موضوع: سفارت آمریکا
تاریخ سند: 31 شهریور 1343
موضوع: سفارت آمریکا
متن سند:
شماره: 1792 /326 تاریخ: 31 /6 /43موضوع: سفارت آمریکا
غلامرضا مرشدى یکى از دبیران وزارت فرهنگ که ضمناً از اعضاء قدیمى حزب منحله توده نیز مى‌باشد به یکى از دوستان خود گفته است که در میان بقایاى حزب منحله توده در تهران شایع است با وجود ماه‌عسلى که در روابط سیاسى ایران و شوروى موجود مى‌باشد معهذا ایرج اسکندرى1 دبیرکل سندیکاى جهانى کارگران و دکتر رادمنش2 نماینده حزب توده ایران در کنفرانس احزاب کمونیست که در اروپا تشکیل خواهد شد شرکت خواهند نمود.
مرشدى اضافه کرده حساب مناسبات رسمى و تشریفاتى دولت شوروى از حساب فعالیتهاى حزب کمونیست شوروى و تعهداتى که در رهبرى کمونیسم جهانى دارد جدا است و روابط دولت شوروى با دولت ایران حسنه مى‌باشد نه حزب کمونیست شوروى.
آقاى ساغرى
اصل در پرونده روابط سیاسى ایران و شوروى و رونوشت در پرونده غلامرضا مرشدى بایگانى شود
به پرونده روابط سیاسى ایران و شوروى ضمیمه و بایگانى شود
رونوشت به پرونده مرشدى ضمیمه گردید ساغرى 6 /7 /43
توضیحات سند:
1ـ از اعضاى گروه 53 نفر، برادرزاده سلیمان میرزا اسکندرى و از رهبران و بنیانگذاران حزب توده ایران. وى در 1286 به دنیا آمد، در مدرسه سیاسى درس خواند و در 1304 با استفاده از بورس دولتى براى تحصیل به فرانسه اعزام شد. در 1306 با مرتضى علوى و دکتر تقى ارانى آشنا شد، چندى پس از این آشنایى با قطع شدن بورس تحصیلى او از سوى دولت، تحصیل را رها کرده به ایران بازگشت. در 1316 همراه گروه دکتر ارانى دستگیر شد و پس از شهریور 1320 و آزادى از زندان به همراه بازماندگان گروه 53 نفر حزب توده ایران را تشکیل داد. وى از بدو تأسیس حزب توده همواره یکى از اعضاى کمیته مرکزى و دبیران حزب بود و از سال 1349 تا 1357 دبیرکلى آن را برعهده داشت. در مجلس چهاردهم (1322) به نمایندگى‌مجلس رسید و در کابینه قوام (1325) وزیر صناعت بود. پس از وقایع آذربایجان در بهمن 1325 به شوروى گریخت و تا پایان عمر (1364) در خارج از کشور زندگى کرد. او در 1357 از دبیرکلى و همه مشاغل حزبى معزول شد و در 77 سالگى در پاریس درگذشت.2ـ دکتر رضا رادمنش از رهبران سیاسى سازمان جوانان حزب توده در سال 1327، استاد فیزیک دانشگاه تهران بود وى در 1283 در لاهیجان متولد شد، در دارالفنون درس خواند و در زمان رضاشاه با استفاده از بورس دولتى به پاریس رفت در آنجا با ایرج اسکندرى آشنا شد و پس از بازگشت به ایران به دکتر تقى ارانى پیوست و در سال 1316 به همراه گروه پنجاه و سه نفر دستگیر شد و پس از شهریور 20 و آزادى زندانیان سیاسى و تشکیل حزب توده، دکتر رادمنش همواره عضو کمیته مرکزى بود و از کنگره دوم (1327 تا 1349) دبیرکلى حزب را برعهده داشت وى همچنین صاحب امتیاز روزنامه مردم ارگان حزب توده بود. در مجلس 14 نماینده لاهیجان شد و پس از 15 بهمن 1327 و ترور نافرجام شاه غیاباً محکوم به اعدام شد، اما او از ایران گریخت و به شوروى پناه برد و در سال 1336 به آلمان شرقى رفت و تا زمان مرگ (1361) در همانجا زندگى کرد.