تاریخ سند: 24 اسفند 1347
متن سند:
شماره : 25558
سازمان اطلاعات و امنیت کشور
عین نامه بدون امضاء راجع به جناب آقای ولیان و لاشه پاکت آن با ذکر نام
فرستنده بنام خاکساری جهت ملاحظه به پیوست ایفاد میگردد.
وزیر امور خارجه 1
رونوشت برابر اصل است
پیوست تیمسار ریاست
معظم ساواک
اداره کل سوم
در اینمورد اقدام ولی
نویسنده آن شناخته نگردید.
توضیحات سند:
1ـ اردشیر زاهدی (وزیر امور
خارجه وقت)، پسر فضل اللّه
زاهدی، در مهرماه 1307 در
تهران بدنیا آمد.
او پس از
تحصیلات ابتدایی در تهران و
اصفهان، تحصیلات متوسطه را
در سال 1325 در دبیرستان
اسلامیه بیروت به پایان برد و
راهی آمریکا شد.
وی در سال
1328 گواهینامه کشاورزی را
از کالج کشاورزی ایالت «یوتا»
آمریکا دریافت داشت.
مدرک
تحصیلی اردشیر توسط وزارت
فرهنگ وقت به عنوان «معادل
لیسانس» ارزیابی شده است.
اردشیر احتمالاً از سال های
تحصیل در بیروت با کرمیت
روزولت آشنایی یافت و با
سرویس اطلاعاتی نوپای
آمریکا در ارتباط قرار گرفت.
در بازگشت به ایران دارای
روابط دوستانه با آمریکاییان
مقیم تهران بود.
او در
اردیبهشت 1331 به همراه
مرتضی امیر ارجمند (کارشناس
ساختمان های روستایی) به
استخدام وزارت کشاورزی
درآمد و در پست معاونت و
خزانه داری «کمیسیون مشترک
ایران و آمریکا برای بهبود امور
روستایی» (اصل 4 ترومن)
قرار گرفت.
اسناد موجود از
روابط بسیار نزدیک اردشیر
زاهدی با ویلیام وارن رئیس
«اصل 4 ترومن» خبر می دهد.
طبق این اسناد، اردشیر زاهدی
ظاهرا در اسفند 1331 از طرف
وزارت کشاورزی به مدت یک
سال برای آموزش به آمریکا
اعزام شد.
خاطرات کرمیت
روزولت حضور فعال اردشیر
زاهدی را، با نام مستعار
«مصطفی» و «ویسی» در
جریان عملیات کودتا در
تهران نشان می دهد و مشخص
می سازد که مأموریت آمریکایی
زاهدی پوششی برای استتار
حضور وی در تهران و مشارکت
در عملیات «سیا» بوده است.
اردشیر زاهدی به خاطر نقش
فعال در کودتا به دریافت نشان
درجه یک رستاخیز نایل شد و در
3 آبان 1332 آجودان کشوری
شاه گردید.
اردشیر در آبان 1336 با شهناز
پهلوی ازدواج کرد.
این ازدواج
در سال 1343 به متارکه انجامید
و حاصل آن یک دختر بنام مهناز
بود.
پس از این طلاق مدتها
شایعاتی پیرامون ازدواج شهناز
با برادر شاه مراکش و سپس با
پسر محمود زنگنه مطرح بود تا
بالاخره وی با خسرو جهانبانی،
از اعضای خانواده درباری
جهانبانی ها، ازدواج کرد.
محمدرضا پهلوی در سال 1338
اردشیر زاهدی را به عنوان
نماینده خود برای تماس با
دانشجویان ایرانی در اروپا
اعزام داشت.
مدت کوتاهی بعد
در اسفند 1338 اردشیر زاهدی
سفیر شاه در واشنگتن شد.
در این
زمان اردشیر می کوشید تا با
دانشجویان ناراضی ایران در
آمریکا ارتباط برقرار کند.
در
دولت اسداللّه علم، اردشیر
زاهدی در شهریور 1341 به
عنوان سفیر کبیر ایران عازم لندن
شد و تا آذر 1345 در این سمت
بود.
وی در بهمن ماه 1345 در
دولت امیرعباس هویدا وزیر
امور خارجه گردید.
اسناد
ساواک نشان می دهد که در
سالهای 1346 ـ 1348 اردشیر
زاهدی به شدت در تلاش برای
احراز پست نخست وزیری بوده
است.
اردشیر زاهدی نه تنها به
صدارت نرسید، بلکه تحرّکات
جاه طلبانه او به برکناری وی از
وزارت خارجه در شهریور
1350 انجامید.
در اسفند ماه
1351 محمدرضا پهلوی داماد
سابق خود را به سفارت در
واشنگتن اعزام داشت تا به
عیاشی هایش ادامه دهد و جوّ
داخلی دربار را آشفته نسازد.
اردشیر زاهدی تا زمان دولت
شاهپور بختیار سفیر ایران در
آمریکا بود و در دی ماه 1357 از
این سمت برکنار شد.
(ر.ک : ظهور و سقوط سلطنت پهلوی،
ج 2، صص 258 ـ 262؛ طلوعی،
محمود، بازیگران عصر پهلوی، ج 1 و
2، صص 412، 416، 518، 661،
939؛ نوری، محمدعلی، قلم و سیاست
از کودتای 28 مرداد تا ترور منصور،
صص 117، 159، 255 ـ 628؛ دلدم
اسکندر، زندگی و خاطرات امیرعباس
هویدا، صص 107، 117، 122، 155،
307 ـ 349)
منبع:
کتاب
عبدالعظیم ولیان به روایت اسناد ساواک صفحه 35