صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد

اعلامیه دولت عراق [اظهارنظر نصیری]

تاریخ سند: 27 فروردین 1347


اعلامیه دولت عراق [اظهارنظر نصیری]


متن سند:

چرا روزنامه اظهار نظر نکرده است که (این زد و خورد بین عوامل ملامصطفی1 با عوامل جلال طالبانی2 و دستجات اکرادی که از ملامصطفی جدا شده و به دولت عراق ملحق شده اند و به وسیله عوامل دولت عراق حمایت می شوند بوده است.) و دولت عراق که انتصاب ملامصطفی را با امپریالیست ها و صهیونیست می دهد برای این است که ملامصطفی را در انظار اعراب و دنیا متهم نماید و حقیقت این است که این افراد به ملامصطفی خیانت کرده و از او جدا شده اند و ملامصطفی انتقام گرفته است.
3 روزنامه مزبور عین مطالب فوق را در شماره مورخ 28 /1 /47 درج نمود.
در پرونده 2413410 آیندگان بایگانی شود.
بخش 325 اقدام نمائید که روز 28 /1 درج گردد.
27 /1 /47

توضیحات سند:

1ـ ملامصطفی بارزانی فرزند شیخ محمد (رهبر مذهبی و نظامی بارزانی ها) در سال 1903 م در بارزان متولد شد.
از اوان جوانی وارد صحنه سیاسی و مبارزاتی شد.
ابتدا در کنار برادرش، شیخ احمد که رهبر مذهبی کردهای بارزان بود به عنوان افسر نظامی در قیام وی همکاری داشت ملامصطفی که مقدر بود به مدت سی سال بر صحنه سیاست کردستان چیره باشد پس از این که آموزش نظامی خود را نزد برادرش، شیخ احمد، در کوههای بارزان به پایان می برد، باواسطه بورژواهای کرد «پایتخت فکری» کردستان عراق با سیاست آشنا می شود در سپتامبر 1943 ملامصطفی بارزانی با آمدن سعید بیرخی که از یاغیان ترکیه است تقویت می شود و پاسگاه مرزی بین بارزان و ترکیه را مورد حمله قرار می دهد و نیروهای کمکی عراقی هم کاری از پیش نمی برند.
پس از مرگ سعید بیرخی ملامصطفی تماسهائی را با انگلیسها برقرار می کند وسعی می کند پای آن را وسط بکشد و با حمایت آنها امتیازاتی از دولت عراق می گیرد و طی آن جنبش بارزانی از یک شورش مسلحانه ساده گذشته و از نظر سیاسی جاذبه و کششی پیدا می کند.
بارزانی در این سالها مطیع و فرمانبر سیاستهای انگلیس در منطقه است چنانچه در نامه وی که در روز سال نو برای سفیر بریتانیا می فرستد و در آن به وی اطمینان می دهد که "هر امر داشته باشید من چون کودکی که از پدر رئوفش اطاعت کند از آن اطاعت خواهم کرد.
بارزانی در 22 فوریه 1944 به همراه شماری از رؤسای عشایر از جمله فتاح آغا رئیس قبیله هرکی در بغداد نسبت به دولت اظهار اطاعت کرد و به مدت چندین روز پذیرایی شاهانه از آنها به عمل آمد.
بارزانی طی اقامت خود در بغداد دیداری با سفیر بریتانیا داشت.
در این دیدار سفیر بریتانیا به او علیه هرگونه اقدام نسنجیده در آینده هشدار داد و سعی کرد به او بباوراند که دولت رویه اش را عوض خواهد کرد و اداره شمال را بهبود خواهد بخشید.
در ژوئن 1946 حمزه عبداللّه با پیشنهادهای بارزانی در زمینه سازماندهی حزب جدید به عراق می آید، بارزانی به ریاست حزب دمکرات کردستان برگزیده می شود، و شیخ لطیف، پسر شیخ محمود، و زیار محمد به سمت نواب رئیس انتخاب می شوند.
بارزانی پس از مراجعت به عراق و تسلط بر حزب دمکرات، انصار جناح طرفدار کمونیستها را از حزب بیرون می کند و جهت گیری حزب را به سمت راست سوق می دهد، و حزب دمکرات تحت ریاست بارزانی با اسرائیل و امریکا نیز همکاری می کند.
در سند 19 دسامبر 1970 سازمان "سیا" بدست آمده در لانه جاسوسی امریکا در تهران چنین آمده است "به خاطر درگیری بلند مدت اسرائیل در مسئله کردستان و حمایت از بارزانی، ما علاقمند به ارزیابی آقای عزری (سفیر اسرائیل در دربار شاهنشاهی) از اوضاع کنونی و نظر وی در مورد اینکه چه مدت این وقایع به طول خواهد انجامید، هستیم "در خلال این سالها ملامصطفی روابط نزدیکی با امریکا، انگلیس و اسرائیل و دولت ایران داشت و این ارتباط تا سال 1975 یعنی امضای قرارداد صلح بین ایران و عراق در الجزایر ادامه داشت.
پس از امضای قرارداد مزبور در دولت ایران و عراق به سرکوب و اخراج کردهای خود در کشور یکدیگر پرداخته و روابط حسنه قبلی را ترک کردند.
در عراق حزب دمکرات کردستان و عناصر مهم آن مورد حمله قرار گرفتند و تقریبا این حزب متلاشی و ملامصطفی به خارج از کشور رفت و در سال 1979 وفات یافت.
- جنبش ملی کرد، کریس کوچرا، ترجمه ابراهیم یونسی صفحات، 145، 171، 172، 173، 175، 177، 238 - اسناد لانه جاسوسی، شماره 31، دانشجویان مسلمان پیرو خط امام ص ص 20 و 51 2ـ جلال طالبانی: نامبرده پیرو مذهب تسنن، لیسانسیه حقوق از بغداد آشنا به زبان های کردی و عربی و انگلیسی می باشد.
از سال 1953 داخل کمیته مرکزی حزب پارت شده و در 1957 به عضویت کمیته سیاسی حزب نائل آمده و در سال 1960 به نمایندگی روزنامه خبات به بلغارستان مسافرت نموده است مشارالیه فردی باهوش و در امور سیاسی اطلاعات وسیعی دارد.
مدتها با دولت مرکزی عراق جنگیده و قبل از روی کار آمدن عارف برای رفع غائله اکراد شمالی عراق با جمال عبدالناصر ملاقات کرده است.
در سال 42 مخفیانه از اروپا به عراق آمده و با افراد خود در منطقه چم زیران وماوت تماس گرفته و با دولت وارد مبارزه گردیده و برای بار اول در این منطقه شکست خورده و عقب نشینی نموده است.
نامبرده در سال 43 با افراد خود به ایران پناهنده و علت آنرا اختلاف با ملامصطفی عنوان نموده پس از مدتی ظاهرا اختلافات رفع و به عراق مراجعت نموده ولی مجددا به علت بروز همان اختلافات با افراد خود به دولت عراق پیوست.
نامبرده در سال 45 با کمک دولت عراق حزب ربیعه را تشکیل می دهد تا بتواند با ملامصطفی بهتر مبارزه کند اما بر اثر برتری و قدرتمندی ملامصطفی، طالبانی همیشه از ملاشکست می خورده است.
چنانچه بعدها از ملا امان می خواهد و سالها با وی زندگی می کند.
از جمله حامیان طالبانی دولت مصر از زمان جمال عبدالناصر، تا زمان سادات بوده است و همیشه به وی برای خرابکاری در ایران و بعضا در عراق کمک های مادی و سیاسی می کردند.
مشارالیه از امکانات دولت عراق از قبیل پول، پادگان، اسلحه، ماشین، هلیکوپتر (چرخبال) برای کارهای خود استفاده می کرده است.
با سخت گیریهائی که در سال 46 ملامصطفی نسبت به (ایرانیان متواری که علیه ایران اقدام می کردند انجام می داد، لذا متواریان ایران متوجه طالبانی می شوند و برعلیه وی تبلیغ می کنند.
و در همین سال رابطه جلال طالبانی، با دولت عراق تیره می شود و در همین موقع با اشاره دولت عراق و شوروی رابطه وی با ملامصطفی خوب می شود و ملامصطفی هم از جلال اظهار رضایت می کند.
و از وی در می گذرد و امان نامه به وی می دهد و رابطه ملا با دولت عراق نیز بهبود می یابد (البته باید توجه داشت که رابطه بین دولتین ایران و عراق در نزدیکی طالبانی ها و بارزانی ها تأثیر داشته است) نامبرده در فروردین سال 49 اظهار تمایل می کند که به ایران پناهنده شود که ساواک مرکز شرایطی برای وی و گروهش قرار می دهد که عبارت بوده از تحویل اسلحه خود به محض عبور از مرز و عدم پذیرش هیچگونه قید و شرطی از طرف دولت ایران ولی اداره کل هشتم ساواک، با پناهندگی وی و گروهش به ایران مخالفت می کند و در خواست وی پذیرفته نمی شود.
در سال 50 دولت عراق به نامبرده و عده ای دیگر از همکاران وی دستور خرابکاری در مرز ایران را می دهد که ملامصطفی با آن مخالفت می کند.
مشارالیه در سال 51 برای جلب نظر اکراد به اروپا مسافرت می کند و بعد از اخذ لیسانس برای گرفتن دکترای خود به تحصیل ادامه می دهد و مخفیانه با دولت عراق بر علیه ملامصطفی تماس داشته است.
در سال 54 نامبرده به سوریه می رود و با مقامات سوری جهت جنگ بر علیه عراق مذاکره می کند اما دولت عراق در صدد جلب توجه وی برمی آید تا برای پیشبرد اهداف اکراد شغل حساس به وی ارجاع نماید.
در سال 56 مرتب به مصر و لیبی مسافرت کرده و به تبادل نظر و اطلاعات بر علیه دولت عراق با آن کشورها پرداخته است.
اما با همه این احوال در اواخر سال 56 نامبرده با مسافرت های مکرر به شوروی و چین تصمیم به امضاء قرارداد صلح با دولت عراق و استقرار در مرزهای شمالی عراق را می گیرد.
بهر حال یکی از ویژگیهای بارز سیاسی طالبانی، انعطاف پذیری بی حد حصر و لحظه به لحظه اوست.
- اسناد ساواک، پرونده های انفرادی 3ـ دلیل حمایت ایران از ملامصطفی بارزانی، وابستگی نامبرده به ایران قبل از معاهده 1975 میلادی بین ایران و عراق می باشد، ایران قبل از معاهده الجزایر اکراد را برعلیه دولت عراق حمایت می کرد و نیروهای ملامصطفی در ایران پایگاه داشته و شخص ملامصطفی با دولت ایران و ساواک روابط تنگاتنگی داشت به همین دلیل ایران در سیاست منطقه ای خود با حمایت از حزب دموکرات و بارزانی دنبال تضعیف دولت عراق و ایجاد بحران برای آن دولت جهت قبول شرایط ایران درباره اختلافات مرزی از جمله شط العرب بود که با امضاء معاهده 1975 و قبول شرایط ایران توسط عراق حزب دموکرات و ملامصطفی فدای مصالحه ایران و عراق شدند و ایران با اخراج ملا مصطفی و نیروهایش از ایران از حمایت آنها دست برداشت.

منبع:

کتاب مطبوعات عصر پهلوی - روزنامه آیندگان به روایت اسناد ساواک صفحه 108

صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است. استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.