دنباله حوادث و وقایع تهران در تاریخ 16/6/57
تاریخ سند: 16 شهریور 1357
دنباله حوادث و وقایع تهران در تاریخ 16/6/57
متن سند:
از ساعت 0800 روز 16 /6 /57 (2537 شاهنشاهی)، عده ای حدود 40000 نفر از عناصر اخلالگر در نقاط مختلف تهران مبادرت به تظاهرات خیابانی نمودند که از ساعت 1900 بتدریج در منطقه میدان شهیاد و خیابانهای منشعب از خیابان آیزنهاور متفرق شدند.(مراتب قبلاً باستحضار رسیده است) بدنبال وقایع مذکور،اتفاقات زیر در تهران روی داده است : 1ـ در ساعت 1900 حدود سه هزار نفر از جمعیت در انتهای خیابان آیزنهاور مجددا بتدریج در کنار میدان شهیاد اجتماع کرده و بحالت نشسته شخص ناشناسی قطعنامه ای بشرح زیر قرائت نموده و دو مرد و یک زن ایرانی قطعنامه را به زبان خارجی ترجمه کرده اند.
1 الف ـ آزادی کلیه زندانیان سیاسی که در این 50 سال به زندان رفته اند.
ب ـ این راه تا رسیدن به نتیجه به رهبری امام خمینی ادامه دارد.
پ ـ ما منتظر آزاد شدن دستگیرشدگان هستیم.
ت ـ باید حکومت، حکومت اسلامی به رهبری خمینی و گماردن کارمندان با نظر حکومت اسلامی باشد.
ث ـ تمام اقلیت های مذهبی تحت حمایت حکومت اسلامی به رهبری خمینی هستند و بآنها احترام میگذاریم و در کنار آنها زندگی مسالمت آمیز خواهیم داشت و خارجی هائیکه در این مملکت هستند باید از این مملکت خارج شوند.
ج ـ ما بت شکن هستیم، شیشه شکن نیستیم آنهائیکه شیشه می شکنند از ما نیستند.
چ ـ این نهضت ما تا پیروزی نهائی بر استبدادی که از قرنهای گذشته بر ما حکمفرمائی میکرده بخصوص در 50 سال اخیر تشدید شده، ادامه خواهد داشت.
ح ـ ناراحتی مردم از شاه و حکومت استبدادی است و این استبداد باید برچیده شود.
خ ـ در مورد دانشگاهها و وضعیت دانشجویان بایستی اقدام لازم بعمل آید.
د ـ مطالبی را که ما میخواهیم در مورد اعتصابها و تعطیلات اعلام کنیم از طریق مساجد و اعلامیه ها اطلاع میدهیم نه از طریق روزنامه های استبدادی.
2ـ در ساعت 2030 روز 16 /6 /57، مقداری مواد منفجره در داخل سینما شهلای نازی آباد منفجر شده که بعلت عدم قدرت تخریبی ماده مزبور، حادثه خسارت جانی و مالی درپی نداشته است.
ضمنا در موقع انفجار، سینمای مزبور تعطیل بوده است.
3ـ ساعت 2230 روز 16 /6 /57، شعبه بانک صادرات واقع در خیابان شهباز روبروی مسجد سلمان وسیله دو نفر نوجوان بآتش کشیده شده که حریق بلافاصله وسیله مامورین آتش نشانی خاموش گردیده و تاکنون میزان خسارت وارده برآورد نشده است.
1 ارزیابی خبر : خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده مراتب به نخست وزیری اعلام شده است.
توضیحات سند:
1ـ کسی که قطعنامه را خواند شهید دکتر سید محمد حسینی بهشتی بود.یکی از شاهدان می گوید : «بعد آمدیم میدان آزادی.
ساعت حدود 40:8 دقیقه بود و آقای دکتر بهشتی آمدند و من بشکه ای که آن طرف بود (آوردم) زیر پایشان گذاشتیم و ایشان هم قطعنامه را خواندند.
(جمهوری، ش 948، ص 16) در منبعی آمده است که پس از خواندن قطعنامه و در پایان برنامه «اعلام کردند که از طرف روحانیت برنامه ای برای جمعه (فردا 17 /6 /57) پیش بینی نشده و فردا برنامه ای وجود ندارد.
» (پیام هاجر، ویژه سالگرد آیت الله طالقانی، صص 2 و 5) در همین منبع آمده است که مردم با شعارهای «فردا صبح، هشت صبح، میدان شهدا» یکدیگر را به تجدید دیدار در میدان ژاله تهران دعوت می کردند.
1ـ پس از راه پیمایی بزرگ امروز (16 /6 /57) در تهران مقامات رژیم شاه بدین نتیجه رسیدند که در پایتخت و 11 شهر کشور حکومت نظامی اعلام شود.
فریدون هویدا در این مورد می نویسد : «فرماندهان نظامی پس از مشاهده این راه پیمایی به شاه فشار آوردند که هر چه زودتر در تهران حکومت نظامی اعلام کند و خواسته خود را چنین توجیه کردند که در راه پیمایی امروز سیل جمعیت به راحتی می توانست عمارت مجلس و تأسیسات رادیو تلویزیون را به تصرف خود در آورد و شاه بعد از چند ساعت تردید و دو دلی آنگاه که با سفرای انگلیس و امریکا به تبادل نظر پرداخت تصمیم گرفت که تسلیم نظر فرماندهان ارتش شود.
از یک سو شاه احساس می کرد که سیاست لیبرالیسم مورد نظرش به فساد گراییده است و ژنرال هایش از سوی دیگر نسبت به اجرای چنین سیاستی آزرده خاطر و نگران بودند.
آنها ضمن آن که در محافل خصوصی خود وضعیت ناشی از فضای سیاسی را به باد انتقاد می گرفتند، بعضی هاشان با مشاهده تظاهرات و راه پیمایی آن روز معتقد شده بودند که سیاست لیبرالیسم شاه و پافشاری کارتر برای اجرای حقوق بشر در ایران عاقبت رژیم را به سقوط خواهد کشاند.
» (سقوط شاه، ص 49 و 50)