درباره: بازجوئی از آقای علی قدوسی
تاریخ سند: 18 خرداد 1345
درباره: بازجوئی از آقای علی قدوسی
متن سند:
جلسه اولتاریخ:18 /3 /45
درباره: بازجوئی از آقای علی قدوسی
س - هویت کامل خود را بیان فرمائید.
ج - على قدوسی فرزند احمد شناسنامه شماره ۱۳۳۸۵ نهاوند ساکن قم متولد ۱۳۰۶ شمسی میزان تحصیل دوره تحصیل جدید را تا سیکل اول در نهاوند دیده‌ام و بعد مدت ۲۰ سال است در قم مشغول تحصیل علوم دینی هستم تبعه ایران مذهب شیعه اثنی عشری متأهل هستم دو فرزند پسر به نام محمدحسن قدوسی ۶ ساله محصل کلاس دو ابتدائی دبستان رزاق‌پور و محمد‌حسین قدوسی ۵ ساله ضمناً در قم ساکن خیابان نوربخش پلاک ۳۶ شغل مدرس در حوزه علمیه قم و مقالاتی نیز در مجله معارف جعفری (کتاب فصل – سالانه) و بعضاً در مکتب اسلام می‌نویسم. علی قدوسی
س - آیا تاکنون به هر عنوان از طرف مراجع انتظامی احضار یا دستگیر شده‌اید. در صورت مثبت در چه تاریخ و به چه اتهامی؟
ج - در یک سال قبل از طرف سازمان امنیت قم احضار شده‌ام و در آنجا بیوگرافی خود را بیان نموده و پس از دو ساعت یعنی تمام شدن سوالات مراجعت کرده‌ام. على قدوسی
س - در هر یک از احزاب و دستجات سیاسی یا مذهبی عضویت یا فعالیت داشته‌اید مرقوم فرمائید.
ج - در مجالسی که در قم از طرف چند نفر از فضلا و مدرسین تشکیل می‌شده در سال‌های اخیر شرکت داشته‌ام. علی قدوسی
س - سرکار از چه تاریخی در این جلسات شرکت نمودید. اعضاء شرکت‌کننده چه کسانی بودند. هدف از تشکیل جلسات مزبور چه بود. و بر مبنای چه اصولی منویات شرکت‌کنندگان اجراء می‌شده است.
ج- تقریباً از دو سال قبل شرکت داشته‌ام و پس از یک سال جلسات تعطیل شده و قهراً شرکت بنده نیز تعطیل شده است هدف از تشکیل این جلسات طرفداری از مبانی مقدس دیانت اسلام و سعی و کوشش در ترویج احکام به منظور بهتر شناختن این دین مبین بر مبنای اصول اسلام و قوانین مملکت و حفظ قانون اساسی. اعضاء شرکت‌کننده عبارتند از: آقای عبدالرحیم شیرازی - آقای حسینعلی منتظری(1) - آقای علی مشکینی(2) - آقای احمد آذری(3) - آقای ابراهیم امینی - آقای محمدتقی مصباح - آقای علی‌اکبر هاشمی(4) - آقای مهدی حائری تهرانی - على قدوسی - بر مبنای اساسنامه‌ای که قبل از شرکت بنده در اختیار اعضاء شرکت‌کننده بود ولی پس از بحث و گفتگوی مفصلی در اطراف جزئیات آن مورد تصویب جلسه واقع نشد و قرار شد برای مطالعه و دقت بیشتری به جلسات بعد موقوف شده و پس از آنکه بار دیگر مورد مطالعه علنی در جلسه با تصویب قرار گیرد جلسات تعطیل و قهراً اصل جلسات از بین رفت. على قدوسی
س - سرکار مجموع در چند جلسه شرکت داشتید. بعد از شما چه کسانی دیگری به این جلسه دعوت شدند. در چند جلسه موارد اساسنامه مورد بحث اعضاء شرکت‌کننده قرار گرفت. از اساسنامه مزبور چند نسخه تهیه شده بود. این اساسنامه را چه کسانی تدوین نموده بودند. طرز تفکر چه افرادی در تنظیم آن مدخلیت کامل داشته است و اساسنامه به خط چه کسی بوده است.
ج - در طول یک سال حقیر در این جلسات به استثنای ۴ ماه تابستانی و یک ماه قبلی و بعد آن مجموعاً ۴ ماه می‌شود شرکت کرده‌ام و بنده آخرین کسی بوده‌ام در این جلسه شرکت کرده‌ام و بعد از بنده کسی شرکت نکرده جلساتی که اساسنامه مورد بحث قرار گرفت به نحو صحیحی در خاطر ندارم ولی گمانم آنست که از ۳ الی ۴ جلسه تجاوز نکرده از تعداد نسخه‌های اساسنامه‌ام اطلاع صحیح ندارم ولی قطعاً به اندازه تعداد افراد یعنی ۹ نسخه تهیه نشد تدوین‌کننده اساسنامه را نمی‌دانم که بوده چون چنانچه عرض شد قبل از بنده این جلسات بوده و این اساسنامه قبلاً در اختیار آنها بوده که بنده در بدو ورود خیال می‌کردم خود اعضاء آن را تدوین کرده‌اند - چند نسخه‌ای که از او تهیه شده به خط آقای مصباح بوده. على قدوسی
س - بر مبنای اساسنامه مزبور مسوولیت افراد شرکت‌کننده در جلسات به چه نحو تعیین گردید.
ج - پس از اخذ رأی مسوولیت اطلاعات به عهده على قدوسی و آقای ابراهیم امینی و مسوولیت صندوق به عهده آقای حسینعلی منتظری و رئیس در جلسات مختلفه عوض می‌شد گاهی آقای ربانی رئیس بوده و گاهی آقای حائری و یک دفعه هم آقای امینی. على قدوسی
س - اخذ رأی علنی بوده یا خیر در صورت مثبت تعداد آراء و عده شرکت‌کننده در آن جلسه بخصوص را تعیین فرمائید و اضافه نمائید جلسات در منزل چه کسانی تشکیل می‌شده است.
ج ۔ اخذ رأی مخفی بود و تعداد آراء مربوطه به همان شرکت‌کنندگان یعنی اعضای جلسه بود و جلسات در منزل همه این ۹ نفر تشکیل می‌شد. علی قدوسی
س - چند جلسه در منزل سرکار تشکیل شد.
ج۔ تقریباً ۳ الی ۵ جلسه. على قدوسی
س - تعیین فرمائید جلسات در هفته چند روز تشکیل می‌شد و تقریباً چند جلسه تشکیل شد و در هر جلسه چه تصمیماتی اتخاذ گردید.
ج - هفته یکشب جلسه تشکیل می‌شد شب چهارشنبه و با حساب ۸ ماه ادامه جلسات قهراً ۳۲ جلسه تشکیل شده است تصمیمات قطعی جلسات فقط همان مربوط به تعیین رئیس و اطلاعات و صندوق بود و الا در غیر آن جهت از آن نظر که هنوز وضع اساسنامه مستجل نشده بود بیشتر در کارهای مربوط به حوزه و پیش‌آمدهای روز از قبیل دستگیری فلان شخص یا وضع فلان منبری در فلان شهرستان و بیشتر مربوط به تصمیم که یک رویه صحیح برای اصلاح حوزه خصوصاً وضع دروس و محدود کردن لباس و امثال آن بود. علی قدوسی
س - برای پیشبرد مقاصد جمعیتی، اساسنامه برای آن تنظیم گردیده چه اقداماتی در زمینه اخذ پول از شرکت‌کنندگان و نشر اعلامیه و غیره و دعوت افراد به عمل آمده است.
ج - چنانچه قبلاً گفته شد چون اساسنامه به تصویب نرسید قهراً اقدامات جدی برای پیشبرد مقاصد آن جائی نداشت فقط چون از کارهای مورد توجه جلسه طبع و نشر کتاب و مقالات سودمند بود لذا برای این جهت ماهانه هر فردی ۵ تومان پول می‌پرداخت ولی در طول این مدت که بنده شرکت داشته‌ام حتی یک اعلامیه و یا یک کتاب و مقاله به عنوان کار این جلسه منتشر نشد و تمام پول تا آخر انحلال جلسه یعنی تعطیل قهری آن کماکان در نزد آقای منتظری باقی بود و در طول این مدت دعوتی هم از غیر به عمل نیامد و حتی یک فرد هم به اعضا و جلسه اضافه نشد. علی قدوسی
س - سرکار مجموعاً چه مبلغ در مدتی که در جلسات شرکت نموده بودید به آقای حسینعلی منتظری پرداخت نمودید.
ج۔ ۴۰ تومان که البته ماهانه چند ماهی که تعطیل بود طلب جلسه بود از بنده. على قدوسی
س - برخی اعضاء شرکت‌کننده در جلسات مبلغ یکصد ریال پرداخت می‌نمودند، این افراد را تعیین فرمائید.
ج - از این جهت اطلاعی ندارم. علی قدوسی
س - فتوکپی اساسنامه‌ای سرکار ارائه می‌شود تعیین فرمائید اصل اساسنامه به خط چه کسی بوده است و ظهر آن را گواهی نمائید.
ج – به خط آقای محمدتقی مصباح خیلی شبیه است. علی قدوسی
س - ماده اول اساسنامه مذکور مقرر می‌دارد به منظور تحقق بخشیدن آرمان‌های جمعیت و اجرای هدف‌های مندرج در مرامنامه "مطابقه دین و اسلام و کتاب مقدس قرآن و سیره پیشوایان این جمعیت دارای ارکان زیر خواهند بود: ۱شورای عالی مؤسسان ۲- شعبه امور مالی ۳- سازمان تبلیغات و تعلیمات ۴- سازمان اطلاعات و ارتباطات ۵- شعبه بازرسی ۶- شعبه شهرستان ۷- دایره مستشاری ۸- دادگاه تعیین فرمائید مرامنامه جمعیت مورد نظر چه بود و هر یک از افراد در کدام یک از ارکان مندرج در فوق عهده‌دار مسوولیت بوده‌اند.
ج - مرامنامه جمعیت را چون غیر از آنچه در یکی از جلسات قرائت شد با دقت ندیده‌ام لذا تمام مفاد آن را درست به خاطر ندارم فقط یکی از ماده‌های آن که یادم هست حفظ قانون اساسی کشور و سعی در تثبیت وضع آن و سایر مواد آن بیشتر مربوط به ترویج احکام مقدسه اسلام بوده که خصوصیات مشروح آن را در خاطر ندارم و اما از ارکان مذبور فقط قسمت اطلاعات با حذف کلمه ارتباطات بوده على قدوسی و آقای ابراهیم امینی تعیین شد و صندوق‌داری به عهده آقای حسینعلی منتظری محول گردید. علی قدوسی
س - تعداد دفعاتی که سرکار به منزل سایر اعضاء شرکت‌کننده رفته‌اید با ذکر نشانی منزل هر یک از آقایان تعیین فرمائید.
ج - تعیین دفعات مذکوره به نحو دقیق قهری است که با گذشت دو سال از این جریان در خاطر باقی نمی‌ماند ولی آنچه روشن است که منزل آقای امینی کمتر می‌رفتند. علی قدوسی
س - از پول‌های جمع‌آوری شده چه مبلغ بابت هزینه جمعیت خرج گردیده است به نظر سرکار کلاً چه مبلغ جمع آوری شده است.
ج - در ضمن سوالات قبلی عرض شد که تمام مبلغ پول تا آخرین روز تشکیل جلسه باقی بود و اصل مبلغ پول در طول مدت شرکت بنده نسبت تعدد افراد و ماهانه است. علی قدوسی
س – دعوت‌کننده سرکار به این جلسات چه کسی یا کسانی بوده‌اند.
ج - آقای عبدالرحیم زبانی شیرازی بود. علی قدوسی
س - ایشان درباره جلسات مزبور قبل از دعوت سرکار چه مطالبی عنوان نمودند. نحوه تبلیغ و دعوت را تشریح فرمائید.
ج - کراراً با ایشان و سائر فضلاء حوزه از اواخر زمان مرحوم آقای بروجردی قدس سره راجع به اصلاح حوزه علمیه قم و سر و صورت دادن به این آزادی لباس و روحانی شدن افراد نالایق بحث و گفتگو بود که اخیراً شخص بنده برای همیشه از نتیجه مأیوس شده بودم یک روز دنبال همان صحبت ایشان گفتند جمعیتی است که می‌تواند نظر شما را هم تأمین کند اگر مایلید حرکت کنید و بنده از آن به بعد در اولین جلسه شرکت کردم. علی قدوسی
س - از اساسنامه چندین نسخه تهیه گردیده بود تا اعضاء آن را قرائت و اظهارنظر نمایند سرکار مصوبات آن را مطالعه نمودید و چه نظریاتی ابراز داشتید. نظر سایر اعضای شرکت‌کننده چه بود.
ج- ضمن سوالات قبل عرض شد که تعداد صحیح نسخه‌ها را نمی‌دانم ولی آنچه مسلم است به تعداد همه افراد تهیه نشده بود و خود بنده جز آنچه در چند جلسه در موقع قرائت اساسنامه شنیدم حتی یک بار هم آن را قرائت نکرده‌ام ولی در همان موقع شنیدن آن جداً ایراد داشتم که این کار نه وظیفه ماست و از عهده ما خارج است و حتی مثال زدم که به قول معروف این مرده قابل این شیون نیست و دیگران هم نوعاً این را ابراز می‌کردند که این عده و این افراد حتی اگر چندین برابر هم باشد هرگز نمی‌تواند این اساسنامه را پیاده کند و جز اتلاف وقت اثر دیگری بر این بار نیست و همین مذاکرات هم روی تعطیل جلسات اثر کلی گذاشت. علی قدوسی
س - چه کسی اساسنامه را قرائت می‌نمود. در مورد هر ماده آن اظهارنظر می‌شد یا تصمیم بر این بود کلاً تصویب گردد چه کسانی با اصول و مواد آن موافق بودند و برای تصویب آن حرارت بیشتری نشان می‌دادند.
ج - چون اساسنامه در چند جلسه قرائت شد اشخاص مختلفه قرائت کردند گاهی آقای ربانی و گاهی آقای مصباح و گاهی دیگری بر حسب نشستن در جلسه نزدیک او قرار گرفته بود قرائت می‌کرد و کسی که صد در صد با تمام اصول آن موافق باشد نبود منتهی آنهائی که طرفداری می‌کردند می‌گفتند لازم نیست که ما بتوانیم تمام این موارد را عمل کنیم بلکه هر مقدار از آن بشود عملی کرد به همان اندازه یک اقدام صحیح شده است و آنهائی که مخالف بودند می‌گفتند پس اگر بنا باشد یک مقدار از آن عمل شود پس ما احتیاج به اساسنامه نداریم و اصولاً یک عده روحانی که خود را طرفدار قرآن می‌دانند اساسنامه آنها همان قرآن است و قهراً در قبال این سخن اگر کسی هم مخالف بود نمی‌توانست اظهار مخالفت صریحی بکند علاوه که در ضمن سوالات قبلی عرض شد که جزئیات جریان با گذشتن دو سال خصوصاً با بی‌ایمانی که شخص بنده به این اساسنامه داشتم قهراً در خاطر ندارم. علی قدوسی
س - تصدیق می‌فرمایید انتخاب مسئولین جلسات با رأی مخفی بوده باشد در صورت مثبت هرگونه اطلاعی در این زمینه دارید مرقوم فرمائید.
ج- بعد از آنکه برای اکثریت مسلم شد که اجرای تمام ارگانی که در اساسنامه نوشته شده برای ما ممکن نیست بنا باشد که عجالتاً آنچه ممکن است تعیین شود و قهراً قسمت اطلاعات و صندوق تعیین شد که قسمت اول به عهده على قدوسی و آقای ابراهیم امینی و قسمت دوم به عهده آقای حسینعلی منتظری محول شد البته انتخاب مسئولین با رأی مخفی و اکثریت آراء تعیین می‌شد. علی قدوسی
س - رؤسا در چه مدت تعویض می‌شدند انتخابات آنان به چه نحوی صورت می‌گرفت. چه وظایفی به عهده آنان بود و در مدت تشکیل جلسات چند رئیس تعویض گردید و اساس آنان چه بود.
ج - قبل از شرکت بنده رئیس جلسه آقای ربانی معین شده بود و یکی دو جلسه بعد از شرکت بنده باز برای انتخاب رئیس رأی گرفتند و باز آقای ربانی رئیس شد البته درست در خاطر ندارم برای چه مدتی تعیین شد ولی می‌دانم روی مخالفت زیادی که بنده و آقای امینی در اغلب کارها داشتیم قرار شد ریاست عوض شود و مثل اینکه آقای امینی هم یک دفعه آقای حائری هم در اواخر کار که بعد از آن جلسات تعطیل شد یک دفعه رئیس شد وظایف رئیس اعلان شد ولی جلسه و جلوگیری از حرف‌های خارج از بحث و نظم جلسه بود. علی قدوسی
س - در ۳۲ جلسه‌ای که در منزل آقایان تشکیل شد چه مطالبی مورد مذاکره قرار گرفت و در این مدت چه تصمیماتی اتخاذ گردید. چه فعالیت‌های را به منظور موارد مندرج در اساسنامه و با توجه به مرامنامه اعضاء شرکت‌کننده در جلسات آغاز کردند.
ج - چنانچه در ضمن سوالات قبلی روشن شد تصمیماتی که به نتیجه رسید همان جلساتی بود که رئیس تعیین می‌شد یا قسمت اطلاعات و صندوق بود و الا کوچکترین حادثه‌ای در حوزه قم یا در یکی از شهرهای ایران مربوط به یکی از روحانیون اتفاق می‌افتاد مدتی وقت جلسه را اشغال می‌کرد یا اگر اتفاقاً یکی از کارهای جلسه یا تصمیم در مورد امری با یک مسئله فقهی و یا اشکال شرعی برخورد داشت قهراً وضع جلسه عوض می‌شد مثلاً یک روز در مورد این جهت که اگر جلسه با اکثریت آراء تصویب کرد یک مبلغ از پول صندوق به یک مصرف خاص برسد آیا رأی اکثریت می‌تواند پول موجود در صندوق را در آن قسمت که سهم شخص مخالف است از ملکش خارج کند و قهراً مخالفت او اثری نداشته باشد اینگونه اشکال‌ها بود که کم‌کم اکثریت افراد را به این جهت مؤمن می‌کرد که اصلاً این کار و امثال آن از عهده یک شخص روحانی بیرون و بی‌فایده است البته جزئیات بیشتر احتیاج به وقت بیشتری دارد که تدریجاً به مناسبات مختلف بتوانم مشروح آن را نقل کنم. علی قدوسی
س - اظهارات خود را به چه نحو گواهی می‌فرمائید.
ج – جواب‌ها را شخصاً نوشته و امضاء می‌نمایم. علی قدوسی
توضیحات سند:
۱- آیت‌الله حسینعلی منتظری:آیت‌الله حاج شیخ علی منتظری در سال ۱۳۰۱ در نجف‌آباد اصفهان متولد شد. تحصیلات حوزه‌ای را در اصفهان به پایان رساند. سپس به قم مهاجرت نمود. محضر اساتید و مراجع را درک و به اجتهاد نائل آمد. مدتی در درس حضرت امام خمینی شرکت و از شاگردان علامه طباطبائی بودند. با آغاز نهضت امام خمینی ایشان از فعالان عرصه‌ی سیاست شدند. بارها از سوی ساواک دستگیر، زندانی، تبعید گردیدند. با پیروزی انقلاب اسلامی تدریس در قم را آغاز و پس از رحلت مرحوم آیت‌الله سید‌محمود طالقانی، امامت جمعه تهران از سوی امام خمینی به ایشان واگذار شد. در سال ۱۳۶۴ از سوی مجلس خبرگان آیت‌الله منتظری را به عنوان قائم مقام رهبری تعیین نمودند. از آن پس عوامل گروهک‌های منافقین و باند جنایتکاران مهدی هاشمی در دفتر ایشان نفوذ و حتی تحلیل‌های انحرافی به ایشان می‌دادند. انتقال مطالب دروغ، اخبار کذب، تحلیل‌های غیرواقعی ایشان از مسائل روز باعث اتخاذ مواضع علیه حرکت طبیعی انقلاب گردید. در سال ۱۳۶۸ حضرت امام خمینی طی دیداری با اعضای مجلس خبرگان خواهان خلع ید از ایشان شد و امام طی نامه‌هایی از قبل اشتباهات و انحرافات ایشان را یاد‌آور می‌شدند.
۲- آیت‌الله مشکینی
آیت‌الله حاج شیخ علی‌اکبر مشکینی «فیضی» از اعلی علما و زهاد عصر هستند. در سال ۱۳۰۰ در مشکین‌شهر متولد شدند و دروس را در زادگاه و قم به پایان بردند و به تدریس و تبلیغ مشغول گردید. آیت‌الله مشکینی از آغاز نهضت امام، جزء یاران خاص بودند. در دوران ستمشاهی بارها دستگیر، زندان و تبعید گشتند در دوران پس از پیروزی انقلاب جزء مجلس خبرگان قانون اساسی بودند و سپس به ریاست مجلس خبرگان رهبری انتخاب شدند. تدریس و تألیف، از کارهای مستمر ایشان است. از آثار ایشان: زمین/ امر به معروف و نهی از منکر / احکام دین / ازدواج در اسلام / خمس / تقلید / نصایح / کتب درسی حوزوی و مصباح‌المنیر.
۳ - آیت‌الله حاج شیخ احمد آذری قمی سال و نیم به حوزه علمیه قم مراجعت کرده و به تحصیل ادامه داد. سپس خود به تدریس مشغول شد. در جریان نهضت ملی شدن نفت فعال بود. با آغاز نهضت امام خمینی در دهه‌ی ۱۳۴۰ وارد مبارزات سیاسی شد. چندین بار دستگیر، زندان و تبعید را تحمل نمود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی مدتی دادستان انقلاب بود. یک دوره به مجلس شورای اسلامی راه یافت. با جمعی از دوستانش روزنامه رسالت را تأسیس سپس از کار نویسندگی کناره‌گیری و به قم مراجعت و تدریس را ادامه داد.
از آثار ایشان:
ولایت فقیه از دیدگاه فقها ۲ جلد
اجتهاد و تقلید ۲ جلد
مطالب محرمه ۲جلد
ولایت فقیه از دیدگاه شیخ انصاری
احتکار و گران‌فروشی
ولایت فقیه از دیدگاه قرآن
شرحی بر وصیت‌نامۀ سیاسی امام خمینی
۴- علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی: آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۱۳ هجری شمسی در یکی از روستاهای رفسنجانی به نام بهرمان در خانواده‌ای متدین به دنیا آمد.
تحصیلات ابتدائی را در زادگاه خود سپری و در سن ۱۴ سالگی برای ادامه تحصیل در حوزه علمیه قم به این شهر عزیمت نمود و در محضر اساتید بزرگی چون آیت‌الله طباطبائی آیت‌الله بروجردی و امام خمینی تلمذ نمود. در قضیه سربازگیری اجباری طلاب قم بازداشت و به خدمت سربازی برده شد. وی به همراه چند تن از طلاب همفکر خویش که در جهت آگاهی و بیداری نسل جوان و سایر اقشار تلاش می‌نمودند توانست مجله مذهبی مکتب تشیع را در قم منتشر می‌نماید.
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی از سال ۱۳۳۷ تا پایان دوران مبارزه در اغلب حوزه‌های مبارزاتی حضوری چشمگیر داشته و در طی این مدت بارها توسط ساواک بازداشت و زندانی گردید که آخرین مرحله آن در سال ۱۳۵۴ بود که به سه سال زندان محکوم شد.
از اقدامات فرهنگی آقای هاشمی رفسنجانی به جز ایراد سخنرانی‌ها در مجامع مختلف در قم و تهران به خصوص در مسجد هدایت که مرحوم آیت‌الله طالقانی در آن اقامه جماعت و درس تفسیر داشت و در گزارشات ساواک بخوبی منعکس گردیده است. ترجمه کتاب سرگذشت فلسطین یا کارنامه سیاه استعمار و تألیف کتاب امیرکبیر با قهرمان مبارزه، مبارزه با استعمار و ده‌ها مقاله ارزشمند می‌باشد.
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی از جمله روحانیونی بود که حرکت اولیه و به دور از انحراف سازمان مجاهدین خلق را با توجه به مشی مسلحانه‌ای که اتخاذ کرده بودند کمک و پشتیبانی نمود اما پس از آشکار شدن علائم انحراف در آنان از سازمان فاصله گرفت و تمام کمک‌های خود و مرتبطین با خود را به آن متوقف نمود.
ایشان از اعضای موثر و از تصمیم‌گیرندگان اصلی کمیته استقبال از امام در کنار شهید رجائی و شهید بهشتی بود که با تشکیل شورای عالی انقلاب در آستانه انقلاب توسط حضرت امام در این شورا عضویت یافت و پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی به کمک شهیدان دکتر بهشتی، دکتر باهنر، آیت‌الله خامنه‌ای با مشورت حضرت امام هسته مرکزی و اولیه حزب جمهوری اسلامی ایران را پایه‌گذاری کردند.
آقای هاشمی در اولین دوره مجلس خبرگان قانون اساسی و پس از آن در دوره‌های اول تا چهارم آن به عنوان نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی حاضر و در تمام این دوره‌ها ریاست مجلس را به عهده گرفت.
در طول دوران پس از پیروزی انقلاب مسئولیت‌های حساس متعددی نظیر سرپرستی وزارت کشور امام جمعه موقت تهران که هم‌اکنون نیز ادامه دارد. جانشین فرمانده کل قوا در دوران دفاع مقدس و نیابت مجلس خبرگان در دوره ریاست‌جمهوری، ریاست شورای عالی انقلاب فرهنگی و ریاست شورای امنیت ملی و مجمع تشخیص مصلحت نظام را بر عهده داشت. از آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در سال‌های اخیر کتاب دوران مبارزه (۲ جلد) حاوی اسناد ساواک در مورد فعالیت مبارزاتی ایشان منتشر گردیده است.
ایشان در حال حاضر از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام را بر عهده دارد. یاران امام به روایت اسناد ساواک شهید رجایی صفحه ۲۷۱.