صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد

موضوع: عبدالرسول خرم

تاریخ سند: 30 آذر 1346

موضوع: عبدالرسول خرم

متن سند:

از: 16/ ﻫ 1 تاریخ: 30 /9 /1346
به: 316 شماره: 6942 /16 ﻫ 1
موضوع: عبدالرسول خرم

در ساعت 21.15 روز 27 /9 /46 بعد از قرائت قرآن در مسجد نمکی عبدالرسول خرم- حاج اسماعیل مصلحیان و حاج احمد مهدی و کریم دیداری از مسجد مزبور خارج و به اتفاق عده‌ای دیگر به مسجد دهدشتی می‌رفتند که در بین راه آقای عبدالرسول خرم اظهار می‌دارد که بوشهر از فرمانداری کل به شهرستان مبدل گردیده و می‌خواهند این شهر را پایگاه نظامی آمریکا نمایند و کشور ایران برای حفظ صورت ظاهر چهل کشتی جنگی از کشور انگلستان خریداری نموده برای اینکه بگوید نیروی دریایی خود را تقویت می‌نماید در صورتی که قصد آنان این است که این شهر پایگاه کشورهای خارجی گردد کما اینکه اخیراً انگلستان نیروهای خود را از عدن خارج ساخته و در شیخ‌نشین‌ها مشغول ساختن اماکن نظامی و غیره است و دولت ایران تصمیم دارد که کم‌کم اهالی بوشهر را به جای دیگر منتقل و تهرانی‌های مورد نظر خودشان را به این شهر منتقل نماید.
ملاحظات
نظریه رهبر عملیات- عبدالرسول خرم از اشخاص طرفدار حکومت دکتر مصدق1 می‌باشد که البته در آن اداره کل 312 مسبوق به سابقه است و در حال حاضر نیز با پیوستن به جامعه روحانیون تمایلات سیاسی منحرف خود را ارضاء می‌نماید تا آنجا که معلوم است اظهارات وی بی‌اساس بوده ولی به نظر می‌رسد که جنبه عوام فریبی و تخریب افکار دیگران را داشته باشد البته با توجه به گزارش خبری شماره 6615 /16 ﻫ 1- 20 /8 /46 صادره به آن اداره کل 321 رفقای این شخص از طرفداران حکومت مصدق و تمایلات جبهه ملی دارند که در سال 32 نیز به همین اتهام تحت تعقیب واقع گردیده‌اند. مروارید
رونوشت به پرونده‌های مربوطه ضمیمه شد. در پرونده روحانیون بوشهر بایگانی شود. اوانی- 20 /10
... شد- 23 /10 /46 ـ ر- 967

توضیحات سند:

1. دکتر محمد مصدق، ملقب به مصدق‌السلطنه، فرزند میرزا هدایت در سال 1261 ﻫ ش به دنیا آمد. وى در سن 17 سالگى مستوفى خراسان شد. تحصیلات مقدماتى را در تهران به انجام رسانید و در سال 1287 براى تحصیلات عالیه به پاریس رفت. بعد از اتمام دوره، مدرسه علوم سیاسى پاریس، به دانشگاه توشاش سوئیس وارد شد و در سال 1293 با اخذ درجه‌ی دکترى در حقوق، به ایران بازگشت. مصدق چون مخالف قرارداد 1919 ایران و انگلیس بود، در بهار 1298 به سوئیس بازگشت و قصد داشت در آنجا مشغول کار شود که کابینه‌ی مشیرالدوله براى تصدى وزارت دادگسترى از وى دعوت کرد. وی در حین مراجعت به ایران در پائیز 1299 به حکومت فارس منصوب شد. با این همه در همان سال از شناسایى کودتاى «سیدضیاءالدین طباطبائى» امتناع ورزید. پس از سقوط سید ضیاءالدین در سال1300 به وزارت دارایى منصوب شد و به اصلاحات در این وزارتخانه پرداخت. در سال 1301 به حکومت آذربایجان دست یافت و بعد از چندى به علت عدم موافقت دولت مرکزى با نظریات او از این سمت استعفا داد. در سال 1302 وزیر امور خارجه شد. در سال 1303 در دوره‌ی پنجم قانونگذارى به نمایندگى مردم تهران در مجلس شوراى ملى انتخاب شد و در این دوره با واگذارى سلطنت به سردار سپه مخالفت کرد. در دوره‌ی ششم مجددا به وکالت مجلس از طرف مردم تهران انتخاب شد و ضمن مخالفت با تشکیل مجلس مؤسسان، پس از اتمام این دوره چون دولت در انتخابات مجلس دخالت کرد، از سیاست کناره گرفت و در قریه احمدآباد در غرب تهران اقامت گزید. مصدق با اینکه به کلى از سیاست کناره گرفته بود، در چهارم تیرماه 1319 به وسیله‌ی شهربانى تهران توقیف و پس از اعزام به بیرجند، تا آذرماه همان سال در زندان عمومى آن شهر محبوس بود. سپس مجددا به احمدآباد تبعید شد. پس از وقایع شهریور 1320 در دوره چهاردهم و شانزدهم بار دیگر از طرف مردم تهران به وکالت مجلس شوراى ملى انتخاب گردید. در این دوره براى استیفاى حفاظت ایران از شرکت نفت ایران و انگلیس و دولت انگلستان جبهه‌ی ملى را تشکیل داد و به مبارزه پرداخت و در 29 اسفند 1329 قانون ملى شدن صنعت نفت را از تصویب مجلس شوراى ملى گذراند. در اردیبهشت 1330 براى اجراى این قانون و خلع ید از شرکت نفت سابق، نخست‌وزیرى ایران را قبول کرد. موفقیت مصدق در جریان نهضت ملى شدن نفت، مرهون حمایت‌ها و پشتیبانی‌هاى روحانیون و نیروهاى مذهبى بود که در رأس آنها آیت‌الله‌ کاشانى قرار داشت. اما بروز اختلاف میان آیت‌الله‌ کاشانى و مصدق ـ که با تفکرات لیبرالیستى و ملى‌گرایى همواره مدافع جدایى دین از سیاست بود ـ موجب شد که حکومت شاه با همکارى سیا (SIA) نقشه‌هایى را براى سرنگونى حکومت مصدق طرح‌ریزى کنند. در تیرماه 1331 با اینکه مجلس جدید (دوره هفدهم) به نخست‌وزیرى او رأى تمایل داده بود، به سبب اختلاف نظر با محمدرضا پهلوى براى تصدى وزارت دفاع ملى، از تشکیل دولت جدید استنکاف کرد و شاه، قوام‌السلطنه را به نخست‌وزیرى منصوب نمود، ولى ملت با قیام 30 ‌تیر به رهبرى آیت‌الله‌ کاشانى مجددا او را به نخست‌وزیرى برگزید. در 28 مرداد 1332 دولت مصدق سقوط کرد و او پس از محاکمه در یک دادگاه نظامى، به 3 سال زندان محکوم شد. مصدق در شهریور 1335 از زندان آزاد شد و در احمدآباد تحت نظر قرار گرفت. وی در 14 اسفند 1345 بر اثر بیمارى درگذشت.

منبع:

کتاب انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان بوشهر، کتاب 1 صفحه 91
صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است. استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.