تاریخ سند: 13 مرداد 1357
سرور عزیزم جناب آقای هویدا وزیر محترم دربار شاهنشاهی
متن سند:
تاریخ: 13 /5 /2537[1357] 13570513
سرور عزیزم جناب آقای هویدا وزیر محترم دربار شاهنشاهی
امیدوارم که تعطیلات تابستانی به جنابعالی خوش گذشت[گذشته باشد.] پدرم برایم نوشتند که قبل از عزیمتتان به یونان ملاقاتی با هم داشتید و ضمناً نسبت به اینجانب اظهار مرحمت فرموده بودید. حداکثر کوشش را میکنم که کارم را با موفقیت انجام دهم ولی متأسفانه امکان فعالیت بسیار محدود است. از یک طرف مقدار محدودی برنامه فرهنگی که باید از جانب ایران اجرا شود به علت کسر بودجه متوقف مانده و از طرف دیگر مقامات اینجا و بخصوص آقای نویرا نخستوزیر توقع کمکهای بیش از حد از ایران دارند. مخصوصاً برای اجرای یکی از طرحهای برنامه پنجم. امیدوارم در جلسه کمیسیون مشترک دو کشور که از 21 تا 23 اکتبر آینده در تهران تشکیل میشود در حدود امکانات بشود به آنها کمک کرد چون در علاقه آنها به ایران شکی نیست منتهی کشوری است که از لحاظ کمکهای مالی واقعاً لوس شده است و روز به روز بر توقع آن اضافه میشود.
قصد مزاحمت اینجانب ارسال دو مقاله یکی از روزنامه دموکراسی ارگان فرانسه زبان نهضت سوسیال دمکرات (مخالف دولت) و دیگری از هفته نامه «الرأی» ارگان عربی زبان آن نهضت است که در آن اسم جنابعالی هم به میان آمده است. مقاله اول را یکی از روشنفکران تونسی که دوست دکتر نراقی است نوشته است. نامبرده جامعهشناس است و اصولاً افکار تندی دارد ولی مقاله او مرا نیز تحت تأثیر قرار داد زیرا خودم هم وقتی گاهی از پوست سفارت در میآیم این طرز فکر را دارم و نمیتوانم انکار کنم که تحولات سیاسی اخیر در ایران و اعطای آزادیهای بیشتر که به فرمان شاهنشاه صورت میگیرد موجب نهایت خوشوقتی است. البته در کشورهایی مثل ایران و تونس که عقبافتادگی فکری هنوز فراوان است و دموکراسی غالباً با آنارشی اشتباه میشود این نوع آزادیها گاهی سد راه ترقی میشود ولی بالاخره یک مقدار فداکاری لازم است تا یک مملکت علاوه بر ساختمان و پل و سد آدم هم بسازد. در تونس هم دولت گریبانگیر این مسائل است ولی متأسفانه سیستم یک حزبی چنان ریشهای در اینجا پیدا کرده که مسئولین امور به هیچ وجه حاضر نیستند یک قدم در راه اعطای آزادیهای بیشتر بردارند. البته حزب سوسیالیست دستوری اقدامات وسیعی انجام داده ولی مقداری از Raijon Detze قبلی خود را از دست داده است.
روی عزیزتان را میبوسم. امیدوارم مرا ببخشید که بدون توجه به مشغله زیاد جنابعالی علاوه برارسال مقالات درددلی هم کردم.
تصدقتان
ایرج امینی
منبع:
کتاب
احسان نراقی به روایت اسناد ساواک صفحه 489