بعد از فوت پدر به نجف اشرف هجرت کرد و تا سال 1337 از محضر اساتیدی چون آیات عظام حکیم، خویی و عبدالهادی شیرازی کسب فیض نمود و در 37 سالگی به درجه والای اجتهاد نایل آمد. در سال 1338 به همراه خانواده خود راهی لبنان شد. هجرت امام موسی صدر به لبنان بنا بر وصیت رهبر فقید شیعیان لبنان مرحوم امام شرف‌الدین و در پی دعوت شیعیان جنوب لبنان و نیز بر اثر تشویق و ترغیب های مکرر مراجع بزرگ آن زمان صورت گرفت. این در حالی بود که مرحوم آیت‌الله العظمی بروجردی، وی را به عنوان نماینده خود در ایتالیا برگزیده بود. امام موسی صدر در مدت 20 سالی که در لبنان اقامت داشت تلاش های فراوانی در جهت ارتقأ کمی و کیفی رفاه شیعیان و تقویت دین و اعتقادات و اخلاقیات آنان کرد. با برنامه‌ریزی‌های وی و حمایت اکثریت جوانان شیعه در لبنان مشاغل متعددی به وجود آمد و بسیاری از زنان و مردان لبنانی در آموزشگاه ها، مراکز فنی و حرفه‌ای، کارگاه ها و مدارس مشغول کار و تحصیل شدند. او در این مدت نقش مؤثری در متشکل کردن شیعیان لبنان ایفا کرد. امام موسی صدر به شیعیان آموخت که اسرائیل شرّ مطلق است و هرگونه داد و ستد با صهیونیست‌ها حرام می‌باشد و سازمان نظامی «امل» را با هدف دفاع از جنوب لبنان در برابر تعرضات صهیونیست ها پایه‌گذاری کرد.
وی بانی مبارزه مردمی با نظام طائفه‌گری در لبنان بود و عامل مؤثری در مقابله با سلطه‌خواهی اقلیت مارونی بر کشور اسلامی لبنان به شمار می‌رفت. امام موسی صدر سه هفته قبل از هجرت تاریخی حضرت امام خمینی (ره) به پاریس، طی مقاله‌ای در روزنامه لوموند از انقلاب اسلامی ایران به عنوان ادامه حرکت انبیای الهی یاد کرد و حضرت امام(ره) را به عنوان یگانه رهبر بزرگ انقلاب به دنیای اسلام معرفی کرد. دو روز از انتشار مقاله نگذشته بود که وی به صورت اسرارآمیزی در روز نهم شهریور 1357 در حالی که می‌خواست لیبی را به مقصد لبنان ترک گوید، با دو تن از همراهانش ناپدید شد. امام موسی صدر برای شیعیان لبنان یک ناجی بزرگ بود و علما و چهره‌های برجسته لبنان اعم از شیعه و سنی او را یار و یاور خود می‌دانستند.
امام موسی صدر به روایت اسناد ساواک، 3 جلد، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1378