برنامه اداره کل اوقاف برای شرکت روحانیون در جشن‌های 2500 ساله شاهنشاهی
برنامه اداره کل اوقاف برای شرکت روحانیون در جشن‌های 2500 ساله شاهنشاهی
متن سند:
برنامه اداره کل اوقاف برای شرکت روحانیون در جشن‌های 25 ساله شاهنشاهیاداره کل اوقاف1 تحت‌عنوان این‌که عده‌ای از آقایان علما و روحانیون به اداره اوقاف پیشنهاد نموده‌اند که جهت شرکت روحانیون در جشن‌های شکوهمند 25 ساله بنیانگذاری شاهنشاهی ایران برنامه‌هائی پیش‌بینی تا این طبقه بتوانند به نحوی که در خور مقام معنوی آنان است در مجالس و محافلی که بدین مناسبت تشکیل می‌گردد به نوبه خود شرکت مؤثر داشته و در بزرگداشت این مراسم خجست ملی که جنبه بین‌المللی یافته خطابه‌هائی ایراد نمایند. علی‌هذا اداره کل اوقاف به‌منظور رعایت طبقه روحانی و تامین نظر آنان طرحی تهیه و بدین‌وسیله پیشنهاد می‌نماید تا پس از تصویب در شورای مرکزی جشن‌های 25 ساله بنیانگذاری شاهنشاهی جهت اجرا به کلیه استان‌ها و شهرستان‌ها ابلاغ گردد.
1ـ تعدادی از علمای اعلام و مجتهدین طراز اول (از هر استان یک نفر) طی دعوت‌نامه جداگانه از طرف شورای مرکزی جشن‌ها برای شرکت در مراسم جشن به شیراز دعوت خواهندشد.
2ـ شواری جشن‌های هر استان در یک هفته جشن یک یا چند نفر از روحانیون طراز اول استان را به مراسم و مجالسی که بدین مناسبت در مرکز استان تشکیل میشود دعوت می‌نماید.
3ـ روزهای اول وسوم و هفتم جشن در مراکز هر استان و شهرستان از طرف اداره اوقاف مجالس جشنی در یکی از سالن‌های مناسب تشکیل و از طلاب جوان علوم دینی پذیرائی خواهدشد و در این جلسات سخنرانی‌هائی بهوسیله طلاب تحت عناوین ذیل ایراد خواهدگردید.
الف ـ رابطه دین و دنیا. تحت این عنوان سخنران می‌تواند با آوردن شواهد و مثال‌هائی از احکام دین مبین اسلام ثابت کند علم و تکنیک و پیشرفت و ترقی مردم در دنیا نه تنها با دین اسلام مغایر نیست بلکه اسلام همواره این مسأله را له به پیروان خود تاکید نموده‌است.
ب ـ خدمات علمای ایران به جهان اسلام. تحت این عنوان می‌توان از علمای بزرگ و کتاب‌هائی که درباره فقه و تدوین قوانین مدنی نوشته‌اند به‌نحو شایسته سخنرانی نمود.
ج ـ انقلاب سفید ایران و تطبیق آن با احکام اسلام. در این‌مورد می‌توان شواهد بسیار آورد.
تبصره ـ سخنرانی تحت این عناوین به‌طور مثال ذکر شد اداره کل اوقاف می‌تواند با استفاده از روحانیون مطلع تحت عناوین مختلف سخنرانی‌هائی بدین‌منظور تهیه و حدود سخن را روشن نماید.
4 ـ پس از خاتمه جشن‌ها بهترین سخنرانی‌ها در هر استان مورد بررسی قرار گرفته و پاداش یا جایزه مناسبی به سه نفر از بهترین سخنرانان استان داده‌خواهدشد.
5 ـ در مراکز بخش‌ها نیز عین برنامه مزبور به وسیله بخشدار و شهردار محل انجام خواهدشد.
6 ـ نحوه تنظیم و اجرای طرح
الف ـ پس از آن که طرح مزبور یا طرحی نظیر آن بهوسیله اداره کل اوقاف تنظیم و به تصویب شورای جشن‌ها رسید مراتب به کلیه شوراهای شهرستان‌ها جهت اجرا ابلاغ میشود
ب ـ اداره اوقاف هر شهرستان صورت روحانیون طراز اول منطقه را تهیه و ازبین آنان شایسته‌ترین روحانی را به شورای استان معرفی که برای او به موقع دعوت‌نامه ارسال که در مراسم استان شرکت نماید.
پ ـ اداره اوقاف هر شهرستان صورت طلاب و وعاظ جوان منطقه را تهیه و برای کلیه آنان جهت شرکت در مراسم مخصوص کارت دعوت خواهد فرستاد و در کارت ذکر خواهدشد مدعوینی که عذر موجه دارند یا به مسافرت خواهند رفت شخصا اداره اوقاف را در جریان بگذارند.
ت ـ در مراسم اوقاف که در سالن مناسبی انجام خواهدشد در روزهای اول و سوم و آخر جشن بهوسیله چای و شیرینی و میوه از وعاظ و طلاب علوم دینی پذیرائی گردیده و سخنرانی‌های تهیه شده (متن سخرانی‌ها را قبلا باید اداره اوقاف بررسی‌کرده‌باشد) ایراد خواهدگردید و در خاتمه مراسم دعا برای دوام و بقای شاهنشاهی ایران به‌عمل خواهدآمد.
ث ـ اجرای طرح بسیار حساس است و رئیس اوقاف محل به‌طور غیرمحسوس در نحوه اجرای مواد آن با رئیس ساواک محل مشورت خواهدنمود.
7 ـ فوائد اجرای طرح
الف ـ جبهه روحانیون موافق و مخالف تاحدود قابل ملاحظه‌ای برای اوقاف و مراجع مربوطه روشن خواهدشد.
ب ـ از مسافرت طلاب جوان به تهران و شیراز تا حدود زیادی جلوگیری خواهدگردید.
پ ـ کنترل و مراقبت روحانیون مخالف در محل برای مامورین اطلاعاتی و انتظامی آسان‌تر خواهدشد.
ت ـ تعداد زیادی از روحانیون و طلاب که ظاهراً اقدامی نمی‌کنند ولی باطنا جزو مخالفین هستند شناخته می‌شوند.
ث ـ جبهه روحانیون موافق از نظر روحی تقویت خواهدگردید.
ج ـ در صف روحانیون مخالف اختلاف پیدا خواهدشد بدین معنی که برخی از آنان که محافظه کار هستند از ترس در مراسم شرکت نموده و عده‌ای از آنان نیز تحت عناوین مختلف از شرکت در جشن خودداری خواهندنمود درنتیجه بین این‌دو دسته اختلافی پیدا خواهدشد که در آتیه ازنظر اطلاعاتی و انتظامی قابل بهره‌برداری است.2
8 ـ این طرح در تمام مراحل بایستی زیر نظر روسای اداره اوقاف و با کمال دقت انجام گیرد و همانطور که در بالا ذکرشد در تمام مراحل روسای اوقاف به‌طور غیرمحسوس با ساواک محل مشورت نمایند شهربانی و ژاندارمری نیز بایستی در موقع لزوم برای اجرای صحیح طرح همکاری نمایند.
توضیحات سند:
1. سازمان اوقاف در زمان رژیم شاه از جمله سازمانهایی بود که اغلب به بدی از آن یاد میشد. این سازمان تدارک کننده مراسم و برنامه‌های فرمایشی شکرگزاری برای پادشاه بود. مسوولیت مسافرتهای زیارتی نیز به عهده سازمان اوقاف بود که مفاسد بسیاری در این راه مرتکب شد. سازمان اوقاف که سرپرستی موقوفات و اداره اماکن مقدسه و مذهبی و حج و زیارت را عهدهدار بود و طبعاً یک تشکیلات مذهبی به شمار میرفت توسط ویلون زن سابق رادیو «گلسرخی» اداره میشد. گلسرخی موقوفات را به خوانندگان و مطربها و ستارگان سینما واگذار میکرد. وی دست به یک رشوهخواری گسترده در سازمان اوقاف زد و از مدیران حج اخاذی میکرد. کار رشوه خواری و فساد در سازمان اوقاف تا آنجا بالا گرفت که رژیم از تبعات آن به وحشت افتاد و گلسرخی را دستگیر و به چهار سال زندان محکوم کرد. اما مدیران دیگر اوقاف هم دست کمی از وی نداشتند. منوچهر آزمون از درآمد اوقاف برای یک خواننده زن در شمال تهران خانه ساخت و به خاطر سوابق دوستی که با خوانندگان از زمان رادیو داشت به آنها از زمینهای اوقافی مرغوب واگذار میکرد.سازمان اوقاف بعدها «سپاه دین» را تشکیل داد که رژیم بتواند خارج از شبکه سنتی روحانیت به امر تبلیغ دین بپردازد اما در این برنامه شکست خورد. روحانیان وابسته به دربار ـ هم آنان که به جان شاه و خاندان او دعا میکردند ـ از حقوق بگیران این سازمان بودند. در سال 1357 که دولتها پی در پی تغییر میکردند، تغییر ریاست این سازمان نیز مثل هر وزراتخانهای امری حتمی بود. با این حال بدبینی مردم به سازمان اوقاف به حدی بود که مراکز آن در شهرهای مختلف مورد حمله قرار میگرفت.
2. این گزارش اوج خباثت ساواک برای تفرقه افکنی و ایجاد شکاف در میان روحانیون را نشان می‌دهد.