موضوع: جلسه منزل آیت‌اله قمی در لیله 11/11/45 با حضور عده‌ای از طرفداران وی
تاریخ سند: 11 بهمن 1345
موضوع: جلسه منزل آیت‌اله قمی در لیله 11/11/45 با حضور عده‌ای از طرفداران وی
متن سند:
از: ﻫ / 1 تاریخ: 11 /11 /1345به: 316 شماره: 9956/ ﻫ 1
موضوع: جلسه منزل آیت‌اله قمی در لیله 11 /11 /45 با حضور عده‌ای از طرفداران وی
لیله 11 /11 /45 سید رضا قمی به اتفاق سید محمود قمی به منزل آیت‌اله قمی می‌روند، عده‌ای هم از طرفداران قمی از جمله مقدسی . حاج احمد مختارزاده1. مجتهدی . شیخ کاظم دامغانی . شیخ عباس طبسی و چند نفر دیگر در این مجلس حضور داشتند و در مورد اختلاف استاندار با عده‌ای از رؤسای ادارات از جمله تیمسار بهرامی ریاست سازمان . فرماندهی لشگر 6 خراسان . رئیس دادگستری . رئیس برق منطقه‌ای خراسان . رئیس آموزش و پرورش مذاکره می‌نمایند. سید محمود قمی اظهار می‌نماید: امروز اکبر توتونچیان2 را دیده‌ام. نامبرده گفته است بین استاندار و فرمانده لشکر حسن تفاهم برقرار است، ریاست سازمان هم علنی با استاندار مخالفت نمی‌کند ولی سایرین علناً مخالفت کرده‌اند و در مقام تحریک مردم علیه استاندار می‌باشند. آیت‌اله قمی اظهار می‌نماید: به نظر من استاندار مرد بدی نیست و به طوری که شنیده‌ام خانمش خوب کار می‌کند و امروز به من خبر دادند که مشارالیه از وضع حاضر و اختلاف موجود ناراحت شده و مصمم است برود امریکا. رضا قمی اظهار می‌نماید: تصور نمی‌کنم. آیت‌اله قمی اظهار می‌نماید: این طور است. آنگاه آیت‌اله نامبرده در خصوص روزنامه‌های خراسان3 و آفتاب شرق4 صحبت نموده می‌گوید: روزنامه آفتاب شرق مأمور سازمان امنیت است و از سازمان حقوق می‌گیرد و آموزگار و مدیر روزنامه مزبور آدم بدی است، ولی تهرانیان5 روزنامه مذهبی دارد. سپس خطاب به سید محمود قمی نموده می‌گوید: در تهران تحقیق کن ببین جریان چیست و این اختلاف ناشی از چه امری است؛ آنگاه شخصاً اظهار عقیده نموده، اظهار می‌نماید: آنچه مسلّم است از قبیل باتمانقلیچ‌ها6 افرادی هستند که به موقع به اعلیحضرت خدمت کرده‌اند لذا باید به پاس خدماتشان بایستی پستی به آنها داده شود و حال موقع لجن مال شدن این قبیل افراد به دست خودشان است که از گردونه خارج شوند لذا این صحنه را سازمان امنیت درست می‌کند که باتمانقلیچ به دست خودشان از بین برود و حاجی مقدسی اظهار می‌نماید: خوب است شما (منظور قمی است) از استاندار تائید کنید. آیت‌اله قمی اظهار می‌نماید: من مخالف هر دو دسته هستم ولی از [اینکه]تشکیلات سازمان امنیت و دادگستری فعلی و رئیس برق و رئیس آموزش و پرورش عوض شوند بیشتر موافقم.
نظریه منبع ـ نظری ندارد
نظریه عملیات ـ
تعریف قمی از آقای استاندار به این علت است که آقای استاندار وسیله علی‌اکبر توتونچیان که فرد بدنامی است و سید محمد حکیمی شاهرودی که سوابق وی قبلاً طی 8938 /9 ﻫ – 17 /9 /45 به عرض رسیده.7
توضیحات سند:
1. حاج احمد مختارزاده، از بازاریان متدین مشهد و از مرتبطین با بیت آیت‌الله قمی (ره) است که در تأسیس دارالتعلیم دیانتی در این شهر نقش مؤثر داشت.2. علی اکبر توتونچیان، در سال‌های میانی دهه‌ی 1340ش، دبیرکل شورای عالی انجمن‌های محلی مشهد بود.
3. روزنامه خراسان، یکی از قدیمی‌ترین روزنامه‌های ایران است که نخستین شماره آن در تیرماه سال 1328ش به مدیرمسئولی محمدصادق تهرانیان منتشر گردیده است.
این روزنامه، پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مدتی زیر نظر بنیاد شهید بود و از بهمن ماه سال 1377ش، همزمان در مشهد و تهران زیر چاپ رفت و از سال 1380 زیر نظر شورای سردبیری منتشر گردید.
4. اولین روزنامه آفتاب شرق در سال 1303ش، به مدیریت آقای علیرضا آموزگار در مشهد منتشر شد. انتشار این روزنامه، از آن زمان تا سال 1357ش، گاه به صورت هفتگی، گاه سه روز در هفته و بیشتر به شکل روزانه صورت گرفت. پس از مرگ علی رضا آموزگار در سال 1333ش، مدیریت آن را نرجس آموزگار، همسر و عبدالحسین آموزگار پسر وی به عهده گرفتند.
روزنامه آفتاب شرق در 3 دی 1356ش، مقاله‌ای با عنوان « راز از پرده برون افتاد » چاپ کرد و در آن به امام خمینی (ره) و همه کسانی که علیه حکومت شاهنشاهی فعالیت داشتند، توهین کرد. این روزنامه تظاهرات مردم را به « عوعوی سگان » تشبیه کرد که فریب خارجی‌ها را خورده‌اند و درباره امام خمینی (ره) نوشت: « افرادی چون خمینی، خارجی که خارجی‌زاده و پرورده آنان و ریزه‌خوار خوان‌شان است، در گوشه دنج در حالی که همه وسایل راحت و طربش فراهم گشته، یکایک چون گرگ اجل، جوان را می‌فریبند.»
روز 17 دی 1356ش، گروهی از زنان مشهد که در مخالفت با کشف حجاب دست به تظاهرات زده بودند، با پیاده روی در سطح شهر، به چاپ این مقاله نیز اعتراض کردند. این تظاهرات با مقابله پلیس پایان یافت و شماری از زنان و گردانندگان راه‌پیمایی دستگیر شدند. روز نوزدهم دی، مدرسین حوزه‌های علمیه مشهد جلسه‌های درس خود را در اعتراض به این مقاله تعطیل کردند و طلبه‌های مدارس نواب، سلیمان خان، میلانی و ملاحیدر در اجتماعی که تشکیل دادند، خشم خود را از این اهانت نشان دادند. در همین روز تظاهراتی نیز در شهر رخ داد و تعدادی از شیشه بانک‌ها شکست که با دستگیری چند نفر خاتمه یافت. اما اعتراض‌ها تمامی نداشت. روز 9 بهمن 1356 پس از چند تلفن تهدیدآمیز، چاپخانه روزنامه آفتاب شرق آتش گرفت. آتش‌سوزی هفت ساعت ادامه داشت. با وجود از بین رفتن چاپخانه، روزنامه آفتاب شرق به انتشار خود ادامه داد. ده ماه بعد، در 2 آذر 1357، آفتاب شرق پس از 11832 شماره، خبر تعطیلی خود را در صفحه اول چاپ کرد و برای همیشه بسته شد.
5. محمد صادق تهرانیان، فرزند حاج على‌اصغر، در سال 1292 ﻫ ش در مشهد متولد شد. وى داراى لیسانس ادبیات و مؤسس روزنامه خراسان در تیرماه 1338 در مشهد بود. وى از سال 1320 فعالیت مطبوعاتى خود را آغاز و با سمت روزنامه‌نگار فعالیت خود را ادامه داد. تهرانیان مدتى دبیر انجمن شهر مشهد نیز بود. چهره‌هاى آشنا، حسن قریشى، سال 44
6. سپهبد نادر باتمانقلیچ، در سال 1298 در تهران متولد شد و مدارج تحصیلى را ابتدا در تهران و سپس در دانشکده عالى افسرى در سوئیس به پایان برد. وی که از دانشگاه جنگ تهران فارغ‌التحصیل شده است، در مورد مدارک تحصیلی‌اش تردیدهای زیادی وجود دارد.
در 8 شهریور 1322هنگامی که قواى شوروى و انگلیس تعداد زیادى از رجال ایران و افسران ارتش را به اتهام همکارى با آلمان‌ها و تشکیل ستون پنجم در ایران توقیف و در اراک زندانى کردند، در بین بازداشت‌شدگان سرهنگ باتمانقلیچ نیز بود. وى در سال 1326 به درجه سرلشکرى ارتقا پیدا کرد و در سال 1330 به درجه سپهبدى رسید. در روز 24 مرداد ماه 1332 جلسه‌اى براى براندازى حکومت مصدق تشکیل شد که سرهنگ باتمانقلیچ در آن شرکت داشت، اما روز بعد، دولت در اعلامیه‌اى وقوع یک کودتاى نظامى در تهران و خنثى شدن آن را اعلام کرد و در همان روز عده زیادى از افسران از جمله باتمانقلیچ به اتهام مشارکت در کودتا بازداشت شدند.
وى از نظامیان مشهور و مقتدر رژیم پهلوى بود که نقش مهمى در تثبیت و تحکیم آن داشت. باتمانقلیچ از افسران کاملاً مورد اعتماد آمریکائى‌ها بود و به همین دلیل پس از کودتاى 28 مرداد 1332 به ریاست ستاد ارتش رسید. وى سه دوره رئیس هیئت نظامى ایران در سنتو بود که در یک دوره به ریاست شاخه نظامى آن منصوب شد. در زمان دولت علاء که روحیات ضدبهائى در میان مردم شدت گرفته بود به دستور محمدرضا، دکتر ایادى مدتى به ایتالیا رفت و باتمانقلیچ هم حظیره‌القدس ـ مرکز بهائیان در تهران ـ را خراب کرد. او که مدتى نیز در کابینه اقبال وزیر کشور شده بود، در دهم مهرماه سال 1344ش، نیز به عنوان استاندار خراسان و نایب‌التولیه آستان قدس رضوی به مشهد فرستاده شد و چندى پیش از پیروزى انقلاب اسلامى با درجه سپهبدى بازنشسته شد.
باتمانقلیچ پس از انقلاب اسلامی به دلیل مشارکت در کودتای 28 مرداد 1332 به اعدام و حبس ابد محکوم شد که بعداً به دستور امام خمینی(ره) آزاد گردید و پس از آزادی به آمریکا رفت و در سال 1370 در همانجا درگذشت. ر.ک: ظهور و سقوط سلطنت پهلوى ، ج 1، ص 535
7. به نظر می‌رسد این نظریه ادامه داشته و همانگونه که در تصویر آن دیده می‌شود، در اصل سند نیست.