تاریخ سند: 24 آذر 1357
موضوع: تظاهرات روز تاسوعا در ماکو
متن سند:
از: 15 /4 ﻫ 1 تاریخ:24 /9 /1357
به: 312 شماره: 5555/ه
موضوع: تظاهرات روز تاسوعا در ماکو
پیرو: 5530/ه - 19 /9 /57
تظاهرات روز مزبور در ساعت 11:15 مورخه 19 /9 /57 بعد از اتمام سخنرانی حاج میر اسلام هاشمی در مسجد جامع که بسیار تحریکآمیز بود از مسجد جامع شروع و توسط وی رهبری گردید تظاهرکنندگان که تعداد آنها حدود 300 نفر بودند بعد از خروج از مسجد جامع از طریق خیابان شاهپور وارد خیابان قاسمآباد شدند و بعد از دور زدن فلکه یادبود در مسیر خیابان پهلوی به حرکت درآمدند و بعد از طی مسیر این خیابان به مسجد محله رفته و در آنجا استقبال خوبی از آنها به عمل نیامد و پس از آن به مسجد جامع برگشته و حاجی میر اسلام به طور سرپایی شعارهایی داد که وسیله اسداله علی محمدی تهیه شده بود.
تظاهرکنندگان که در پیشاپیش آنها حاجی میراسلام هاشمی فرزند سید حسن، میرسجاد حسینی سنگری فرزند میر بابا شغل واعظ و آموزگار، میرزا احمد(عدالت) محمدزاده فرزند عشقعلی شغل واعظ، میرزا محمد محمدزاده فرزند عشقعلی شغل واعظ، میرزا حسن حسینزادگان فرزند حیدر شغل واعظ و دبیر و شیخ قباد منصوری معروف به میرزا حسن فرزند حیدر شغل واعظ و حسینقلی حسن نژاد شغل مغازهدار حرکت میکردند به دستور میر اسلام در چهار نقطه (جلو مسجد جامع سه راهی بانک ملی، مقابل درب سازمان ماکو و گروهان ژاندارمری که روبروی هم هستند و نزدیکی دادگستری ماکو) به زمین نشسته و ابتدا میر اسلام خطاب به سربازان گفت این یزید زمانه را از تخت شاهی پایین بیاورید و سپس شعاردهندگان اصلی که حسن آقا بیگزاده کلیسا کندی فرزند جعفر علی تکنسین دامپزشکی، اسداله علی محمد دانشجو، حسین نصیری دانشجو، عادل عزیزی و حمداله عزیزی بودند شروع به دادن شعارهایی از قبیل مرگ بر شاه درود و صلوات بر خمینی مسجد کرمان را، کتاب قرآن را، مردم مسلمان را شاه به آتش کشید. ساواک باید نابود شود.
ساواک باید منحل شود. ما این شاه را نمیخواهیم و بعد از زدن چند سنگ به درب سازمان ماکو برخاسته و حرکت نمودهاند. تظاهرکنندگان در ساعت 21:30 روز تاسوعا نیز در مسجد جامع تجمع و ضمن دادن شعارهای مخالفی علیه شاهنشاه و دولت شروع به تظاهرات نمودند. در این تظاهرات علی دامادی فرزند محمد حسین شغل دیپلمه بیکار و همت دامادی فرزند محمد حسین کارمند دارایی و احمد یعقوبی فرزند بایرامعلی راننده تاکسی و علی وهابلو فرزند ابراهیم کارمند شرکت و ابراهیم محمدزاده فرزند ذوالفقار شغل آموزگار مأمور انتظامات بودند و هر کسی که داخل صف میشد حق بیرون رفتن را نداشت و مأمورین انتظامات مانع رفتن آنها میشدند.
نظریه شنبه: خبر صحت دارد و تظاهرات یادشدگان بیشتر جنبه رقص و پایکوبی داشت تا عزاداری.
نظریه دوشنبه: نظریه شنبه مورد تأیید است و اسامی محرکین اصلی و افراد شناخته شده شرکتکننده در تظاهرات به شرح ذیل میباشد. ضمناً فردی که دو تا سنگ به درب این سازمان زده تاکنون شناخته نشده و در زمینه شناسایی وی اقدام لازم به عمل آمده است که نتیجه به عرض خواهد رسید.
الف- عناصر محرک و گرداننده: 1ـ میر اسلام هاشمی فرزند سید حسن شغل واعظ 2ـ میرزا حسن حسینزادگان فرزند حیدر شغل واعظ و دبیر 3ـ میر سجاد حسینی سنگری فرزند میر بابا شغل آموزگار و روضهخوان 4ـ شیخ قباد (معروف به میرزا حسن) منصوری شغل واعظ و روضهخوان 5ـ میرزا احمد و میرزا محمد محمدزاده فرزندان عشقعلی شغل هر دو نفرشان واعظ 6ـ حسن آقا بیگزاده کلیسا کندی فرزند جعفر علی شغل تکنیسین دامپزشکی 7ـ رضا وهابلو فرزند ابراهیم شغل دانشجو در کرمانشاه 8ـ علی وهابلو فرزند ابراهیم کارمند شرکت انکانتراس بازرگان 9ـ علی دامادی فرزند محمد حسین شغل دیپلمه بیکار 10ـ همت دامادی فرزند محمد حسین کارمند دارایی 11ـ ابراهیم محمدزاده فرزند ذوالفقار شغل آموزگار 12ـ احمد یعقوبی فرزند بایرامعلی راننده تاکسی 13ـ عزیز عزیزی فرزند داداش کارمند بهداری 14ـ اسماعیل قوجازاده فرزند حضرتقلی شغل آموزگار (اخیراً از آمریکا مراجعت کرده که برای ادامه تحصیل رفته بود) 15ـ مهدی قوجازاده فرزند حضرتقلی 16ـ محمد حسن قوجازاده فرزند حضرتقلی کارمند شرکت انکانتراس 17ـ حمید حقی فرزند توکل آموزگار ورزش 18ـ اسداله نیکفر فرزند نوروزعلی دبیر راهنمایی تحصیلی 19ـ بهزاد نیکفر فرزند نوروزعلی آموزگار ورزش اسداله علی محمدی فرزند ... شغل دانشجوی پزشکی، یوسف عبدالهزاده فرزند محمد تقی شغل آموزگار 20ـ رمضان صفری فرزند مصیب دبیر ادبیات و گرداننده اصلی 21ـ اکبر اکبری رندی فرزند حاج احمد شغل دانشجو 22ـ غلامحسین حسینزاده فرزند حسن شغل مغازهدار و عامل پخش پول 23ـ مهدی خادم فرزند عزیزاله شغل بزاز 24ـ اسماعیل بحرینی شغل آموزگار.
ب- شرکتکنندگانی که مورد شناسایی قرار گرفتهاند: حمداله عزیزی شغل آموزگار، عادل عزیزی، سیروس عزیزی کارمند دخانیات، عسگر دولحانی فرزند علی شغل آموزگار، صمد علی محمدی، علی علیمحمدی، عبدالحسین فرجزاده فرزند حسن درجهدار نیروی هوایی در تبریز، حسین عبدالهزاده معلم موسیقی دبیرستان پهلوی، جابر اسحقی معلم در قریه قلعه جوق، ناصر اسحقی بیکار، ناصر سلطانی فرزند عزیز دیپلم بیکار، ابراهیم سلطانی فرزند عزیز کارمند گمرک، علیرضا عزیزی دانشجو (برادر زن رمضان صفری) منوچهر ابراهیمی فرزند نصرالله، اسماعیل ابراهیمی فرزند نصرالله شغل محصل، علی بهبودی کارمند گمرک، عزیز قجرزاده فرزند مشهدی محرم، علی آقا بیگزاده کلیسا کندی فرزند جعفر علی، جعفر علی آقا بیگزاده کارمند بازنشسته دارایی، پرویز بلیان، اسماعیل اسماعیلزاده فرزند میرزا محمود، بالغ محمدزاده دانشجوی دانشگاه ملی، آرام بیات ماکو فرزند حاتم آقا، فاروق بیات ماکو فرزند آقا شغل دکتر داروساز، علی نصیری فرزند قربانعلی، فرزند بزرگ ذوالفعلی بداقی، قاسم ابراهیم زادگان دیپلمه بیکار، نادر قنبرزادگان فرزند حسینعلی شغل محصل، محمود محمد زاده فرزند حاجی حسن سپاهی ترویج، عباس عباسی شغل آموزگار، منوچهر ولیپور فرزند محمد، حسین وحدت شغل آموزگار (پخشکنندۀ اعلامیه) محمود رشیدی فرزند عباداله (پخشکننده اعلامیه) هوشنگ آقازاده فرزند مشهدی ارشد ساکن کلیسا کندی، هرمز مختارزاده فرزند عباس کارمند آموزش و پرورش، بیوک مختارزاده فرزند مشهدی عباس، احمد قوجازاده فرزند حضرتقلی کارمند دارایی، عباسی گارد گمرک بازرگان، یدالله مختارزاده، عباس پناهی فرزند حاجعلی کارمند دادگستری ماکو، احمد محمدزاده فرزند حاجی حسن شغل دانشجو، پسر بزرگ کدخدای قریه باغچه که در بوکان، آموزگار است. عطاءاله رضاپور فرزند حاجی رضا کارمند بانک تعاون و توزیع، حسین مختارزاده فرزند جواد شغل محصل، عباس موسوی شغل معلم، حسن قربانزاده فرزند کرم سپاهی دانش در بوکان، غفار حسین نژاد کارمند اداره کشاورزی ماکو، حیدر حسین نژاد معلم، محسن محرر ذبیحی معلم دبستان خیام (پخشکنندۀ اعلامیه) قاسم موسوی شغل معلم (توزیعکنندۀ اعلامیه) نوراله خلیلی فرزند جبار شغل معلم، محمد اسماعیلی دکاندار جنب منزل حاجی یوسف در خیابان پهلوی، عسگر دولخانی فرزند علی معلم، علی شکوری، دانشجو ساکن محله قاسم آباد، جلیل علیزاده فرزند مصیب، عبداله(آبش) علیزاده فرزند مصیب، اسداله عزیزی کارمند بانک ملی شعبه بازرگان، صابر رجایی فرزند صادق شغل دیپلمه بیکار، بهمن قربانزاده فرزند غلامعلی متولد 1338 شماره شناسنامه 6196 مشمول فراری، میر اسداله رضایی مسئول دبیرخانه آموزش و پرورش ماکو، قربانعلی پیشهور آموزگار ورزش، سیفاله نژاد آموزگار ورزش، ابراهیمپور کارمند دارایی، محمد علیزاده فرزند احمد، اسدزاده، دفتردار دبیرستان پهلوی، فرامرز وحدتی، مقصود وحدتی، پسر نوروز داداشخانی، پسر ابراهیم خلیل داداشخانی، عزیز نصرتی، پسر مشهدی نوروز قهوهچی، حسینقلی جلیلی آموزگار، یوسف بصیری کارمند مستعفی از هواپیمایی، حسین عبدالملکی لیسانسیه حقوق شغل افسر وظیفه. مشخصات کامل یاد شدگان به تدریج تهیه و تقدیم خواهد شد. قیصر
نظریه 15/ه: نظریه دوشنبه مورد تأیید است.ت
نظریه چهارشنبه: خبر صحت دارد و جریان به موقع اعلام شده است.
نظریه جمعه: نظریه چهارشنبه تأیید میشود.
منبع:
کتاب
پایگاههای انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، مساجد، مساجد استان آذربایجان غربی- جلد دوم صفحه 164