موضوع: مجلس چهلم کشته‌شدگان حادثه تهران
تاریخ سند: 28 مهر 1357
موضوع: مجلس چهلم کشته‌شدگان حادثه تهران
متن سند:
از: 8ه1 تاریخ:28 /7 /1357به: 312 شماره: 10787 /8ه1
موضوع: مجلس چهلم کشته‌شدگان حادثه تهران
حدود ساعت 1000 مورخه 24 /7 /57 عده‌ای در حدود شش هزار نفر از متعصبین مذهبی در مسجد جامع کرمان اجتماع که وعاظ کرمان از جمله شیخ علی اصغر صالحی کرمانی،1 ابوالقاسم معین صمدانی، شیخ عباس فقیه نیشابوری، سید یحیی جعفری، عده‌ای دیگر از وعاظ در آن شرکت نموده بودند ابتداء حسین جلال کمالی فرزند ماشاء‌اله دبیر آموزش و پرورش در پشت بلندگو قرار گرفته و اظهار داشته در این مدت دولت جدید اصلاحاتی انجام داده که آزادی یکی از آنهاست باید بگویم چه آزادی سیاسی و تظاهرات به مردم داده است در شهر مشهد عده‌ای از مردم که به منزل آیت‌اله شیرازی رفته بودند موقع خارج شدن سه نفر از آنان وسیله مأمورین دستگیر شده‌اند آنها را شکنجه داده‌اند که فوت نموده‌اند2 و در قم طلاب را می‌گیرند و قلم داخل بینی آنها قرار می‌دهند که بمیرند در شیراز در مسجد چادر زنان را برداشته‌اند و در بهبهان مأمورین داخل مسجد می‌شوند و سرهنگ زمانی که قبلاً قم بوده به مأمورین دستور می‌دهد این مردم دیگر از گلوله نمی‌ترسند. قرآنها را بیاورید و به هوا پرتاب کنید و روی هوا قرآنها را با تیر بزنید و دیگر زبانم لال که چه کرده‌اند و راجع به کرمان اظهار داشته که تعدادی داخل وانت سوار شده‌اند و بنای توهین به مرجع عالیقدر و به قرآن و دین و امام زمان را گذاشته و تعدادی محصلین متعصب از رفتارشان ناراحت شده‌اند و با آنان درگیری پیدا کرده‌اند و اتومبیل این افراد وسیله مامورین اسکورت می‌شد و مامورین محصلین را دستگیر و کتک زده‌اند که چیز مهمی نیست و همین حالا از مامورین می‌خواهم که آنان را آزاد کنند این بود آزادی و فضای باز سیاسی که به ملت ایران داده‌اند و امروز اگر جامعه روحانیون اجازه بدهد راهپیمائی آرامی خواهیم داشت بدون شعار و شعارها باید سازنده باشد و نباید با شعارهای زننده بهانه دست دشمن دهیم که نهضت را بدنام نمایند و بعد اعلامیه‌ای از خمینی برای مردم خوانده شده و بعد جلال کمالی اظهار نموده آیا این نهضت پیروز خواهد شد این سوالی که همه می‌کنند و سرانجام خودش ضمن تفسیر و آوردن مثال‌هائی از فرعون و ثلاثه مصر و اسرای جنگی پاسخ داد که آری پیروز خواهد شد، بعد ابوالقاسم معین صمدانی در مورد مسیرهائی که باید بروند اظهاراتی داشته و حدود ساعت 1030 محمد محمدی مدیر روزنامه کیهان داخل مسجد شده و بعد از مذاکره با چند نفر از وعاظ سپس به همراهی یداله سلطانی عکاس روزنامه کیهان و خبرگزاری پارس داخل مسجد آمدند که از تظاهرات مردم عکسبرداری نمایند نامبرده از تعدادی از شعارهای ضدمیهنی و عکس‌های خمینی و اعلامیه‌های نصب شده مضره عکسبرداری نموده و محمدی نیز با صمدانی درباره مسیر حرکت و راهپیمائی مذاکره داشته‌اند و مردم آماده بیرون رفتن بودند که تعدادی چوب به دست افراد موافق درب مسجد اجتماع و به مردم داخل مسجد شروع به فحاشی کرده بودند که مردم داخل مسجد ناراحت شده و بنای اعتراض گذاشته‌اند و دراین مورد با آیت‌اله صالحی نیز مذاکره کردند که افراد موافق و میهن‌پرست به داخل مسجد نفوذ نموده مردم داخل مسجد درب‌های مسجد را از ترس بستند و بعداً افراد موافق از اطراف به مردم داخل مسجد حمله نموده و تعدادی از موتور و چرخ‌های درب مسجد و اطراف را آتش کشیده‌اند و مأمورین ناچاراً استفاده از گاز اشک‌آور و تیراندازی هوائی جهت متفرق نمودن آنان اقدام نموده و در اثر درگیری‌های طرفین تعدادی مجروح گردیده‌اند که توسط مامورین به مراکز درمانی اعزام شده‌اند و حدود ساعت 1300 مردم در اثر درگیری‌هائی که با افراد میهن‌پرست و شاه دوست پیدا کرده بودند در خیابان‌ها متفرق شده‌اند و در خیابان‌ها افراد طرفدار به مغازه‌هائی که عکس‌های خمینی داشته و از مخالفین بوده‌د‌اند و افراد مخالف نیز متقابلاً شیشه‌های بانک‌ها و محل‌های مورد نظر خود را شکسته و آتش زده‌اند و خساراتی وارد نموده‌اند که در این درگیریها مغازه‌های عقابیان که از متعصبین افراطی مذهبی و جزو سردمداران و کمک‌کنندگان غیر مستقیم وعاظ افراطی مخالف محسوب می‌شوند طعمه حریق گردیده و خسارت دیده است.
نظریه یکشنبه: خبر صحت دارد ضمناً محمد مشارزاده مهرابی و علی ایرانمنش آموزگار که از متعصبین به نام کرمان می‌باشد با تبانی تعدادی از متعصبین و طرفداران خمینی عملیات تحریک‌آمیزی را انجام می‌دهند محمد مشارزاده سعی دارد که با اشاعه اکاذیب و بزرگ نمودن موضوع تبلیغات وسیعی به همراهی محمدی نماینده روزنامه کیهان که از افراد حزب زحمتکشان می‌باشد. به راه اندازد. مؤلف
نظریه سه شنبه: ضمن تایید نظریه یکشنبه گویا عده‌ای از افراد ماجراجو به خاطر این که مستمکی داشته باشند در مسجد اقدام به آتش‌زدن چند تخته گلیم نمودند و عنوان کرده‌اند که موافقین مسجد را آتش زده و قرآنها را سوزانیده‌اند. تعاون
نظریه چهارشنبه: نظریه سه شنبه مورد تایید است. آسای
نظریه 8ه: نظریه چهارشنبه تایید می‌گردد.%
دایره عملیات
بهره‌برداری و بررسی شود در پرونده افراد مذکور ضمیمه و با‌یگانی شود.
توضیحات سند:
1. آیت‌الله على‌اصغر صالحى کرمانى، فرزند ملاغلامحسین در سال 1275ﻫ ش در کرمان متولد شد. تحصیلات مقدماتى را در کرمان آغاز کرد و سپس در اصفهان پى گرفت و پس از مدتى عازم قم شد و از محضر آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائرى استفاده برد و پس از رسیدن به درجه اجتهاد، در اوج اختناق رضاخانى، به توصیه آیت‌اللّه حائرى به کرمان بازگشت و به درس و بحث و ارشاد پرداخت و در جنگ جهانى دوم با شیوع قحطى و گرانى اقدام به تأسیس انجمن خیریه و با سقوط رضاخان اقدام به تأسیس حوزه علمیه کرمان نمود که از شاگردان وى مى‌توان به حاج شیخ عباس حقیقى، حاج شیخ محمد رضا لبیبى، آیت‌اللّه روحانى، حجت‌الاسلام نیشابورى، شیخ عباس شیخ‌الرئیسى، شهید فخرمهدوى، برادران موحدى کرمانى، برادران حجتى کرمانى، دکتر باهنر و تعدادى دیگر اشاره نمود.در آغاز نهضت امام خمینى و در جریان وقایع 15 خرداد، مهاجرت علما به تهران، تبعید امام به ترکیه و بالاخره در اوان شکوفایى انقلاب با نهضت همکارى داشت و از آن پشتیبانى مى‌نمود.
ایشان در 5 فروردین 1360 ش در سن 85 سالگى دارفانى را وداع گفت و پس از تشییع در کرمان، به قم منتقل و در جوار مرقد حضرت معصومه سلام‌اللّه علیها به خاک سپرده شد.
2. درتاریخ 20 /7 /57 جمع زیادی از دانشجویان، دانش‌آموزان و طلاب علوم دینی از منزل آیت‌الله شیرازی به طرف منزل آیت‌الله قمی، حرکت کردند. آنها با همراهی عده‌ای که آنجا بودند از داخل کوچه‌های فرعی عبور و در خیابان اصلی شهر یعنی خیابان تهران (امام رضا) شاهرضانو (آزادی) پهلوی (امام خمینی) جنت و خسروی نو(شهید اندرزگو) مبادرت به دادن شعار کردند. شعارهایی نظیر«نصرمن‌الله و فتح قریب، رهبر ما خمینی است، مردم به ما ملحق شوید، راه خدا پیروز است، ارتش تو بیگناهی آلت دست شاهی» مردم جهت حمایت با ایجاد راه‌بندان و روشن کردن آتش، مانع نفوذ نیروهای نظامی به داخل خیابان جنت شدند، از سوی دیگر عده‌ای از تظاهرکنندگان با در دست داشتن مشعل‌های روشن از کوچه سینما آسا عبور و گلوله‌های آغشته به نفت را مشعل و به طرف خودروهای ارتش و نیروهای انتظامی پرتاب می‌نمودند. این تظاهرات که ساعت 18 آغاز شده بود، ساعت 20 پایان یافت. ر.ک: تقویم تاریخ خراسان، ص283.