تاریخ سند: 18 شهریور 1357
وضعیت کلی و، وقایع و حوادث روز 18/6/57 در نقاط مختلف کشور
متن سند:
بدنبال حوادث و وقایع اخلالگرانه ای که در روز 17 /6 /57 (2537 شاهنشاهی)،
در برخی از نقاط کشور روی داد (مراتب قبلاً باستحضار رسیده است)، روز
18 /6 /57 نیز در بعضی از مناطق کشور وقایعی بشرح زیر روی داده است :
1ـ استان خوزستان
الف ـ از ساعت 1030 روز 18 /6 /57، عده ای حدود 1000 نفر از مردم شهرستان
دزفول در مسجد آیت اله نبوی اجتماع و یکی از وعاظ قشری ضمن سخنرانی
مذهبی مطالب تحریک آمیزی عنوان و مستمعین در خاتمه مجلس از
مسجدخارج و عده ای شروع به تظاهرات و دادن شعارهای ضد ملی و بنفع خمینی
نموده اند که مامورین انتظامی با استفاده از نارنجک گاز اشک آور و شلیک چند
تیر هوائی اخلالگران را متفرق کرده اند.
در این جریان چهار نفر از اخلالگران مورد اصابت گلوله واقع که یکی از آنها فوت
و سه نفر دیگر تحت درمان قرار گرفته اند.
در ساعت 1215 شورای تامین شهرستان دزفول در فرمانداری تشکیل و پس از
بررسی اوضاع و حوادث احتمالی، اعضاء شورا درخواست داشته اند که وضعیت
زرد اعلام شود، ولی نماینده تیپ زرهی دزفول اعلام وضعیت زرد را ضروری
ندانسته و آمادگی تیپ را جهت پشتیبانی از واحدهای انتظامی اعلام داشته
است.
1
ب ـ شب هنگام مورخه 17 /6 /57، 50 نفر که در شهر آبادان مقررات منع عبور و
مرور فرماندار نظامی را رعایت نکرده بودند، وسیله مامورین فرمانداری نظامی
دستگیر گردیده اند.
سایر شهرهای استان خوزستان از صبح روز 18 /6 /57، وضع عادی داشته و
مغازه های بازار و خیابانها باز بوده است.
2
2ـ استان کرمان
از ساعت 0800 روز 18 /6 /57، عده ای حدود 2000 نفر در مسجد جامع کرمان
اجتماع و پس از قرائت قرآن و سخنرانی مذهبی، حاضرین به آرامی از مسجد
خارج شده اند.
در ساعت 1300 عده ای حدود 300 نفر نوجوان که در مسجد
مانده بودند، مبادرت به دادن شعار بنفع خمینی نموده و خواستار حکومت اسلامی
و استقلال و آزادی شده اند.
عناصر اخلالگر پس از خروج از مسجد و عبور از
خیابان، با سنگ و آجر به مامورین انتظامی حمله و تعدادی از شیشه های چند
ساختمان را شکسته اند.
مامورین انتظامی با تیراندازی هوائی آنها را متفرق
کرده اند، ولی مجددا تعدادی از این عناصر به داخل مسجد رفته و ساعتی بعد با
تذکرات پلیس خارج و متفرق شده اند.
نظر باینکه امکانات مامورین شهربانی و ژاندارمری در مقابله با حوادث بعدی
کافی نبوده لذا با تصمیم شورای تامین شهر وضعیت زرد اعلام شده است.
1
ضمنا قسمتی از بازار و مغازه های خیابانهای شهر کرمان تعطیل و غیر از بسته
بودن تعدادی مغازه در شهرستان رفسنجان، اوضاع در سایر شهرستانهای استان
کرمان عادی بوده است.
3ـ استان زنجان
در شهرهای زنجان و قزوین اکثر مغازه های خیابانها و بازار تعطیل بوده است.
2
4ـ استان یزد
از ساعت 0830 روز 18 /6 /57، کلیه کسبه شهرهای یزد و تفت بنا به تحریک
آیت اله شیخ محمد صدوقی (یکی از آیات قشری مقیم یزد) بجز تعدادی دکان
قصابی و نانوائی مغازه های خود را بسته اند.
در شهرستانهای بافق و اردکان نیز
مغازه ها باز بوده که آیت اله صدوقی به روح اله خاتمی یکی از روحانیون پیغام
فرستاده است که در این دو شهرستان نیز مغازه تعطیل گردد که از حدود ساعت
1200 بتدریج مغازه های این دو شهر هم بسته شده است.
5ـ استان اصفهان
از صبح روز 18 /6 /57، بازار و تعداد زیادی از مغازه های خیابانهای اصفهان
تعطیل و در سایر شهرستانهای استان اصفهان اوضاع عادی بوده است.
1
6ـ قم و کاشان
در شهرهای قم و کاشان بازار و مغازه های این دو شهرستان از صبح روز
18 /6 /57، تعطیل بوده است.
2
7ـ استان آذربایجان شرقی
بنا به توصیه آیت اله سید محمد علی قاضی طباطبائی، باستناد اعلام آیات ثلاثه
قم و به مناسبت واقعه تهران، بازار تبریز و اکثر مغازه های خیابانها تعطیل بوده
است.
8ـ استان خراسان
از ساعت 2300 روز 18 /6 /57، عده ای در کوچه های مشرف به خیابان طبرسی
شهر مشهد، اجتماع و مبادرت به تظاهرات و دادن شعار بنفع خمینی نموده اند که
مامورین انتظامی با شلیک چند تیر هوائی آنها را متفرق ساخته اند.
بازار و حدود 50% مغازه های خیابانهای شهر مشهد تعطیل و در سایر شهرستانهای
استان مذکور اوضاع آرام بوده است.
9ـ استان سیستان و
بلوچستان
تا ساعت 1530 روز 18 /6 /57 در نواحی مختلف استان سیستان و بلوچستان
اتفاق سوئی رخ نداده و کلیه دکاکین باز و وضع عادی بوده است.
ضمنا روز 18 /6 /57، تعدادی اعلامیه مضره مربوط به خمینی بوسیله پست به
نشانی افراد مختلف در شهرستان زاهدان ارسال گردیده و یا به منازل افراد انداخته
شده است.
در زمینه جمع آوری اعلامیه های موصوف اقدام لازم معمول گردیده است.
10ـ استان کرمانشاهان
الف ـ از صبح روز روز 18 /6 /57 (2537 شاهنشاهی)، قریب به 10% مغازه های
شهر کرمانشاه تعطیل و بقیه باز بوده که تا حدود ساعت 1000 روز مذکور تعدادی
دیگر از مغازه ها بسته شده و در این ساعت حدود 85% از مغازه های این شهر
تعطیل بوده است.
ب ـ عده ای از امامان جماعت شهر کرمانشاه بعنوان اعتراض به حوادث روز
17 /6 /57 تهران از برگزاری نماز جماعت خودداری کرده اند.
پ ـ شیخ عبدالجلیل جلیلی یکی از روحانیون سرشناس کرمانشاه اعلام کرده که
در ساعت 1600 روز 18 /6 /57، در حسینیه جلیلی این شهر سخنرانی خواهد
کرد.
شایعاتی وجود دارد که قشریون مذهبی پس از خاتمه سخنرانی یاد شده به
تظاهرات مبادرت خواهند کرد که مراجع انتظامی در جریان قرار گرفته اند.
1
ث ـ در بین مردم شهر کرمانشاه شایع است چون در تهران بازار بمدت یک هفته
تعطیل خواهد بود، در کرمانشاه نیز تعطیل بازار و دکاکین یک هفته بطول خواهد
انجامید.
11ـ در سایر مناطق کشور از صبح روز 18 /6 /57، اوضاع آرام و بازار باز بوده و
اتفاق قابل ذکری رخ نداده است.
ارزیابی خبر :
خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده :
مراتب به نخست وزیری اعلام شده است.
توضیحات سند:
1ـ در یک گزارش خبر،
تظاهرات امروز دزفول، شنبه
18 /6 /57 با چند اسم از اهالی
این شهر همراه بود.
در بخشی
از این گزارش خبر آمده است:
«عده ای دست به تظاهرات
زدند و با پلیس شروع به جنگ
و گریز کردند که در این میان
عبدالرحمان بساق زاده
دیپلمه هنرستان فنی دزفول و
سید کریم عظیمی فر و فردی
به نام افشار مورد شناسایی
قرار گرفت.
» (14504 /6 ه 2 ـ
29 /6 /57)
2ـ در شهر بهبهان بعد از ظهر
امروز گروهی از مردم قصد
تظاهرات علیه حکومت را
داشتند که یکی از روحانیان
شهر آنان را از این اقدام منع
کرد.
در بولتنی که پس از این
خلاصه گزارش ها خواهد آمد
این خبر درج شده است.
1ـ مراسم امروز در مسجد
جامع کرمان جهت بزرگداشت
یاد شهدای میدان ژاله تهران
بود.
در این مراسم آقای سید
یحیی جعفری برای حاضران
سخنرانی کرد.
وی در بخشی
از سخنان خود گفت : «من
اصلاً نمی توانم این جنایت
دستگاه را توجیه کنم.
واقعا
باعث شرم است که دیروز
هزاران نفر از برادران تهرانی
ما را به گلوله بستند و با
فجیع ترین وضعی آنان را به
قتل رسانیدند.
» (10139 /8 ه
1 ـ 22 /6 /57) این مجلس
توسط آیت الله صالحی برپا
شده بود.
سخنران بعدی این
مجلس آقای محمدحسین
موحدی بود.
در این مجلس
دو تن از افراد اطلاعات
شهربانی که توسط مردم
شناسایی شده بودند مورد
ضرب و شتم قرار گرفتند.
پس
از این که حاضران در مسجد
برای راه پیمایی به خیابان های
کرمان رفتند در آنجا نیز آقای
احمد عرب نژاد پیشنماز
مسجد موسی بن جعفر برای
مردم سخن گفت و کشتار
میدان شهدا را محکوم کرد.
در تظاهرات امروز کرمان
احمد عمرانی و حسن اشکان
با گلوله مأموران مجروح
شدند و صمد طاعی و
میخوش نیکوکار دستگیر.
2ـ امروز (18 /6 /57) در
شهرهای خرم دره و ابهر
زنجان از طرف حکومت
تظاهراتی به نفع محمدرضا
پهلوی برپا شد که در قالب
یک بولتن تک برگی خواهد
آمد.
1ـ البته غیر از انفجار
درساختمان حزب رستاخیز
همایون شهر اصفهان که
خبرش را خواهید خواند.
2ـ خبرهای تکمیلی شهرهای
قم و کاشان در بولتن
جداگانه ای یاد شده که
پیش رو دارید.
1ـ ساعت 5 بعد از ظهر پس از
برپایی مجلسی به یادبود
شهدای میدان ژاله در
خیابان های کرمانشاه بین
مردم و مأموران حکومتی
درگیری به وجود آمد که در
بولتن مجزایی آن را خواهید
خواند.
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک - کتاب 11 صفحه 94