گزارش
تاریخ سند: 12 شهریور 1342
گزارش
متن سند:
گیرنده : مدیریت کل اداره سوم شماره : 525 محترما معروضمیدارد چون موضوع روحانیت در ایران از لحاظ ارشاد مردم بخداپرستی شاهدوستی عشق و علاقه بمیهن و سرزمین اباء و اجدادی و تولید ایمان بویژه تا روزیکه تعداد بیسوادان کاهش یابد قابل توجه و تعمق و در قسمتی از موارد ضروری بوده و هستند افراد متعصبی که روی منافع شخصی یا پای بندی باصول دیانت مجری منویات و دستورات پاره ای از این قبیل روحانیون میباشند و در گذشته هم دیده شده که یک عده از همین روحانی نماها روی منافع شخصی یا نادانی و جهالت و تعصب بیجا درد سر و مزاحمتهائی برای اولیای امور و دولتها فراهم نموده و پاره ای مواقع هم چنانچه ساکت و آرام بوده یا از ترس و یا برای حفظ منافع شخصی بوده است.علیهذا در اجرای اوامر ضمن بررسی مراتب زیر معروض که هر نوع مصلحت بدانند امر باقدام فرمایند.
1ـ در حال حاضر امور مربوط بروحانیون و وعاظ در یک اداره یا بخش یا تحت نظر یک فرد مطمئن و مسئول که از کلیه جریانات راجع به روحانیون و وعاظ مطلع باشد اداره نمیشود و هر یک از روحانیون یا وعاظ ممکن است آشنایانی در ساواک داشته و یا برای پیشرفت منظور خویش باشخاص و قسمتهای مختلف (اداره کل سوم ـ ساواک تهران ـ دفتر روابط عمومی) مراجعه نموده و قسمتهای معروضه هر یک بنوبه خود روی خواسته و تقاضای آنها اقداماتی بنمایند که با یکدیگر مغایرت داشته باشد (بویژه در مواقع غیرعادی و پیش آمدهای غیرمترقبه) سابقا در اداره کل سوم بخشی بود بنام مذاهب و عشایر که کلیه امور مربوط بروحانیون و امور مذهبی در این بخش تحت نظر مدیریت کل آن اداره انجام میشد ولی پس از تشکیل ساواک تهران و دفتر روابط عمومی این تمرکز روی توسعه سازمانهای اداری تغییر یافت و هر یک در موقع مراجعه آقایان یا حدوث وقایع اقدامی مینمودند و چه بسا ممکن است این عدم هماهنگی در آتیه عواقب خوبی نداشته باشد و یا اینکه تصمیمات متخذه در هر قسمت و اداره ای نسبت به روش و طرز برخورد و ایجاب تحبیب یا تعقیب و مجازات قانونی نسبت بروحانیون یا وعاظ مغایر با یکدیگر باشد.
علیهذا برای تمرکز امور روحانیون و وعاظ که موضوع قابل توجهی میباشد در صورت استقرار اراده عالی مراتب زیر انجام پذیرد.
1ـ کلیه پرونده ها و سوابق روحانیون و وعاظ ضمیمه یکدیگر و در یک جا تمرکز یابد که در مواقع ضروری از لحاظ شناسائی مواجه با اشکال نگردد.
2ـ کلیه تصمیمات متخذه در مورد روحانیون و وعاظ تحت نظر یکی از آقایان معاونین ساواک انجام پذیرد که از کلیه جریانات روز مستحضر بوده و عوامل مربوط بامور روحانیت تحت نظر مستقیم ایشان انجام وظیفه نمایند.
3ـ هر پانزده روز یکمرتبه (در مواقع عادی) کمیسیونی از نمایندگان اداره کل سوم ـ ساواک تهران و مراجعی که در امور روحانیون ذی مدخل هستند تحت نظر مسئول مربوط تشکیل و با توجه باوضاع و احوال روز تصمیم مقتضی اخذ و بعرض مقامات مربوطه برسانند.
4ـ ظرف چند سال گذشته مرسوم این بوده که در ماه های رمضان و محرم هر سال از عطایای ملوکانه* مبلغی بفرا خور حال و مقام و موقعیت هر یک از روحانیون و وعاظ بانها اعطا میگردید پرداخت این وجوه این توهم را در آنها ایجاد مینمود که اولیای امور این وجوه را بنام حق السکوت یا عناوین دیگر بانها پرداخت مینمایند و از طرفی چون پرداخت وجه بکلیه روحانیون و وعاظ از لحاظ تعداد زیادی که هستند مقدور نبود و مستلزم بودجه و اعتبار هنگفتی میباشد باعث رنجش آن عده ای میگردید که از دریافت وجه محروم میشدند و همین محرومیت عقده ای در آنها تولید میکرد و از طرفی چه بسا اشخاصی که با دریافت وجه بوظیفه خویش عمل نکرده روی موضوعات عاری از صحت مردم را نسبت بدولت و اولیای امور با سخنرانی در منابر بدبین میکردند و از همه مهمتر اینکه با ضیق بودجه مبلغی از این راه بساواک ضرر و زیان میرسید.
علیهذا چنانچه مصلحت بدانند در اتیه این رویه موقوف و اعتباری در اختیار شخصیتی که مسئول امور روحانیون و واعظ است بگذارند در مواقع ضروری بافرادی که روحانی و واعظ حقیقی بوده و ضمن همکاری جز ارشاد مردم نظر دیگری نداشته و حقا استحقاق کمک داشته باشند پرداخت گردد.
در خاتمه معروضمیدارد چنانچه این برنامه بنحو مقتضی و با دقت انجام پذیرد میتوان بمرور از وعاظ مورد اعتماد تشکیل دسته جاتی داد که در مواقع ضروری بنفع مصالح کشور شاهنشاهی در تهران و ولایات بهره برداری نمود مردم را بحقایق دین مبین اسلام آشنا ساخت.
نشاط1 11 /6 /42
توضیحات سند:
شایان گفتن است که مبلغ اعطایی ملوکانه تنها به تعداد اندکی از روحانیون تعلق می گرفت و تنها تعدادی از روضه خوانهای بی سواد از آن استفاده می کردند.این مبلغ هرگز به وعاظ متعهد داده نمی شد.
1ـ حسین نشاط فرزند حسن در سال 1283 در اصفهان به دنیا آمد.
وی دوره دبستان را در اصفهان گذرانید و سپس وارد دبیرستان شبانه روزی آمریکایی در تهران شد و تا کلاس دهم در آن کالج درس خواند.
در سال 1300 کارمند دژبانی ستاد ارتش بود و پس از مدتی به ژاندارمری منتقل شد.
وی در اواخر مهرماه 1304 جذب آموزشگاه ستوانی ارتش گردید.
نشاط در 12 آذرماه 1335 بازنشسته شد و از دهم بهمن ماه 37 دوره آموزشی ورود به ساواک را طی کرد ووارد ساواک شد.
ضامن و رابط وی برای ورود به ساواک، پاکروان بود که در آن هنگام معاونت رئیس ساواک را بر عهده داشت.
در سال 1340 به دفتر روابط عمومی راه یافت و پس از انتقال به ساواک تهران در 27 /11 /42 و سپری کردن بخشی از دوران خدمت، به سال 1344 به ریاست دفتر روابط عمومی منصوب شد و در پی بر کناری بختیار، در همان سال از عضویت در ساواک استعفا کرد.
او جهت درمان بیماری سفرهایی به اسرائیل داشته است.