[بولتن ویژه]
تاریخ سند: 24 مهر 1357
[بولتن ویژه]
متن سند:
واقعه 24 /7 /57 (2537 شاهنشاهی) در کرمان که سبب بهره برداریهای سوء عناصر مخالف قرار گرفته و جنجالهای زیادی در پی داشته است، در واقع صرفا یک عکس العمل طبیعی و عقیدتی و احساسی مردم میهن پرست و آرامش طلب شهر کرمان بوده که آنها را بحرکت برانگیخته است.1 با شروع تحریکات سوء از جانب عوامل منحرف و مستمسک قرار دادن عامل مذهب برای نیل بهدفهای مخرب، مسجد جامع کرمان بصورت یک پایگاه و ستاد عملیات تخریبی و ضدیت با مقدسات ملی درآمده بود.
بتدریج در این مسجد عناصر قشری و هواداران خمینی و جمعیت نهضت آزادی و عناصر کمونیست لانه کرده بودند و با نصب عکس بزرگی از خمینی در بالای سر در مسجد، در داخل آن کاریکاتورهای زشت، زننده و بسیار موهن از مقامات عالیه مملکت نقاشی و یا به دیوارها نصب شده بود.
بلندگوهای مسجد رو به بیرون قرار داده هر روز و شب زننده ترین و رکیک ترین جملات نثار مقدسات و معتقدات مردم میهن پرست میشد.
بطور کلی مسجد جامع کرمان از حالت یک عبادتگاه خارج و بصورت یک مرکز فعالیتهای تخریبی درآمده بود به ترتیبی که حتی آیت الله صالحی از این وضع شدیدا ناراضی بود.
او شخصا چند بار با عصای خود عکسها و کاریکاتورهای در دسترس را شکسته و بارها یادآور شده بود که بنا به فتوای مرحوم آیت الله بروجردی، انجام اینگونه اقدامات در مسجد جایز نیست.
وضعیت مسجد از یکسو و ناآرامیها و تشنجات درون شهر و بویژه تحریکات و حرکات اخلالگرانه گروههای دانشجو و دانش آموز و معلم که از اوائل مهر ماه در کرمان شدت یافته بود.
مدارس تعطیل و بازار و مغازه ها در معرض خطر دائمی بود و خانواده ها و مردم آرام و نجیب کرمان را شدیدا متأثر ساخته بود، بتدریج کاسه صبر گروههای زیادی از مردم میهن پرست را لبریز کرد.
مردم میهن پرست و شاهدوست کرمان بدفعات برای ابراز عکس العمل به سازمانها و قسمتهای انتظامی و دیگر مراجع کرده بودند، اما هر بار به آرامش و صبر و تحمل دعوت شده بودند.
از سوی دیگر آنها تا حدودی مرعوب و پراکنده بودند.
قرائن نشان میداد که هر آینه کوچکترین ارتباط هماهنگی بین آنها بوجود آید، عکس العمل نشان خواهند داد.
در مورد تعطیل عمومی روز 24 /7 /57 از قبل تبلیغات زیادی شده بود.
در میان برخی از کسبه و مردم دیگر شهر زمزمه هائی در زمینه مقاومت در قبال این تعطیل بگوش میرسید.
علاوه بر آن شایع شده بود که قشریون و اخلالگران که در مسجد اجتماع میکنند، قرار است از مسجد خارج و در سه دسته در شهر به تخریب و تظاهرات بپردازند.
مجموعا عقده ای که از حرکات قشریون در مدت 8 ماه اخیر در مردم میهن پرست بوجود آمده بود، مسجد مسلمین بیک پایگاه ضد ملی بدل شده بود، مردم عموما از تشنج و ناآرامی بیزار شده بودند، جسارت و مردم آزاری اخلالگران بی حد و مرز گردیده بود، مقدسات ملی میهن پرستان مورد حمله و اهانت قرار داشت، آرامش عمومی دستخوش هدفهای مخرب قرار گرفته بود و بهرحال مردمان میهن پرست سکوت بیشتری را در قبال اینهمه ناهنجاری تحمل نمیکردند، موجب شد تا انگیزه حرکت آنان در روز 24 /7 /57 گردد.
طبیعی است که آنها کولی نبودند زیرا عکسهای گرفته شده از صحنه ها گواه این امر است و بعلاوه مطلب بصورتی که وانمود شده و کار میهن پرستان تخطئه گردیده نبوده و هوچی گریها و جنجالهای مذکور را همان قشریون و مخالفین برپا ساخته اند تا میهن پرستان نقاط دیگر را مرعوب و از تکرار چنین کارهایی باز دارند.
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کرمان.
آرشام
توضیحات سند:
1ـ این بولتن ویژه بدون شماره و بدون تاریخ با عنوان «درباره: گزارش رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کرمان درباره حوادث روز 24 /7 /57» منتشر شد که نظرات آرشام رئیس ساواک کرمان را در بردارد.آرشام در این گزارش یک سویه حمله به مسجد جامع را توجیه کرده است و آن را اقدامی میهن پرستانه نامیده است.
در کنار این گزارش اعلامیه هیات علمی دانشسرای عالی فنی کرمان را می خوانیم : «در ساعت 30 /11 روز دوشنبه 24 مهر 57 بیش از ده هزار زن و مرد و کودک خردسال برای همدردی با بازماندگان شهدای 17 شهریور تهران در مسجد جامع گرد آمده بودند؛ بدون آن که بی نظمی و حتی شعاری در کار باشد.
در این موقع ناگهان عده ای افراد زاغه نشین که قبلاً با مقدار ناچیزی پول و وعده و وعید ـ افرادی که هم اکنون کاملاً شناخته شده اند ـ تحریک شده و با همراه داشتن کیسه های سنگ و به دست داشتن چوب و پشتیبانی کامل نیروهای انتظامی فاجعه شیراز را با روش تازه ای تکرار کردند.
این عده پس از آتش زدن وسائط نقلیه ای که در خارج از مسجد بود، به داخل مسجد آمدند و در حالی که مردم به داخل شبستان پناه برده بودند، در، پنجره و تمام وسایل مسجد از قبیل زیلوها، بلندگوها و حتی کتاب های مذهبی را به آتش کشیدند.
سپس کپسول های گاز اشک آور را به داخل شبستان پرتاب کردند و آنگاه ماموران به داخل شبستان آمدند و مردم را تهدید به ماندن کردند.
تراکم گاز در شبستان مسجد سبب می شود که مردم برای نجات جان خود به طرف در خروجی هجوم ببرند.
در این هنگام عده زیادی هدف سنگ، چوب و گلوله قرار می گیرند.
» (خواندیها، 6 آبان 57، ش 7، ص 5) همچنین در گزارش هیات اعزامی مشترک جمعیت ایرانی دفاع از آزادی و حقوق بشر و جمعیت حقوقدانان ایران راجع به این حادثه آمده است : «...
کولی ها و اشرار و مامورین در بام مسجد ظاهر شدند و با پراندن سنگ و آجر و تیراندازی به سوی مردم عده ای را مجروح کردند و مردم ناچار به داخل شبستان ها هجوم بردند و درهای شبستان ها را بستند.
سپس حمله و هجوم اشرار به داخل مسجد شروع شد، در حالی که با شکستن شیشه های کلاه فرنگی ها از آنجا کپسول گاز اشک آور...
.
به داخل شبستان ها پرتاب می کردند...
.
مهاجمین با چوب و چماق های مخصوص که در سر گرز مانند آنها میخ هایی تعیبه شده بود به مردم حمله ور شدند و به شدت آنان را مضروب کردند و سر میخ چماق را به یقه پیراهن زنها بند می کردند و به پایین می کشیدند...
سپس عده ای از مهاجمین به داخل شبستان ها هجوم بردند و قالی ها را آتش زدند و با بی رحمی مردم را با باتون زدند...
» (صفحاتی از تاریخ معاصر ایران، نهضت آزادی ایران، ج 9، قسمت دوم، صص 181 و 182)