موضوع: اظهارات یاراحمد[ی] مدیر دبستان نوویژه در زمینه داماد خمینی و سکونت اودر منزل داماد بروجردی در تهران
تاریخ سند: 1 آذر 1345
موضوع: اظهارات یاراحمد[ی] مدیر دبستان نوویژه در زمینه داماد خمینی و سکونت اودر منزل داماد بروجردی در تهران
متن سند:
از: 20 ﻫ /2 به: 312 شماره: 19445 /20 ﻫ /2 یاراحمدی( واعظ) که قبلاً مبلّغ سید ابوالقاسم کاشانی1 بود و اکنون مدیر دبستان نوویژه فرهنگ ناحیه 6 می باشد، ضمن مذاکراتی اظهار داشت: داماد خمینی شخصی است به نام اشراقی که پسر مرحوم سید محمد تقی اشراقی واعظ معروف می‌باشد و نام دیگر پدر وی محمد تقی ارباب بوده است.نامبرده چندی پیش از قم به همدان رفت و اکنون به تهران آمده و در منزل داماد بروجردی که پیشنماز مسجد فخریه واقع در خیابان امیریه است، ساکن می باشد.
ضمناً سیدمرتضی شکوه زاده (واعظ) سکونت داماد خمینی در منزل داماد بروجردی را تایید نموده است.
نظریه رهبر عملیات – نسبت به صحت و سقم موضوع آمدن اشراقی به تهران اقدام شده است.
این مطلب جزو اقدامات انجام شده است نه نظریه.
عیناً جهت اقدام به اداره 1 /312 – 316 ارسال می گردد.
1 /9 بخش 316 ساواک در جریان امر قرار گیرد 2 /9 یک نسخه به پرونده محصولی منبع قید گردیده است.
در اجرای اوامر صادره عیناً جهت استحضار و هر گونه اقدام مقتضی به بخش 316 ارسال می گردد.
312-...
...
2 /9 /45 به پرونده شهاب الدین اشراقی ضمیمه، بایگانی شود.
3 /9 آقای صابری 2 /9
توضیحات سند:
1.آیتالله سیدابوالقاسم کاشانی، فرزند سید مصطفی در سال 1264 ش در تهران متولد گردید.
پدر ایشان شهید آیتالله سید مصطفی کاشانی از علمای بزرگ و مبارز و اساتید حوزه علمیه نجف بود که در انقلاب 1920 عراق از پیشوایان نهضت به شمار میرفت.
وی در سال 1280 و در سن 16 سالگی همراه پدر به نجف اشرف عزیمت کرد و در آنجا مشغول تحصیل شد.
در نجف علاوه بر استفاده از درس پدر، از استادان درجه اول دیگری چون محمدتقی شیرازی، آخوند خراسانی و میرزا حسین خلیلی بهره برد و در سن 25 سالگی به مقام اجتهاد رسید.
در سال 1285 ش به عنوان مشاور آیتالله خراسانی، سهم مهمی در تهیه اعلامیههای مشروطه داشت.
وقتی انگلیسی ها به عراق حمله کردند، در منطقه کوت‌العماره حدود 18 ماه علیه متجاوزین جنگید.
در سال 1920 آیتالله کاشانی با کمک مراجع دیگر، جمعیت اسلامی عراق را تشکیل داد و برای مبارزه با سلطه انگلیس در عراق دست به انقلابی زد که به انقلاب 1920 عراق مشهور شد.
پس از آن به ایران آمد و مبارزات خود را در ایران علیه انگلیس ادامه داد.
پس از اشغال ایران در جنگ جهانی دوم، توسط متفقین بازداشت شد و یک سال در اراک، رشت و کرمانشاه زندانی گردید.
آیتالله کاشانی هیچگاه از مسائل جهان اسلام غافل نبود، از این رو در سال 1326 ش که تأسیس دولت غاصب اسرائیل اعلام گردید، اعلامیهای خطاب به مسلمانان جهان صادر کرد و مسلمانان را جهت مخالفت دعوت به تظاهرات و اعتراض نمود و از آنان خواست تا تمام کوشش خود را برای ریشه کن کردن این غده سرطانی به کار گیرند و خود نیز در تهران با بیش از سی هزار نفر به تظاهرات پرداخت.
و به همین دلیل در زمان قوام‌السلطنه دوباره دستگیر و 18 ماه به قزوین تبعید شد.
بعد از ترور شاه و متهم کردن کاشانی به دست داشتن در این ترور در 15 خرداد 1327 به قلعه فلک‌الافلاک خرم آباد و پس از مدتی نیز به لبنان تبعید شد که 18 ماه به طول انجامید.
پس از بازگشت از لبنان در سال 1329 به نمایندگی از مردم تهران، به مجلس راه یافت و رهبری نیروهای مذهبی را در مجلس پانزدهم به عهده گرفت.
از جمله اقدامات آیتالله کاشانی، جلوگیری از انعقاد قرارداد گس ـ گلشائیان و متحد کردن نیروهای مذهبی و ملی برای ملی شدن نفت در مجلس شانزدهم بود.
در آن زمان رهبری گروه ملی را دکتر مصدق بر عهده داشت.
مصدق اعلام کرد که قرارداد دارسی و قرارداد 1933 را به رسمیت نمیشناسد و در روز 20 مهر 1329 دولت را استیضاح کرد و روز 4 آذر همان سال پیشنهاد ملی شدن نفت مطرح شد.
در این هنگام آیتالله کاشانی به حمایت از مصدق پرداخت تا سرانجام در 24 اسفند 1329 نفت ملی شد و در 29 اسفند همان سال به تصویب سنا رسید.
با روی کار آمدن قوام و برکناری مصدق در 25 تیر 1331 آیتالله کاشانی اعلام کرد اگر قوام ظرف 48 ساعت کنار نرود، اعلام جهاد خواهد کرد.
در پی این سخن، روز 30 تیر مردم به خیابان ها ریختند و شاه سریعاً قوام را برکنار کرد و مصدق روی کار آمد.
پس از واقعه سیتیر 1331 و روند خاص حکومت جبهه ملی و سیاست های متضاد آن، بین آیتالله کاشانی و دکتر مصدق اختلافاتی روی داد که منجر به جدائی گردید.
پس از کودتای 28 مرداد 1332 و قرارداد استعماری کنسرسیوم، علیه دولت و عاقدان قرارداد بیانیهای صادر و پس از دستگیری فدائیان اسلام، به دادگاه نظامی احضار و حکم اعدام وی صادر گردید که البته تلاش و کوشش علمای بزرگ، به خصوص مرحوم آیتالله بروجردی، موجب لغو حکم مزبور شد.
اما شیوه و شگرد ساواک و دربار باعث منزوی گردیدن ایشان شد و از سوی دیگر روش های غیراصولی و شایعه پراکنی و تحریف حقایق از سوی به اصطلاح ملیون، بر این انزوا افزود.
بعد از کودتای 28 مرداد 1332 که منجر به برکناری مصدق شد، آیتالله کاشانی که میدید دوباره رابطه با انگلیس شروع شده، به مبارزه با انگلستان پرداخت و در سال 1335 دستگیر و زندانی شد.
حضرت امام خمینی (ره) در مورد مرحوم آیتالله کاشانی که چندین سال اداره بزرگترین حوزه علمیه در تهران را بر عهده داشت، فرمودهاند: « آقای کاشانی از جوانی در نجف بودند و یک روحانی مبارز بودند.
مبارزه با استعمار.
آن وقت البته انگلستان بود، مبارزه با او.
در ایران هم که آمدند، تمام زندگیشان صرف همین معنا شد و من از نزدیک ایشان را میشناختم».
آیتالله کاشانی در 23 اسفند 1340 به دیار باقی شتافت و در جوار مرقد مطهر حضرت عبدالعظیم حسنی (علیهالسلام) به خاک سپرده شد.
ر.ک : آیتالله سید ابوالقاسم کاشانی به روایت اسناد ساواک، مرکز بررسی اسناد تاریخی