موضوع: بررسی روابط ایران و شوروی
تاریخ سند: 26 شهریور 1341
موضوع: بررسی روابط ایران و شوروی
متن سند:
شماره: 2531 /312 تاریخ: 26 /6 /41موضوع: بررسی روابط ایران و شوروی
به طوری که امروز از (گرکی‌زاده کرمانی) یکی از مترجمین سفارت آمریکا در تهران کسب خبر گردیده است با آن که ظاهراً چنین به نظر می‌رسد که توافق اخیر ایران و شوروی و پایه‌گذاری مناسبات دوستانه میان دو کشور مذکور برای مقامات سفارت آمریکا در تهران غیر منتظره و پیش‌بینی نشده نبوده است. مع‌الوصف چون آمریکائیها نسبت به هر تغییر و تحولی در روابط ایران و شوروی حساسیت فوق‌العاده دارند ظرف ۴۸ ساعت اخیر به مأمورین اداره مطبوعاتی سفارت آمریکا دستور داده شده است که کلیه مندرجات و اظهار نظرهای مطبوعاتی تهران را در مورد این مناسبات تازه ایران و شوروی جمع‌آوری و همچنین نظریات محافل مطبوعاتی و ارباب جراید را از زوایای مختلف بررسی نمایند و نیز برای تعیین و تهیه نمودارها و آمارهایی از نظریه‌های افراد مؤثر و مقامات و دستجات مختلف‌السلیقه و مختلف‌المسلک پایتخت اقداماتی صورت گرفته است و ضمناً گرچه که مقامات آمریکایی اصولاً عادت دارند که برای هر واقعه‌ای که به سیاست ایران خصوصاً به سیاست خارجی ایران بستگی داشته باشد چنین نمودارها و آمارهائی از نظریات و معتقدات منابع و محافل مختلف و افکار عمومی فراهم نمایند و میزان موافقتها و مخالفتهای عامه و اکثریت و اقلیت در قبال هر پیش آمد و مسئله را تعیین نمایند ولی با استنباط از آنچه که در سفارت آمریکا می‌گذرد و علیرغم خونسردی و سکوتی که سعی می‌شود در برابر هر امری ابراز گردد معلوم می‌گردد که در این مرتبه یعنی در مورد تحول اخیر در مناسبات ایران و شوروی کنجکاوی آمریکاییها و سعی در تهیه نمودارها و آمارها به مقیاسی وسیعتر و عمیقتر از حد معمولی تحریک گردیده و جریان دارد ضمناً در سفارت آمریکا از طرف بعضی از مسئولین اداره اطلاعات اظهار اطلاع شده است که در مورد زمینه‌سازی و اقدام جهت بهبود مناسبات ایران و شوروی در این مرتبه اخیر دربار شاهنشاهی مستقیم و جدا از دولت و برکنار از مجاری دیپلماسی معمولی دست به اقدام زده و ابتکار عمل در اختیار شخص اعلیحضرت همایونی بوده و به همین سبب نیز به طور جدی‌تر و عمیقتر اعتماد شورویها جلب گردیده است و نیز حتی گفته می‌شود که رابط شخص اعلیحضرت و سفارت شوروی محسن قراگوزلو1 یکی از معتمدین و نزدیکان شخص اعلیحضرت همایونی بوده است و جز نامبرده کسی در جریان تماسها شرکت نداشته و سیدضیاءالدین طباطبایی نیز در یکی از دو جلسه مشورتی در جریان این قرار گرفته و جلب دوستی و استقرار روابط مسالمت‌آمیز با روسها را بنا بر تز اصولی خویش توصیه کرده است.