تصمیم دیرهنگام
متن سند:
تصمیم دیرهنگام
امواج توفنده انقلاب اسلامى مىرفت تا آخرین اوراق پرونده سیاه و ننگین دودمان پهلوى را ورق زند و شبپرستان خیرهسر را براى همیشه به گورستان تاریخ بسپارد.
در چنین شرایطى دستهاى لرزان و نگاههاى خیره و متحیر سردمداران رژیم و شخص شاه از هر سو به تمنا بود و آماده پذیرش هرآنچه بتواند او را از مهلکه برهاند.
سندى که در پیش رو دارید، در پى ساعتها بحث و بررسى کارشناسانه توسط گروهى از نخبگان و مقامات بلندپایه با استناد به گزارشهایى که از سطح کشور به دست آنان رسیده بود، تنظیم شده است.در بند نخست پیشنهاد، از شخص شاه خواسته شده با مردم سخن بگوید، این پیشنهاد مورد قبول شاه واقع مىشود و پیرو آن تحتنظر فرح متن سخنرانى توسط دکتر سیدحسین نصراصفهانى، رضا قطبى و هوشنگ نهاوندى تهیه مىشود و در 15 آبان ماه سال 1357 ساعت 12 از تلویزیون توسط شاه خوانده مىشود. جمله معروف دیرهنگام شاه در همین متن گنجانده شده بود آنجا که گفت:
«من نیز پیام انقلاب شما ملت ایران را شنیدم.»
در ادامه اسناد دیگرى را ملاحظه مىفرمایید که ماحصل کار کمیسیون مذکور بوده و در خصوص یازده محور مجموعه عواملى که به ظن آنان پدیده شورش عمومى را به دنبال داشته است، دستهبندى کرده و راهحلهایى در کوتاه مدت و طولانى ارایه دادهاند که علاوه بر ارزش تاریخى و سندى قابل توجه و بهرهبردارى است.
متن این سند، چنین است :
پیشنهادها
1ـ با ارزیابى شرایط کنونى و بازتابهایى که به موازات رویدادها در عرصه اجتماع ایران بهطورى بىسابقه جریان دارد و با توجه به نگرانیهاى دائمالتزاید فعلى مردم، اعضاى کمیسیون استدعا دارند در صورت استقرار اراده سنیه ملوکانه، معظمله ضمن فرمایشهایى در خصوص مسایل جارى و روز به ترتیبى که مقتضى تشخیص فرمایند ملت ایران را در جریان حقایق قرار داده و از نگرانى نجات بخشند.
2ـ اتخاذ تدابیر عاجل و قاطع براى تأمین مواد عمده مصرفى غذایى و سایر مصارف ضرورى مانند سوخت، برق، آب و...و خدمات عمومى مانند حمل و نقل.
3ـ قاطعیت در مقابل تقاضاهاى غیرمنطقى و بازدارنده در صنایع و خدمات همراه با تهیه و اجراى فورى طرحهاى جانشین بهمنظور تأمین حداقل نیازمندیها در شرایط اضطرارى و نیمه اضطرارى و متقابلاً اعمال کمال سعى و کوشش دولت در تأمین خواستههاى منطقى و معقول کارکنان و کارگران و ارایه تصمیمات مربوط به صورت واقعى و اصیل به مردم.
4ـ پیشنهاد مىکند دولت مساعى و تسهیلات لازم به منظور ایفاى وظایف رسانههاى همگانى و مطبوعات به صورت اصیل معمول دارد.
5ـ شدت و سرعت هرچه بیشتر در اجراى برنامه مبارزه با فساد و فاسد بهطورى که کاملاً آگاه و محسوس و مورد قبول و اعتقاد قرار گیرد و همچنین مجازات مجرمین و برکنارى فورى افرادى که در هر سمت، سوءشهرت اجتماعى و بالاخص مالى دارند، از نظر جامعه خاصه منتقدین تضمین توفیق این برنامه است.
6ـ از وجود نویسندگان و صاحبنظران اجتماعى و دانشمندان و محققین براى مناظرات و بحث و انتقادات تلویزیونى و رادیویى استفاده شود.
7ـ تدارک و جبران فورى خسارات وارد شده ناشى از حرق و تخریب ضمن آشوبهاى اخیر که به بخش خصوصى آحاد و افراد مردم وارد شده است.
8ـ پاسخگویى فورى و سریع مسئولان مربوط به انتقادات و ادعاهاى معمول و توضیح سریع و به موقع راجع به شایعاتى که منتشر مىشود.
9ـ ارائه و نمایش هرگونه اقدامات تخریبى و ضدمردمى به صورت آگاهانه و غیرمستقیم در رسانههاى همگانى به منظور ایجاد علم و اطلاع عامه به خرابیها و ویرانگریها.
1ـ اصلاح و یا الغاى کلیه قوانین و مقررات مزاحم و دست و پاگیر و بىنتیجه و آنچه که مخل حقوق مالکیت معقول و معتدل افراد جامعه مىشود و همچنین مقرراتى که بدون ضرورت و حتى به خاطر افراد، عامل ایجاد سازمانها و شرکتهاى وسیع و بدون بازده و حتى بازدارنده در ایفاى وظایف دستگاههاى اصلى و موجب ناهماهنگیهاى زیاد شده است.
این مشکلات بهطور تقریب در همه دستگاههاى اجرایى به چشم مىخورد و کمیسیون معتقد است که سازمان امور ادارى و استخدامى کشور با اعمال قدرت و اختیار کافى که داراست، مکلف به تصمیمگیریهاى فورى و حاد و بدون رعایت تعصبات دستگاههاى ذىنفع گردیده و سریعا به این مهم اقدام نماید و صرفا به لحاظ مصالح و نیازهاى واقعى سازمان و براساس وظایف قانونى و اصل صرفهجویى سازمان و رفع تضییقات مردم و ارباب رجوع اقدام کند.
11ـ تجدیدنظر در مقررات صادرات و واردات سال آینده براى کالاهاى لوکس و غیرضرور در راستاى محدودیت واردات آنها و همچنین از بین بردن انحصارات تولیدى و بازرگانى بخش خصوصى از طریق قانون ضدانحصار و مشارکت دادن گروههاى مختلف بازرگانان و تولیدکنندگان در اتخاذ سیاستهاى بازرگانى و تولیدى مربوط به خود.
12ـ اقدامات مقتضى دولت براى تحبیب و جلبنظرات جامعه اصیل روحانیت ایران و سعى در ایجاد تفاهم بین روحانیون و دولت براى تحکیم همبستگى ملى و ایجاد باور و اعتقاد آنان به حسن نیت و ملاطفت دولت.
آریایى ـ معاون وزارت کار و امور اجتماعى
سرلشکر کمانگر ـ معاون شهربانى کشور شاهنشاهى
سرهنگ عالم ـ نماینده ژاندارمرى کشور شاهنشاهى
ایمانى ـ نماینده اتاق اصناف پایتخت
توحیدى ـ نماینده اتاق بازرگانى و صنایع و معادن ایران
حسین فرشید ـ معاون وزیر مشاور در امور بازرسى و حفاظت
نشاط ـ نماینده سازمان اطلاعات و امنیت کشور
امیر رضوانى ـ معاون وزارت کشاورزى و عمران روستایى
خادمى ـ معاون شهردارى پایتخت
سرتیپ داورى ـ نماینده ستاد بزرگ ارتشتاران
تقوایى ـ نماینده وزارت کشور
صمدانى ـ نماینده وزارت اطلاعات و جهانگردى
اسماعیلزاده ـ نماینده وزارت بازرگانى
منبع:
کتاب
اتفاقات تاریخی به روایت اسناد ساواک - جلد اول صفحه 437