حوادث و وقایع شهرهای استان خوزستان
حوادث و وقایع شهرهای استان خوزستان
متن سند:
1ـ شب هنگام مورخ 19 /8 /57 (2537 شاهنشاهی)، شش نفر نوجوان با پرتاب سنگ سه جام از شیشه های مدرسه ستاره شهر اهواز را شکسته اند که سرایدار مدرسه مذکور، افراد مورد بحث را تعقیب و دو نفر از آنها را دستگیر نموده لکن با وساطت عابرین از تحویل آنان بمراجع انتظامی خودداری کرده است.2ـ از ساعت 0900 روز 20 /8 /57، حدود 3000 نفر از طبقات مختلف مردم برای برگزاری نماز عید قربان در مساجد فرح آباد و بهمن شیر آبادان اجتماع کرده اند.
بعد از خاتمه نماز عید قربان، اجتماع کنندگان با دادن شعارهای ضد ملی از مسجد خارج و به تظاهرات اخلالگرانه در خیابانهای شهر مذکور مبادرت کرده اند که مامورین انتظامی با استفاده از گاز اشک آور آنها را متفرق نموده اند.
ضمنا واعظی بنام پورمیرغفاری که در جریان تظاهرات فوق، اقدام به ایراد سخنرانی تحریک آمیز نموده، توسط مأمورین انتظامی دستگیر گردیده است.
3ـ از ساعت 0900 روز 20 /8 /57، قریب 50 نفر از قشریون مذهبی و دانش آموزان بطور پراکنده در برخی از خیابانهای شهر اهواز به تظاهرات اخلالگرانه مبادرت نموده و شعارهائی نیز بطرفداری از روح اله خمینی داده اند.
1 اخلالگران سپس ساختمان برزن 8 شهرداری اهواز را بآتش کشیده اند که آتش با دخالت مامورین آتش نشانی خاموش گردیده است.
مامورین فرمانداری نظامی با استفاده از گاز اشک آور و شلیک چند تیر هوائی در صدد متفرق کردن تظاهرکنندگان برآمده اند که در نتیجه دو نفر (یک دختر 8 و یک پسر 12 ساله) کشته و پنج نفر از اخلالگران مجروح که به بیمارستان اعزام و تحت درمان قرار گرفته اند.
1 ضمنا روز مذکور بازار و کلیه مغازه ها باستثناء دکاکین مخصوص فروش مواد مایحتاج عمومی، در خیابانهای اهواز، بسته بوده است.
4ـ از ساعت 0900 روز 20 /8 /57، قریب 10000 نفر از طبقات مختلف مردم ضمن دادن شعارهائی علیه مقامات عالیه مملکتی و بنفع روح اله خمینی، در خیابانهای شهر خرمشهر به تظاهرات اخلالگرانه و اقدامات تخریبی مبادرت کرده اند.
2 آشوبگران در مسیر حرکت خود، کلیه شعب بانکها، سینما حافظ و یکباب مغازه مشروبفروشی و همچنین یکدستگاه اتومبیل متعلق به پلیس را به آتش کشیده اند که در اثر آتش سوزی راننده اتومبیل مذکور دچار بیهوشی شده است.
اخلالگران سپس با ماموین انتظامی که جهت متفرق کردن آنها وارد عمل شده بودند، به زدوخورد پرداخته و در نتیجه یکنفر درجه دار شهید و یکنفر سرباز زخمی شده که سرباز مجروح جهت درمان به بیمارستان پایگاه دریائی خرمشهر اعزام گردیده است.
مأمورین انتظامی ناگزیر به استفاده از گاز اشک آور و شلیک چند تیر هوائی گردیده که در نتیجه هفت نفر از اخلالگران کشته و قریب 25 نفر دیگر زخمی و به بیمارستان اعزام و بستری شده اند.
5 ـ بعدازظهر روز 20 /8 /57، عده ای از عناصر آشوب طلب مجددا در خیابانهای خرمشهر دست باقدامات تخریبی زده و آثار و بقایای اشیاء نیم سوخته اخلالگریهای قبل از ظهر را در کف خیابانها بار دیگر آتش زده اند که مامورین انتظامی با تیراندازی هوائی در صدد متفرق کردن آنها برآمده اند.
در جریان آشوبگریهای بعدازظهر روز مذکور، یکنفر از اخلالگران کشته و چهار نفر از آنها و یکنفر پاسبان مجروح شده اند که به بیمارستان منتقل و تحت درمان قرار گرفته اند.
1 6ـ متعاقب اقدامات تخریبی فوق، روز 20 /8 /57 شورای تأمین شهرستان خرمشهر تشکیل و طرح دستگیری 16 نفر از محرکین این حوادث بمورد اجراء گذاشته شده که تاکنون هفت نفر از آنها دستگیر و بازداشت گردیده اند.
7ـ از صبح روز 20 /8 /57، گروهی از طبقات مختلف مردم در امیدیه آغاجاری به تظاهرات خیابانی و اقدامات تخریبی مبادرت کرده و دو شعبه بانکهای ملی و صادرات و همچنین باشگاه آریا را در این منطقه بآتش کشیده اند.
اخلالگران سپس قصد آتش زدن ساختمان سازمان اطلاعات و امنیت و منازل کارمندان سازمان مذکور را داشته اند که مأمورین ژاندارمری با شلیک چند تیر هوائی در صدد متفرق کردن آنها برآمده و در نتیجه دو نفر از اخلالگران بعلت اصابت گلوله از نواحی فک و دست مجروح که به بیمارستان اعزام و فردی که از ناحیه دست آسیب دیده، پس از پانسمان مرخص و مجروح دیگر بستری شده است.
2 8ـ ساعت 1700 روز 20 /8 /57، حدود 300 نفر از قشریون مذهبی در خیابانهای شهر شوشتر به تظاهرات اخلالگرانه مبادرت نموده و شیشه های ساختمانهای شرکت راه سازی ک.
ام.
ک و پیشاهنگی را در این شهر شکسته اند که با دخالت مأمورین ژاندارمری متفرق گردیده اند.
9ـ متعاقب تظاهرات اخلالگرانه و اقدامات تخریبی که طی چند روز اخیر در برخی از نقاط استان خوزستان بوقوع پیوسته، روز 20 /8 /57 شورای تأمین شهرستان دشت میشان تشکیل و هفت نفر از عناصر شناخته شده که از محرکین اصلی این حوادث تشخیص داده شده بودند، دستگیر و پرونده اتهامی آنها پس از تکمیل، از طریق مراجع انتظامی به دادسرای نظامی اهواز تحویل گردیده است.
3 10ـ ساعت 1900 روز 20 /8 /57، حدود 1500 نفر از قشریون مذهبی با در دست داشتن چوب، در میدان لشگرآباد و حوالی یکی از مساجد شهر اهواز به تظاهرات اخلالگرانه و دادن شعارهائی بنفع روح اله خمینی مبادرت کرده اند که مأمورین فرمانداری نظامی با شلیک چند تیرهوائی تظاهرکنندگان را متفرق و 20 نفر از آنها دستگیر نموده اند.
1 11ـ صبح روز 21 /8 /57، قریب 500 نفر از بستگان و نزدیکان مجروحین حوادث روز 20 /8 /57، شهرهای استان خوزستان بمنظور عیادت از آنها، در مقابل بیمارستان جندی شاهپور اهواز اجتماع نموده اند که مامورین انتظامی آنها را متفرق کرده اند.
12ـ از صبح روز 21 /8 /57، بازار و کلیه مغازه های خیابانهای شهرهای آبادان، اهواز، خرمشهر و بهبهان باستثناء دکاکین عرضه مواد مایحتاج عمومی تعطیل بوده است.
13ـ ساعت 1300 روز 21 /8 /57، هنگامیکه عده ای از خانواده کشته شدگان تظاهرات روز 20 /8 /57 شهر خرمشهر برای تحویل جنازه های اقوام خود به بیمارستان رضا پهلوی شهر مذکور مراجعه کرده بودند، پس از دریافت جنازه ها و حرکت بطرف گورستان شهر، عده ای از آشوبگران با استفاده از روحیه و موقعیت اقوام و آشنایان کشته شدگان، تظاهراتی برپا داشته و به وسیله بلندگو شعار مضره داده اند.
مامورین انتظامی برای متفرق کردن تظاهرکنندگان مبادرت به شلیک چند تیر هوائی نموده که در نتیجه دو نفر (یک زن و یک مرد) کشته و گرداننده اصلی تظاهرات فوق نیز دستگیر گردیده است.
ارزیابی خبر : خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده : مراتب به نخست وزیری اعلام گردیده است.
توضیحات سند:
1ـ در تلفنگرام ودیعی ساواک خوزستان تعداد تظاهرکنندگان «حدود 500 نفر» ذکر شده که در این جا به اشتباه 50 نفر آمده.(پرونده 242012، ج 13) 1ـ تعداد شهدای اهواز بیش از این ها بود.
در این جا از یک کودک هشت ساله و یک نوجوان 12 ساله یاد شده.
یکی دیگر از شهدا پرویز براتی دانش آموز سال سوم نظری بود که امروز (20 /8 /57) به شهادت رسید.
جسد او در بیمارستان شماره یک جندی شاپور نگهداری می شد.
روز 24 /8 /57 بیش از دویست نفر برای تحویل جنازه و تشییع شهید مقابل این بیمارستان اجتماع کردند.
امروز (20 /8 /57) اهواز سومین روز تعطیل خود را پشت سر می گذاشت.
2ـ در این جا علت شروع تظاهرات و سپس هدف گیری مردم توسط نظامیان و کشتار وحشیانه اهالی خرمشهر قلب شده است.
یک گزارش مردمی می گوید: «روز عید قربان هنگام برگزاری نماز تعدادی از نظامیان به امام مسجد اهانت می کنند و سعی می کنند از برگزاری نماز جلوگیری کنند.
مردم در این موقع با تظاهرات آرام از مسجد خارج می شدند که مأمورین از ترس گسترش تظاهرات شروع به تیراندازی می کنند.
» (اخبار جنبش اسلامی، ش 1، 29 /8 /57) 1ـ منبع بالا تعداد شهدای عید قربان خرمشهر را 13 نفر و در روز بعد 8 نفر یاد می کند.
نام برخی از شهدای خرمشهر چنین است : حاج کاظم بحرالدین، محمدجعفر مقبل (دانشجو)، محسن شاکری، جباری.
(اطلاعات، ش 16620، ص 3 ضمیمه) 2ـ ودیعی رئیس ساواک نوشت که ژاندارمری آغاجاری نفرات و تجهیزات کافی برای رویارویی با مردم ندارد.
(پرونده 242012، ج 13) آن ها چاره کار را تیراندازی به سوی مردم دانستند و با همین روش هم آنان را متفرق کردند.
3ـ بیشتر دستگیرشدگان آموزگار بودند.
(پرونده106991، ج 4) 1ـ یک گزارش غیر رسمی هم از اهواز هست که خبر از حمله به یک فرد خارجی دارد.
«عده ای ناشناس (امروز 20 /8 /57) به طرف جی.
اچ.
لینگ رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل شرکت سهامی خاص خدمات ایران که با اتومبیل از نزدیک خانه ای می گذشت، تیراندازی کردند و در حال فرار به طرف اتومبیل او مواد منفجره پرتاب کردند.
در این حادثه تنها راننده جی.
اچ.
لینگ مختصر آسیب دید.
(اطلاعات، ش 16620، ص 3 ضمیمه)