تاریخ سند: 1 دی 1339
متن سند:
فرستنده : ساواک استان 4 شماره : 7665/ج 13 گیرنده : مدیریت کل اداره سوم شماره عطف : 14 /9 /39 ـ 32036/الف 3 اطلاعات این ساواک درباره نظریه دولت عراق نسبت به پناهندگان به شرح زیر به عرض می رساند : 1ـ دولت عراق اصولاً مایل نیست اتباع کشور ایران در عراق باقی باشند.2ـ پناهندگان ایرانی را به این منظور قبول می کرد که بتواند با استفاده از وجود و نفوذ آنها در مرز ایران اغتشاشی ایجاد نماید ولی حالا که روابط آن کشور با ایران حسنه شده این نظریه خود به خود منتفی گردیده است لذا علاقه ای به نگهداری آنان ندارد.
1 3ـ از منطقه استحفاظی این ساواک اشخاص مهم و قابل توجهی به عراق نرفته اند و چند نفری که متواری شده اند از لحاظ نفوذ و شخصیت کوچک بوده و ماهیانه در حدود 6 دینار به هر یک از آنها داده می شود که اخیرا مقرری بعضی از آنها را قطع کرده اند.
4ـ اشخاص نامبرده در امریه ساکنین اورامان لهون و اورامان تخت می باشند و در این ساواک سوابقی از آنها موجود نیست.
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت آذربایجان غربی.
رزمپوش
توضیحات سند:
1ـ از اواخر خرداد سال 38 ایران و عراق سعی در بهبود روابط سیاسی نمودند دولت عراق عبدالمطلب امین را به سمت سفیرکبیر عراق در تهران مأمور کرد و از دولت ایران هم تقاضا نمود آقای اردلان را مجددا روانه بغداد نماید.در ابتدای سال 1339 حملات رادیویی طرفین قطع شد لحن مندرجات روزنامه ها نرم تر گردید و کم کم اوضاع و احوال به صورت عادی برگشت.
در خرداد 1339 آقای عضدی به سمت سفیرکبیر ایران عازم بغداد گردید و در ملاقاتهائی که با سرلشکر عبدالکریم قاسم و هاشم جواد وزیر امور خارجه عراق به عمل آورد همواره صحبت از بهبود روابط بین دو دولت بود تا در محیط دوستی و مسالمت شروع به مذاکره برای رفع اختلاف شود.
سرلشکر عبدالکریم قاسم در ملاقاتهای خود مخصوصا به آبهای مرزی «الطیب و «الدویریج» و «کنجان چم» اشاره کرد و تسویه این امر را برای ایجاد محیط مساعد جهت حل اختلافات فیمابین لازم دانست.
آقای عضدی در شهریور ماه به تهران آمد و در مهر ماه 39 آرام به سمت سفیر کبیر ایران به بغداد رفت.
آقای آرام از بدو ورود به بغداد خاتمه دادن به اختلافات بین دو کشور را هدف خود قرار داد و همواره سعی می نمود دولت عراق و خصوصا قاسم را متقاعد سازد که رفع اختلافات به صلاح هر دو کشور می باشد.
اولین موفقیت آقای آرام در بغداد جلب موافقت دولت عراق به ادامه فعالیت دبستان دخترانه ایرانیان در بغداد بود که عراقیها از سالها قبل حتی در زمان رژیم سابق با افتتاح آن موافقت نداشتند.
و بالاخره عبدالکریم قاسم با آن موافقت نمود و تصویب نامه ای هم از طرف دولت عراق بدین منظور صادر گردید.
دولت عراق هم تقاضا داشت از معلمین عراقی در تهران (که طبق قانون کار باید سالی دو هزار ریال عوارض کار بپردازند) عوارضی دریافت نگردد.
دولت ایران هم به موجب پیشنهاد آرام با این تقاضای دولت عراق براساس عمل متقابل موافقت نمود.
دولت ایران با تقاضای صاحبان احشام عراقی که برای تعلیف قصد آمدن به ایران داشتند موافقت نمود و تسهیلاتی برای آنان قائل گردید لحن یادداشتهائی که طرفین به مناسبت تجاوز عشایر مرزنشین و قتل و غارت در مرز مبادله می کردند ملایم تر شد و به مرزداران طرفین توصیه گردید که سعی نمایند با ایجاد روح همکاری از حوادث مرزی کاسته شود.
در مجموع، سالهای 39 تا 41 سالهای عادی شدن روابط ایران و عراق بود.
ـ روابط ایران و عراق، عزت اللّه عاملی، وزارت امور خارجه ایران، 1340، ص 34 و 35.