موضوع: گزارش
تاریخ سند: 26 مرداد 1340
موضوع: گزارش
متن سند:
[تاریخ:]26 /5 /1340موضوع: گزارش
دانشسرایعالی جهت صلاحیت ادامۀ خدمت دکتر احسان‌اله نراقی دانشیار دانشسرایعالی نظر ساواک را استعلام و از طریق ادارۀ امور تأمینه سفارت کبرای آمریکا نیز به نام وی تقاضای صدور گذرنامه شده است.
خلاصه پیشینه:
1. در سال 1327 در دانشگاه ژنو وابسته به دسته کمونیست‌های یهودی بود.
2. در سال 1328 در فستیوال جوانان کمونیست در بوداپست (مجارستان) شرکت کرده است.
3. در سال 1329 به علت فعالیت‌های سیاسی (احتمالاً چپی) از فرانسه اخراج شده.
4. در سال 1330 ریاست گروه ایرانی در فستیوال کمونیستی را در برلن به عهده داشته.
5. در سال 1334 با دکتر مرتضی فقیه که شوهرخواهرش است تماس داشته است.(دکتر مرتضی فقیه عضو سازمان توده‌ای اروپا بوده است.)
6. در سال 1335 از اعضای فعال حزب کمونیستی در سوئیس بوده که به منظور تبلیغ مرام کمونیستی فعالیت داشته و ضمناً با عناصر وابسته به حزب کمونیست سوئیس تماس داشته است.
وی در سال 1947 عازم سوئیس و در سال 1953 (26- 1331) مراجعت می‌نماید و در بازگشت خود به کشور معلوم نیست به چه علتی برای مدت شش ماه دولت فرانسه وی را به عنوان یک محصل برای انستیتوی علوم نفوس می‌پذیرد و از آن پس مشارالیه تا 55- 1957 (34- 36) در اختیار یونسکو به عنوان تحقیقات به خاورمیانه گسیل می‌شود در این مدت برای انجام منویات انجمن یونسکو به کشورهای لبنان. سوریه. عراق عزیمت و سپس به ایران باز می‌گردد در 25 /4 /37 هنگامی که به اروپای غربی مسافرت نموده بود طبق اطلاع واصله به نظر می‌رسد در ژنو با مظفر فیروز و رادمنش تماس داشته است. در 26 /2 /38 تقاضای مجله علوم اجتماعی می‌نماید که نتیجتاً قائم مقام ساواک با صدور امتیاز مجله موافقت و مرقوم داشته‌اند که (صحیح است سوابقی داشته ولی بعداً به کلی از حزب کناره‌گیری کرده است).
اقدامات:
در مورد ادامۀ خدمت و همچنین مسافرت شخص مورد بحث نظریه بخش 311 استعلام اظهار نظر شده است که نامبرده بالا در دانشکده ادبیات و مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی وابسته به دانشکده مزبور تدریس می‌نماید و مدیر مؤسسه مذکور نیز می‌باشد. این شخص در طی جلسات تدریس و صحبت‌ها و مذاکرات خود با دانشجویان سعی می‌نماید با دلایل علمی و از روی مبانی سوسیولژیکی فعالیت‌های حزب غیرقانونی توده را تخطئه کرده و تئوری‌های آن حزب را غیرقابل تطبیق با دنیای کنونی و بخصوص ایران قلمداد نماید. ضمناً با توجه به موقعیت حساسی که نامبرده در مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی داشته و با توجه به اینکه (بررسی‌های اجتماعی) در شئون مختلف بستگی زیادی به امور اطلاعاتی و امنیتی دارد بهتر است شخص مذکور احضار و یکی از مقامات عالیۀ ساواک در این مورد با وی مذاکره و از وجودش استفاده شود.
در خاتمه صدور هرگونه دستور و موافقت با ادامۀ خدمت و مسافرت وی به خارج موکول به نظر عالی است.
کامیاب 26 /5 /40
کنگرلو 28 /5 /40
با توجه به نظریاتی که در فوق اشاره کرده‌اید مانعی ندارد.