تاریخ سند: 27 دی 1355
بیانیههای شماره سه و چهار نهضت رادیکال ایران1 با پست برای افراد ارسال گردیده
متن سند:
از: مشهد تاریخ: 27 /10 /2535[1355]
به: سازمانهای تابعه شماره: 22061/ﻫ 1
بخشنامه
بیانیههای شماره سه و چهار نهضت رادیکال ایران1 با پست برای افراد ارسال گردیده. دستور فرمائید با استفاده از کلیه امکانات به ویژه منبع 9111 ضمن جلوگیری از توزیع اعلامیه مزبور، با توجه به اینکه به احتمال زیاد این اعلامیه از طرف افراد وابسته به جبهه به اصطلاح ملی سابق2 تهیه گردیده، نسبت به شناسائی عاملین تهیه و توزیع اعلامیه مورد بحث اقدام، نتیجه اعلام.
شیخان
آقای نعمتی
منابع مزبور در جام و تایباد توجیه شده، معهذا مجدداً توجیه خواهند شد.
توضیحات سند:
1. نهضت رادیکال ایران، گروهی بود که رحمتالله مقدم مراغهای در دوران نخستوزیری علی امینی ایجاد کرد، که فقط یک نام بود و هیچ فعالیتی نداشت؛ تا اینکه در زمان اوجگیری انقلاب اسلامی بار دیگر اعلام موجودیت کرد، تا در مسیر اهداف آمریکا نقشآفرینی کند. مقدم مراغهای پیوسته با سفارت آمریکا در ارتباط بود و پس از پیروزی انقلاب اسلامی به غرب گریخت.
2. جبهه ملی: در زمستان 1328ش، جمعی از رهبران و سران احزاب سیاسی ملیگرا که هدف مشترک آنها ملی شدن صنعت نفت بود گردهم آمدند و جبهه واحدی را موسوم به جبهه ملی به رهبری دکتر محمد مصدق پایهگذاری کردند. از جمله این احزاب میتوان به حزب ایران، حزب ملت ایران، حزب زحمتکشان ملت ایران، نهضت خداپرستان سوسیالیست، انجمن بازرگانان و کسبه ایران و غیره اشاره کرد. پس از پیروزی نهضت ملی نفت و تشکیل کابینه دکتر مصدق، برخی از احزاب و جمعیتهای تشکیلدهنده جبهه ملی از این جبهه کنارهگیری کردند و حتی به صف مخالفان دکتر مصدق پیوستند. به هر حال جبهه ملی تا کودتای 28 مرداد 1332 از دکتر مصدق و دولت او حمایت میکرد و بعد از کودتا به دلیل دستگیری و زندانی شدن بسیاری از سران جبهه ملی عملاً این جبهه فروپاشید. در سال 1338ش مجدداً گروهی از هواداران دکتر مصدق، جبهه ملی دوم را ایجاد کردند این جبهه در جریان قیام 15 خرداد 1342 واکنشی از خود نشان نداد و باعث انتقاد عدهای از سکوت آنان در قبال کشتار 15 خرداد توسط رژیم شد. به سبب بروز اختلاف و دودستگی میان سران جبهه ملی سرانجام در بهار 1343 جبهه ملی دوم نیز فروپاشید و تلاش گروهی از اعضای این جبهه برای تشکیل جهبه ملی سوم بینتیجه ماند. در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی کریم سنجابی و گروهی از بازماندگان جبهه ملی دوباره اقدام به تشکیل و فعال کردن جبهه ملی کردند و این بار سنجابی رهبری این جبهه را برعهده گرفت و تا خرداد 1360 که امام(ره) جبهه ملی را به سبب انتقاد از حکم اسلامی قصاص مرتد اعلام کرد؛ فعال بود. پس از آن اعضای جبهه ملی از کشور فرار کردند.
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان خراسان رضوی- 09 صفحه 208
