تاریخ سند: 20 اسفند 1345
موضوع: حضور چند تن از عناصر جبهه ملی در منزل دکتر هدایتاله متین دفتری به مناسبت درگذشت دکتر محمد مصدق
متن سند:
از: 20 ﻫ 2 تاریخ:20 /12 /1345
به: 312 شماره: 32326 /20 ﻫ 2
موضوع: حضور چند تن از عناصر جبهه ملی در منزل دکتر هدایتاله متین دفتری به مناسبت درگذشت دکتر محمد مصدق
بعدازظهر روز سه شنبه 16 /12 /45 عدهای از جمله خلیل ملکی. رضا شایان به اتفاق همسرانشان. هوشنگ به رام. دکتر عبدالکریم لاهیجی. داریوش فروهر. پروانه اسکندری و چهار نفر خانم با لباس مشکی در منزل هدایتاله متین دفتری حضور داشتند. در دو اطاق داخل هم مدعوین پذیرایی میشدند. به دیوار اتاق جنوبی عکس نقاشی شده دکتر محمد مصدق نصب شده بود.
دکتر لاهیجی در مورد علت مرگ مصدق گفت برخلاف شایعات و خبر دستگاه، مرگ در اثر سرطان نبوده و مربوط به خونریزی داخلی است و اصولاً دکتر غلامحسین مصدق مصاحبهای انجام نداده، حال دکتر مصدق چند بار وخیم شد و هر بار در بیمارستان از طرف مأمورین پلیس حالت آماده باش اعلام شد و اخیراً که حال دکتر وخیم شده بود، او را به بیمارستان نجمیه بردند و هر لحظه مأمورین حتی از اطباء بیشتر ناراحت حال وی بودند که بتوانند زودتر خبر خود را رد کنند و وقتی که مصدق فوت شد، چندین گروه پلیس سراسر خیابان بیمارستان را بستند و اتومبیلهای ساواک به طور وضوح در خیابان به چشم میخوردند و در این موقع دکتر غلامحسین مصدق به نخست وزیری تلفن کرد و تقاضا نمود که طبق وصیت، جنازه را در آرامگاه شهدای سی تیر دفن نمایند. هویدا گفته است (اجازه نمیدهند) و روی این جمله چند بار تکیه کرده است که (اجازه نمیدهند) و بعد از چند لحظه حتی سرباز نیز به خیابان آوردند و برای اینکه مبادا جنازه را دستگاه برباید یا اینکه جنازه را در یکی از نقاط دور افتاده دفن کنند، فوراً به صلاحدید بعضی از سران جبهه و خانواده مصدق جنازه را به احمدآباد بردند و در اطاق طبقه همکف منزل مصدق به امانت گذاردهاند تا طبق وصیت نامبرده در فرصت مناسب در آرامگاه شهدای سی تیر دفن گردد.
در این موقع ذوالقدر شاعر جبهه ملی نیز به منزل متین دفتری آمد.
لاهیجی افزود در سوریه و مصر عزای عمومی اعلام شده و مرتباً از تمام نقاط دنیا تلگرافات تسلیت واصل میشود.
در این روز در این منزل جای سوزن انداختن نبوده و همه از جمله صالح و صدیقی آمده بودند و تعداد زیادی از دانشجویان دانشگاه آمده بودند. در پاسخ این سئوال که کدام دانشجویان آمدهاند گفت متأسفانه از قدیمیها کسی نیامده و هرچه آمدهاند جدید بودهاند که باعث امیدواری است.
از لاهیجی در مورد فعالیتهای سیاسی و اینکه در صورت وجود تشکیلاتی میشد بهتر از مصدق تجلیل نمود سئوال شد او پاسخ داد که فعلاً متأسفانه فعالیتی نیست و فقط گروههایی از دانشجویان دانشگاه ملاقاتهائی با هم دارند که جنبه فعالیت سیاسی ندارد و تعدادی از افراد وفادار به فروهر نیز با وی در تماس میباشند.1
توضیحات سند:
1. در گزارش دیگری پیرامون این روز در منزل غلامحسین مصدق به شماره 31169 /20 /7/م - 17 /12 /45 آمده است: «صبح روز گذشته (سه شنبه 16 /12 /45) در منزل دکتر غلامحسین مصدق، آیتاله سید محمدرضا فرید زنجانی متن تلگرافی را که دانشجویان ایرانی مقیم آمریکا خطاب به وی و درباره مرگ دکتر مصدق به شرح زیر (به مناسبت وفات رهبر ملت ایران دکتر محمد مصدق تأثر عمیق خود را به خانواده ایشان و به عموم ملت ایران ابراز میداریم و موفقیت مردم میهن خود را در به ثمر رسانیدن نهضتی که مصدق بزرگ بنا گذارد آرزو مینمائیم. سازمان دانشجویان ایران در امریکا. رونوشت دکتر علی شایگان. آقای اللهیار صالح) مخابره کردند، به افراد وابسته به جبهه ملی نشان داده است.» بخش ضمائم
منبع:
کتاب
اللهیار صالح به روایت اسناد ساواک-جلد دوم صفحه 347