گزارش خبر موضوع : تظاهرات طلاب
تاریخ سند: 20 دی 1356
گزارش خبر موضوع : تظاهرات طلاب
متن سند:
ساعت 9 صبح روز 18 /10 /36 در مدرسه خان قم یک بریده روزنامه اطلاعات را که بقلم احمد رشیدی مطلق تحت عنوان ایران و استعمار سرخ و سیاه راجع به خمینی مطالبی نوشته بود به دیوار الصاق کرده بودند و طلبه ها دور بریده روزنامه جمع شده و چون جمعیت زیاد بود و همه نمی توانستند بخوانند لذا یکنفر که جلو بود شروع کرد با صدای بلند به خواندن تا رسید به نام روح اله خمینی طلبه ها بصدای بلند صلوات فرستادند و از همانجا شعار و تظاهرات شروع شد.جمعیت که حدود پانصد نفر بودند از مدرسه خان بیرون آمدند و قصد داشتند به صحن وارد شوند که فراشها فورا دربهای صحن را بستند و طلبه ها مقداری شعار جلوی صحن داده و گفتند بروید منزل آیت اله گلپایگانی.
طلاب همگی بمنزل گلپایگانی رفتند بطوریکه منزل مذکور پر از طلبه و افراد شخصی شد.
آیت اله گلپایگانی پشت میکروفون رفتند و 5 دقیقه سخنرانی کرده و گفت دیشب روزنامه را برایم خواندند.
خیلی ناراحت شدم.
مدتی است که به دین و روحانیت جسارت می کنند.
دستگاهها می گویند روحانیت با ما بودند در صورتیکه همه مراجع با برنامه آنها مخالف هستند و اینرا همه می دانند و حالا هم مخالف هستیم و بعدا هم مخالف خواهیم بود و تلگرافاتی که ما برای آنها کردیم الان هم رونوشتش در تلگرافخانه موجود است.
بعد طلبه ها را نصیحت کرد که باید متحد باشید اختلاف را کنار بگذارند اختلاف بین ما از آمدن کارتر به ایران بدتر و زیان آورتر است.
آنها از اختلافات ما استفاده می کنند.
قبل از اینکه شما بیایید من داشتم نامه می نوشتم برای آیت اله خوانساری که جلو این کارها را بگیرد چون من شخصا با دستگاه رابطه ندارم.
درسها را تعطیل کردیم ولی نباید که بهمین جا اکتفا کنیم.
ما باید با آقایان دیگر هم صحبت کنیم تا آنها هم با ما اقدام کنند.
1 سخنرانی گلپایگانی که تمام شد جمعیت بطرف منزل شریعتمداری حرکت کردند و در مسیر خیابان شعار می دادند و مامورین با اتومبیل به تظاهرکنندگان حمله کردند.
آنها هم به مامورین سنگ پرتاب میکردند تا بمنزل شریعتمداری رسیدند.
در منزل ایشان طلبه ای بنام سیدکاظم [ناخوانا] کشمیری بلند شد وگفت حضرت آیت اله الان که ما از منزل آیت اله گلپایگانی به منزل شمامی آمدیم سرهنگ جوادی دستور شلیک داد و با تراکتور به ما حمله کردند.
شما بدرد دل طلبه ها برسید.
بعد شریعتمداری سخنرانی کرد و گفت چون من مریض هستم نمیتوانم صحبت کنم ولی امروز صبح روزنامه را خواندم خیلی متاثر شدم و باید این شخص که توهین کرده مجازات شود.
ما اقدام می کنیم حرف ما را گوش نمی دهند ولی این را بدانید اینها همه بضرر خودشان است چون همه مردم ایشان (خمینی) را میشناسند ولی شما آرام باشید و متحد باشید.
معلوم می شود شما ما را قبول دارید که به اینجا آمدید پس بگذارید ما با آقایان مشورت کنیم تا ببینیم چه باید کرد.
1 سخنرانی شریعتمداری که تمام شد چون مقارن با ظهر بود لذا اعلام کردند عصر ساعت 3 قدیم منزل آقای نجفی جمع شوید.
ساعت 5 /3 طلبه ها در منزل آیت اله نجفی جمع شدند.
آیت اله نجفی سخنرانی کرده و گفت من ایشان را (خمینی را) خوب میشناسم ما هشتاد سال است با هم رفیق هستیم.
ایشان با این حرفها کوچک نمی شود.
من اقداماتی کرده ام و نامه برای آقای نوری در تهران نوشته ام که ایشان هم اقدام کند.
بعد از اتمام سخنان نجفی طلاب بمنزل سید صادق روحانی و آقا مرتضی حائری رفتند که من دیگر در این دو منزل نبودم.
2 شب بعد از نماز مغرب و عشاء در مسجد اعظم گفته شد که آقای حائری سخنرانی می کند ولی حائری بطور ایستاده پای منبر چند کلمه صحبت کرده اظهار داشت صلاح نیست ما در مسجد اعظم سخنرانی کنیم چون اینجا را هم مثل مدرسه فیضیه میگیرند.
اگر بنا باشد صحبت کنیم در جای دیگر صحبت خواهیم کرد والسلام.
بمحض اتمام سخنرانی حائری شعار درود بر خمینی ـ مرگ بر این حکومت یزیدی شروع شد1 و از مسجد بطرف خیابان موزه بیرون آمدند.
جلو درب مسجد مامورین آماده بودند.
طلبه ها بمحض مشاهده مامورین با دست بطرف آنها اشاره کرده و فریاد می زند مزدور برو گمشو.
در تظاهرات امشب بعنوان اعتراض حدود 100 عدد روزنامه اطلاعات را پاره کردند ضمنا بعنوان اعتراض نسبت به توهینی که در روزنامه اطلاعات به خمینی شده بود کلیه درسهای حوزه تعطیل بود.
2 نظریه شنبه ـ طلبه ها عقیده دارند که خود دولت میخواهد که در مملکت آشوب و بلوا باشد بدلیل اینکه خودشان میدانند که اگر چنین مطالبی در اخبارروزنامه ها یا مجلات بنویسند مردم اعتراض می کنند والا طلبه ها آرام و مشغول درس خواندن بودند.
یک نفر مطلبی در روزنامه نوشت حوزه را بهم ریخت.
نظریه یکشنبه ـ مفاد گزارش صحیح و نظریه شنبه مورد تایید است.
با درج مقاله اشاره شده در متن گزارش خبر در روزنامه اطلاعات اذهان عمومی کلاً متوجه این مساله است که دستگاهها موجد تظاهرات بوده و می خواهند که آشوب باشد تا آنها بهره برداری نمایند.
آنچه مسلم است اینکه هر موقع در جراید مطلبی علیه خمینی نوشته شده تظاهراتی را بدنبال داشته است.
شراره نظریه دوشنبه: متعاقب درج مطالبی در روزنامه اطلاعات در مخالفت با خمینی نمایندگان فروش این روزنامه در قم و کاشان وسیله نامه و تلفن تهدید شده اند و تصور میرود که این مسئله در فروش روزنامه اطلاعات نیز اثر نامطلوبی گذارد.
پارسا نظریه سه شنبه: نظرات یکشنبه و دوشنبه مورد تایید بوده شایع است بعد از مسافرت کارتر دولت جهت سرکوبی طلاب و روحانیان مخالف تعمدا مبادرت بدرج این مقاله کرده تا بتواند مسببین آشوب اخیر در سراسر کشور را شناسایی و بازداشت کند.
رهبر
توضیحات سند:
1 ـ به همین مضمون نقل دیگری از سخنان آیت الله العظمی گلپایگانی وجود دارد.در آنجا آمده است: «خداوند شما طلاب را تایید فرماید که با چنین وحدتی به اینجا آمده اید و در مقابل اهانتی که به مقام روحانیت شده است احساس مسوولیت کرده اید.
وحدت شما در این امر بیش از ورود رئیس جمهور امریکا و هر رئیس جمهور دیگر که به ایران بیاید و نفعی عاید آنها کند برای آنها شکننده است.
وحدت خود را حفظ کنید و به اعتراض آرام خود ادامه دهید و مقاومت کنید...
اینها دروغ می گویند که ما با کارهای آنان موافقیم.
علما همه مخالفند.
» (درباره قیام حماسه آفرینان قم و تبریز و دیگر شهرهای ایران /ص 40) 1 ـ در بولتن محرمانه ای که ساواک برای دفتر ویژه اطلاعات و کمیته مشترک ضد خرابکاری فرستاد، دیدار طلاب علوم دینی را با آقای شریعتمداری چنین آورده است: «متعاقب آن حدود 150 نفر به منزل آیت الله شریعتمداری رفته که نامبرده از پذیرفتن آنها خودداری و بنا به تقاضای تلفنی وی مأموران شهربانی اطراف منزل مستقر و در نتیجه 60 نفر از آنان خارج و بقیه در حیاط منزل باقی می مانند.
سرانجام مشارالیه با بلندگوی دستی خطاب به مجتمعین اظهار نموده: از این که به منزل من آمدید متشکرم و شما فکر می کنید که ساکت نشسته ایم اما در اشتباه هستید.
ما اقدامات خود را می کنیم ولی شما در منزل من آرام و ساکت هستید و به محض آن که از منزل خارج شدید شعار می دهید، شلوغ می کنید، نظم شهر را به هم می ریزید و نتیجه اقدامات من را بر باد می دهید.
» (پرونده ش 129514 / ج 5 ) 2 ـ «در تظاهرات بعدازظهر امروز (18 /10 /56) و در منزل آقایان نجفی مرعشی، روحانی و حائری از پلیس و مزاحمت او خبری نبود، اما پلیس به فکر تقویت کمک از تهران بود تا اگر تظاهرات ادامه یافت کاری بکند.
بعدازظهر یک هواپیما چندین بار در ارتفاع خیلی کمی از بالای سر جمعیت به پرواز درآمد، اما کسی چندان اعتنایی نداشت.
» (در باره قیام حماسه آفرینان قم و تبریز و دیگر شهرهای ایران / صص 43 و 44) 1 ـ آقای صالحی نجف آبادی درباره شعارهای این روز می گوید: «فکر می کنم اولین شعارهایی که داده شد «درود بر خمینی و مرگ بر حکومت پهلوی» از همین جا آغاز شد.
آن شب (شب نوزدهم) در مسجد اعظم بنا کردند طلبه هابه شعار دادن.
» (خاطرات حجت الاسلام صالحی نجف آبادی نزد دفتر ادبیات انقلاب اسلامی) 2 ـ در روایت دیگری آمده است: «در مسجد اعظم شعارهایی ضد روزنامه اطلاعات داده شد و تعدادی از افراد، روزنامه ها را مچاله کرده، به هوا پرتاب می کردند.
دو نفر از مامورین ساواک در کنار هم صحنه تظاهرات را تماشا می کردند که عده ای از طلاب آنها را شناخته، به طرفشان حمله کردند.
یک نفرشان فرار کرد و دیگری کتک مفصلی خورد و از چند ناحیه مجروح شد و بالاخره فرار کرد.
» (در باره قیام حماسه آفرینان قم و تبریز و دیگر شهرهای ایران / ص 45)