موضوع: فعالیت جبهه ملی
تاریخ سند: 31 فروردین 1342
موضوع: فعالیت جبهه ملی
متن سند:
شماره: 364 /311/د3 تاریخ:31 /1 /1342موضوع: فعالیت جبهه ملی
به طوری که یکی از دانشجویان دانشگاه که از مسئولین جبهه ملی است روز چهارشنبه 28 /1 /42 اظهار داشته است، شورای مرکزی جبهه ملی، بخصوص اللهیار صالح با دولت مشغول مذاکرات هستند و تاکنون چند جلسه ملاقاتهایی انجام شده است و در این مذاکرات تیمسار سرلشگر پاکروان1 ریاست ساواک و آقای ناصر خدایار2 با آقای اللهیار صالح و عده‌ای از اعضاء شورای مرکزی جبهه ملی در مذاکرات بوده‌اند و در مورد مطالب زیرین گفتگو شده است.
1. آزادی زندانیان جبهه ملی 2. شروع فوری انتخابات و شرکت جبهه ملی در انتخابات شدن کاندیدهای آنان 3. آزاد شدن فعالیت جبهه ملی 4. پس از افتتاح مجلس در مورد تصمیمات و نظریات شاهنشاه بررسی و تصمیم گرفته شود. 5. آزاد گذاردن دکتر محمد مصدق 6. جبهه ملی با سلطنت شاه موافقت خواهد کرد لیکن فقط سلطنت نمایند نه حکومت. 7. به مأمورین سازمان امنیت دستور داده شده تا تعیین تکلیف مذاکرات کسی را دستگیر ننمایند.
شخص مذکور اظهار داشته به آقای اللهیار صالح پیشنهاد نخست وزیری شده، لیکن نپذیرفته است. نامبرده در پایان گفته است طبق اطلاع، دولت از فعالیت روحانیون فوق‌العاده بیمناک است و جبهه ملی نیز چندان نظر موافقی با آنها (روحانیون) ندارد، ولی روی اجبار و فشار در حال حاضر همکاری می‌نمایند.
توضیح. طبق اطلاع بعدی که جداگانه اطلاعیه شده، مذاکرات به بن بست رسیده و نتیجه‌ای گرفته نشده است و جبهه ملی تصمیم دارد مجدداً در دانشگاه شروع به تظاهرات نماید.
به پرونده اللهیار صالح ضمیمه و ارائه شود. 1 /2 /42
توضیحات سند:
1. سرلشکر حسن پاکروان، فرزند فتح‌الله در سال 1290ش در تهران به دنیا آمد. پدرش از دولتمردان عصر رضاخان بود که در زمان فاجعه قتل عام در مسجد گوهرشاد، استاندارى خراسان را به عهده داشت. تحصیلات نظامى خود را در دانشکده «پواتیه» و « فونتن بلو» فرانسه به پایان رسانید و در سال 1312 به ایران بازگشت و مدتها به عنوان مربى در دانشکده افسرى اشتغال داشت. در سالهاى 1320 تا 1322 افسر ستاد ارتش و در سالهاى 1323 تا 1324 فرمانده پادگان بوشهر و افسر انتظامات بنادر جنوب بود. پاکروان در سالهاى 1325 تا 1327 افسر رکن دوم ستاد ارتش شد و در سالهاى 1328 تا 1329 به عنوان وابسته نظامى به پاکستان رفت. پس از بازگشت به ایران مدتى ریاست رکن دوم ستاد ارتش را به عهده داشت و مجدداً در سالهاى 1333 تا 1334 به عنوان وابسته نظامى به هند رفت. با تأسیس ساواک در اسفند 1335ش معاون ساواک شد و در اسفند 1339 به دنبال عزل تیمور بختیار به ریاست ساواک رسید. وى تا سال 1343 ریاست ساواک را بر عهده داشت و از جمله حوادث زمان او فاجعه حمله به مدرسه فیضیه، سرکوب قیام 15 خرداد و دستگیرى حضرت امام و هزاران نفر بین سالهای 1342 تا 1343 بود. وی سپس جاى خود را به نصیرى داد و به عنوان وزیر اطلاعات وارد نخستین کابینه هویدا شد (1345ـ1343). او از شهریور 1345 تا مهر 1348 سفیر ایران در پاکستان بود و در این تاریخ به عنوان سفیر به فرانسه اعزام شد و تا آبان 1352 در پاریس مستقر بود. در بازگشت به ایران، از سال 1352 توسط ارتشبد فردوست در بازرسى شاهنشاهى به کار گرفته شد و در مهرماه 1356 به عنوان مشاور و سرپرست امور مالى وزارت دربار به استخدام درآمد. پاکروان پس از پیروزى انقلاب اسلامى ایران دستگیر و بعد از محاکمه، در تاریخ 22 /1 /1358 اعدام شد.ر.ک: ظهور و سقوط سلطنت پهلوى، مؤسسهی مطالعات و پژوهشهاى سیاسى، جلد 2، صص 449 ـ 448
2. ناصر خدایار، فرزند قاسم در سال 1302 در تهران متولد شد. وى لیسانس دانشسرایعالى و رشته زبان فرانسه از دانشکده ادبیات بود. وی علاوه بر مدیرکل نخست وزیرى، خدمت مطبوعاتى را از سال 1321 آغاز و به نویسندگى اشتغال داشت. خدایار مدتها سردبیر مجلات اطلاعات هفتگى و روشنفکر بود. در سال 1340 روزنامه ستاره تهران را به مدیریت خویش انتشار داد و علاوه بر آن مدتى نیز معاون اداره کل انتشارات رادیو و مدیر کل نخست‌وزیرى بود. خدایار به اکثر کشورهاى اروپائى و اسرائیل سفر کرد. از تألیفات و ترجمه‌های وی می‌توان به: «امپریالیسم عوامل سیاسى»، «تازیانه‌هاى بهشت»، «نخستین برگ»، «دختر و عروسک» و «انقلاب در سرزمین خدا» اشاره کرد. وی به زبان‌های فرانسه، ایتالیائى، انگلیسى و آلمانى و اسپانیولى آشنایی داشت. وی در سالهای اخیر درگذشت.