موضوع: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
تاریخ سند: 6 خرداد 1353
موضوع: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
متن سند:
از: 20 ه21 به: 3410 شماره: 62792 /20 ه21 مرکز پژوهش کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مرکز که با پشتکار فیروز شیروانلو تأسیس و اغلب کارمندان آن از جمله عطاءاللّه نوریان قادیکلاهی1 ـ حمداللّه [حمیداللّه ] مؤمنی ـ مرتضی بهنیا2 ـ نصرت اللّه نویدی3 و چندین نفر دیگر با معرفی شیروانلو به استخدام کانون درآمده بودند به علت دستگیری چند تن از کارمندان آن بوسیله مأموران امنیتی در تاریخ 30 /2 /53 به دستور مدیر عامل کانون منحل گردید و فعلاً کارمندان آن بلاتکلیف می باشند نظریه شنبه ـ مدیرعامل کانون به علت فعالیتهای سیاسی بعضی از کارمندان مرکز پژوهش دستور انحلال آن را صادر کرد نظریه یکشنبه ـ خبر صحت دارد قبلا در مورد چگونگی وضع کارمندان مرکز پژوهش کانون گزارشاتی واصل و به موقع به عرض رسیده بود ـ تکامل نظریه سه شنبه ـ نظریه یکشنبه مورد تأیید است ـ شفیع نظریه چهارشنبه ـ نظریات فوق مورد تأیید است ـ انجمنتوضیحات سند:
1ـ عطاءاللّه نوریان قادیکلاهی، فرزند حاجی آقا در سال 1323 در شهرستان شاهی به دنیا آمد.تحصیلات ابتدائی را در دبستان ادیب نوبنیاد شهر محل تولد و متوسطه را در دبیرستان های محمدعلی فروغی و بدر در شهر تهران سپری کرد و در سال 1341 دیپلم گرفت.
مشارالیه از سال 1342 به عضویت جبهه ملی درآمد و در سال 1344 به چریک های فدائی خلق پیوست و فعالیت های کمونیستی خود را آغاز کرد.
در سال 1345 همزمان با ورود به دانشگاه، در مؤسسه جغرافیائی سحاب ـ که از طرف دکتر اقبال حمایت مالی می شد ـ مشغول به کار شد و تا سال 1348 در آن به فعالیت پرداخت و در سال 48 با فردی بنام والری از کارمندان سفارت شوروی و بوریس دبیر سوم سفارت شوروی ملاقات داشت.
نوریان که در رشته اقتصاد دانشگاه حقوق تحصیل می کرد، از همان دوران در مجله نگین، شروع به مقاله نویسی کرد و در زمانی که شاملو، سردبیر مجله خوشه بود، با او نیز همکاری داشت.
پس از ازدواج جعفر کوش آبادی، با خواهر وی، مشارالیه به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان راه یافت و به عضویت کانون نویسندگان نیز درآمد.
وی در سال 1349 لیسانس گرفت و سپس به سربازی رفت و پس از طی دوران آموزشی در حالی که به آجودانی کل نیروی زمینی منتسب بود، به کانون پرورش فکری مأمور شد.
او که در کانون پرورش با فیروز شیروانلو ارتباط تنگاتنگ و مدتی معاونت او را به عهده داشت، در گزارشی مربوط به سال 1352 چنین معرفی شد: «در دوران سرگردانی وضع روحی نابسامانی داشت، تا اینکه از طریق ساواک احضار و آقای ثابتی با ایشان صحبت کردند و از آنچه گذشت، نوریان با کسی صحبت نکرده و پس از آن هم ارتقاء مقام یافت...
تاکنون چند کتاب چاپ کرده و این کتب را افرادی برایش ترجمه کرده و به او می دهند و او هم نام خود را روی جلد زده و پولی به عنوان حق الزحمه به مترجمین اصلی می پردازد...
.
» در سال 1352 در حالی که سرپرست مرکز پژوهش های فرهنگی و اجتماعی کانون پرورش فکری بود، با شرکت وی در مراسم تشریف فرمائی!؟ موافقت شد و در عین حال در تاریخ 5 /3 /52، چنین معرفی گردید : «جوانی است با افکار مارکسیستی چینی، با سوسیالیسم نوع روسی مخالف است.
» مشارالیه که مدتی نیز به عنوان مصاحبه گر کانون برای پذیرش افراد فعالیت می کرد در اسفندماه سال 1352 به اتهام ارتباط با چریک های فدائی خلق دستگیر و به 18 ماه حبس جنحه ای محکوم شد و در سال 1354 ثابتی، در خصوص وی چنین نوشت: «سه ماه در زندان همکاری و گزارش کتبی بدهد، بعد نتیجه گزارش شود.
» و سپس در دستور دیگری می نویسد : صمیمی گذاشته شود.
» عطاءاللّه نوریان که یکی از برادرانش با نام ایرج البرز در سال 1353 فرماندار شهرستان ماکو بوده است، پس از آزادی از زندان به دوره فوق لیسانس دانشگاه راه یافت و ادامه تحصیل داد.
2ـ حمیداللّه مؤمنی فرزند کریم در سال 1321 ه ش در نهاوند متولد گردید.
نامبرده پس از سپری نمودن تحصیلات مقدماتی، در رشته اقتصاد از دانشگاه تهران لیسانس گرفت و در سال 1340 به استخدام آموزش و پرورش در آمد.
مشارالیه مدتی در دبیرستانهای تهران به تدریس پرداخت و در سال 1351 از آموزش و پرورش استعفاء داد.
حمیداللّه مؤمنی عضو سازمان چریک های فدایی خلق و مسئول گروه انتشاراتی آن سازمان بود و در سال 1353 شایعاتی مبنی بر همکاریش ساواک مطرح بود.
اسناد ساواک با ـ پرونده انفرادی 3ـ مرتضی بهنیا تقی آبادی فرزند محمد باقر در سال 1320 ه ش در نیشابور متولد گردید.
نامبرده دوره ابتدایی را در دبستان عطار نیشابوری و راهنمایی را در مدرسه ادیب کمال الملک و خیام به پایان رساند و از دبیرستانهای هدف و دارالفنون دیپلم گرفت.
مشارالیه مدتی با جبهه ملی همکاری داشت و به دلیل عضویت در سازمان چریک های فدایی خلق و همکاری با آنها طی سالهای 46 و 52 چند بار بازداشت گردید.
مرتضی بهنیا در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اشتغال داشت.
اسناد ساواک ـ پرونده انفرادی 4ـنویدی، نصرت اللّه فرزند محمدطاهر در سال 1309 ه ش در سنندج به دنیا آمد.
پدرش افسر ارتش بود و به دلیل مأموریت به شهرهای مختلف، نصرت اللّه تحصیلات ابتدائی و متوسطه را در شهرهای سنندج، سقز، بانه و همدان سپری کرد و سپس به دانشکده افسری راه یافت.
مشارالیه در دوران تحصیل در دانشکده افسری در سال 1331 به عضویت حزب توده ـ سازمان افسران ـ درآمد و در تاریخ 12 /7 /33 به همین اتهام، دستگیر شد و در این رابطه چنین نوشت : «...
در محضر دادگاه و در حضور پدرم که وکیل مدافع من شده بود به شرف سربازی او و به شرف سربازی خودم سوگند خوردم که بیگناه هستم...
توجهی نشد و مرا که بیش از شش ماه در این سازمان لعنتی عضویت نداشته در دادگاه بدوی به سه سال و در دادگاه تجدید نظر به 15 سال زندان محکوم کردند...
با قلبی امیدوار منتظر عفو و بخشایش شاهنشاه هستم...
» وی در سال 1335 مقاله ای به مناسبت روز ارتش ـ در زندان ـ نوشت و پس انتشار اعلام انزجار در روزنامه کیهان در تاریخ 29 /12 /35، آزاد شد.
نویدی پس از آزادی، در کتابخانه بوعلی همدان مشغول کار شد و در کنار آن، در اطراف همدان، به کشاورزی مشغول شد که این فعالیت ها تا سال 1348 ادامه داشت.
وی در این سال، طی نامه ای به ریاست ساواک، تقاضای کار کرد که در تلویزیون ملی اشتغال یافت و با استفاده از بورس 15 روزه تلویزیون ملی به فرانسه رفت.
او که در این سال فعالیت انتشاراتی و نویسندگی داشت، با جلب همکاری غیرمستقیم، در قسمت ایران زمین تلویزیون ملی، به عنوان پژوهشگر، شروع به کار کرد و در امور تئاتر نیز فعال شد و ضمن تردد به انجمن تئاتر ایران، به نمایشنامه نویسی پرداخت.
نویدی که به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان راه یافته بود، به علت ارتباط با گروه کمونیستی چریک های فدائی خلق در تاریخ 26 /2 /53 دستگیر و در تاریخ 4 /4 /53 با سپردن تعهد لازم!!؟ مرخص شد.
نصرت اللّه نویدی که در سال 1353 از طرف لیلی امیرارجمند، به سمت رئیس قسمت پژوهش فرهنگی و اجتماعی کانون پرورش فکری، منصوب شده بود، و از وی مجموعه داستانی به نام «دو مادر» به چاپ رسیده بود، توسط ساواک چنین معرفی شد: «ارتباط مشارالیه با افراد گروه کمونیستی مکشوفه صرفا جنبه دوستی و عاطفی داشته و هیچگونه فعالیت مضره...
انجام نداده است...
»