موضوع: شایعات درباره حوادث اخیر دربار شاهنشاهى
تاریخ سند: 11 اردیبهشت 1344
موضوع: شایعات درباره حوادث اخیر دربار شاهنشاهى
متن سند:
شماره: 271 /322 تاریخ: 11 /2 /44 13440211موضوع: شایعات درباره حوادث اخیر دربار شاهنشاهى
پس از صدور اعلامیه دولت و معرفى محرکین شمس‌آبادى (سرباز گارد شاهنشاهى که نسبت بجان اعلیحضرت همایون شاهنشاه سوءقصد نموده است) و اظهار نظر روزنامه‌ها مبنى بر این که این عده کمونیست و وابسته بسیاست چین کمونیست بوده‌اند در محافل و خانواده و افراد نظریات مختلفى اظهار می‌شود و بسیارى از افراد می‌گویند این تحریک نمی‌تواند ارتباطى با چین کمونیست داشته باشد و علاوه بر این که چین کمونیست نفوذى در ایران ندارد اصولاً از ایجاد انقلاب و شورش هم نفعى نخواهد برد و منفعت آن عاید دولت شوروى می‌گردید که در حال حاضر چین کمونیست حاضر نیست نتیجه هیچیک از کارهایش عاید شوروى شود.1 از طرفى بعضى هم عامل تحریک را سیاست امریکا می‌دانند و می‌گویند تحریک از ناحیه امریکائیها بوده و به همین جهت بنابر اعتراض دولت شاهنشاهى ایران سفیر جدید امریکا که اخیراً به این سمت برگزیده شده و بتازگى به ایران آمده قرار است بزودى بکشور خویش برگردد و شاید سفیر دیگرى به ایران اعزام شود.2
البته بعضى هم محرک این جنایت را سیاست انگلستان می‌دانند (منتها می‌گویند سیاست انگلستان با شاهنشاه ایران موافق است و اصولاً انگلستان با رژیم سلطنت در تمام کشورها موافق می‌باشد و تنها امریکا است که طرفدار رژیم جمهورى است).3
تا آستانه پیروزى انقلاب اسلامى ایران در سال 1357 در سمت رئیس شهربانى کل کشور قرار داشت.
پرونده صمد صمدیان پور در ساواک، ش 62729، 3002 جلد 1 و 2، 15885 /1 م جلد 1 و 2
به طور کلى اشاره مختصر اعلامیه دولت که محرک اصلى را چین کمونیست معرفى کرده است مورد قبول اکثریت مردم نیست و ضمناً بعضى هم می‌گویند قطعا بسیارى از مقامات ارتشى و کشورى قاعدتاً باید در این تحریکات و جنایت همدست باشند و استدلال می‌کنند چنانچه خداى ناخواسته خطرى متوجه جان اعلیحضرت همایونى می‌گردید طبعاً باید محرکین و عاملین این جنایت برنامه‌اى براى فعالیت بعدى خودشان داشته باشند و فقط چند نفر مهندس جوان که در اعلامیه اسامى آنها برده شده قدرت تشکیل و اداره حکومت فرضى و تسلط بر کشور شاهنشاهى را نداشته‌اند و به این جهت می‌توان اطمینان داشت که همکاران و محرکین دیگرى داشته‌اند که یا تا بحال شناخته نشده‌اند و یا آنکه افشاء موضوع بصلاح نبوده است.4
به طور کلى عنوان مطلب توسط دولت به شرح اعلام جراید و رادیو موجب تعبیر و تفسیرهاى مختلف گردیده و از آنجائی که عده‌اى از اشخاص نتوانسته‌اند به مفاد اعلامیه دولت در مورد بالا قانع شوند منکر اصل حادثه شده و می‌گویند شاید اصولاً چنین سوءقصدى وجود خارجى نداشته و بنا به مقتضیات و مصلحت چنین ادعائى شده است و از طرف دیگر بیگانه پرستان در موقع تجزیه و تحلیلى که در خانواده‌ها و محافل می‌شود براى سلب اعتماد مردم از مطالب و اظهارات مقامات دولتى و بدبین کردن اجتماع به شرح بالا استدلال می‌کنند و براى مردم ساده‌لوح قبول اظهارات بدخواهان و بیگانه‌پرستان تا حد زیادى امکان‌پذیر می‌باشد.
عده‌اى دیگر اظهار می‌دارند پس از حادثه کاخ مرمر هنگامی که اعلیحضرت همایون شاهنشاه متعاقب آن بشهر شیراز مسافرت فرمودند در آنشهر هم توطئه علیه شاهنشاه درست شده بود که خوشبختانه قبل از شروع کشف گردید و دو نفر که مامور خیانت بودند در مسیر شاهنشاه دستگیر گردیدند و شخصى که اخیراً بشیراز مسافرت کرده از قول اهالى شیراز این مطالب را اظهار نموده و می‌گفت بین بسیارى از مردم شیراز شایعه مزبور کاملا قوت گرفته است.
311 ـ بهره‌بردارى شود
313 ـ در گزارش قید گردد. 11 /2/
به 311 و 313 به هرکدام یک نسخه بدهید
عیناً به استحضار ریاست اداره یکم عملیات بخش 311 می‌رسد جهت هرگونه اقدام مقتضى
بخش 322
توضیحات سند:
1 - در مورد روابط چین با ایران که در سال 1965 (1344) در کتاب چین: سیاست خارجى و روابط با ایران چنین آمده است:«برپایه سیاستهاى کلى دو کشور که در اثر دگرگونیهاى سال‌هاى آغازین دهه 1960 اتخاذ شده بودند و بر مبناى تغییراتى که در نتیجه رویدادهاى سال‌هاى 1964 به بعد در نگرش دو کشور نسبت به یکدیگر رخ داده مى‌توان عدم ثباتى را در موضع‌گیریهاى ایران نسبت به چین و هم‌چنین دور و نزدیک شدن این دو دولت مشاهده کرد.
یکى از عوامل موثر در توجه جدیتر ایران نسبت به چین، دستیابى دولت اخیر به سلاحهاى هسته‌اى، در اکتبر سال 1964 بود و ایران امیدوار بود که روابط نزدیکتر با پکن قدرت چانه‌زدن آن دولت در صحنه بین‌المللى را افزایش دهد. بنابراین برقرارى روابط با جمهورى خلق چین نمودى از «سیاست مستقل ملى» بود و در واقع با اتخاذ چنین سیاستى از سوى ایران عدم رابطه با آن جمهورى تا حدى غیرعادى و غیرقابل دفاع مى‌باشد. عملکرد ایران در سال‌هاى 1964 (1343-1350) در برابر پذیرفته شدن هیئت نمایندگى جمهورى خلق چین در سازمان ملل متحد از جمله مواردى است که به خوبى تردید و تزلزل این دولت نسبت به چین را نشان مى‌دهد. دولت ایران که تا سال 1963 (1342) به طرح قطعنامه‌هاى مربوط به پذیرفتن هیئت نمایندگى چین در سازمان ملل متحد رأى منفى مى‌داد از سال 1965 (1344) تغییر رویه داد و در این سال هم به طرح ایالات متحده، که پذیرش هیئت نمایندگى چین را به صورت «مسئله مهم» مطرح مى‌کرد، و هم به طرح آلبانى، که خواستار اخراج تایوان از سازمان ملل متحد و نشان دادن هیئت نمایندگى پکن در کرسى چین بود، رأى ممتنع داد.
مسعود طارم سرى، چین، سیاست خارجى و روابط با ایران، دفتر مطالعات سیاسى وزارت خارجه. 1370، ص 111 تا 114
2 - روابط ایران و آمریکا در طول زمامدارى «لیندون جانسون» به طور قابل ملاحظه‌اى محکم شد. شاه در ژوئیه 1964، اوت 1967 و ژوئیه 1968 از آمریکا دیدن کرد. وى در ماه مه سال 1965 نیز توقف کوتاهى در نیویورک داشت. رابطه بین «لیندون جانسون» و شاه، بین آمریکا و ایران، بوسیله «آورل هریمن» در فرم خوبى حفظ شد. وى بین ماه مه 1965 و نوامبر 1967 سرپرستى چهار هیئت مهم به ایران را داشت. ظهور مستمر «هریمن» در تهران، نمایانگر استحکام فزاینده روابط ایران و آمریکا بود. در طول دوره ریاست جمهورى جانسون، رئیس جمهور آمریکا و شاه ایران یک رابطه حرفه‌اى نزدیک برقرار کردند که در آن شاه سرسختانه نفوذ بیشتر و قوى‌ترى اعمال مى‌کرد. «لیندون جانسون» برنامه اصلاحاتى پر سر و صداى شاه و «انقلاب سفید» را تأیید مى‌کرد. وى حتى رفتار وحشیانه شاه با تظاهر کنندگان ایرانى درژوئن 1963 را مورد تأیید قرار مى‌داد. از کتاب: عقاب و شیر، نوشته پروفسور جیمز بیل، ترجمه مهوش غلامى، ص 252 تا 257
3 - پس از کودتاى 28 مرداد 1332 انگلیسى‌ها دیگر هرگز نتوانستند مقام سابق خود را در ایران باز یابند و مجبور شدند به تقسیم قدرت و منافع با آمریکایى‌ها رضایت بدهند. لندن در دهه 40 ضمن تأیید «انقلاب سفید» و در نتیجه حکومت خودکامه شاه، از آن پس تمام هم وغم خود را مصروف حفظ منافع نفتى و بازرگانى خود نمود. نفت ایران همچنان از طریق کنسرسیوم به انگلستان صادر مى‌شد و کالاهاى ساخت انگلیس به مقدار زیاد در بازار ایران به فروش مى‌رسید. از کتاب تاریخ روابط خارجى ایران تألیف دکتر عبدالرضا هوشنگ مهدوى، 222 و 223
4 - بعضیها اعتقاد داشتند که هر اتفاق سیاسى در ایران، نتیجه طراحى دقیق «قدرتهاى خارجى» است یعنى سناریویى از پیش نوشته شده لحظه به لحظه اجرا مى‌شود. این نحوه تفکر که متأسفانه سرچشمه بسیارى از مسائل و گمراهیهاست باعث شده است در مشکلات سیاسى همه اشتباهات تقصیرات و حتى سوءنیت خود را هم به گردن خارجیها بیاندازند. بررسى روابط ایران با سه کشور قدرتمند آمریکا، انگلستان و چین در مقطع ترور شاه نشان دهنده بى‌اساس بودن دخالت این کشورها در این حادثه مى‌باشد.