مرکز بررسی اسناد تاریخی

صفحه قبل برو به صفحه

حوادث و وقایع تهران

تاریخ سند: 27 مرداد 1357

حوادث و وقایع تهران

متن سند:

بدنبال حوادث اخلالگرانه ای که روزهای اخیر در تهران بوقوع پیوسته، از ساعت 1300 روز 26 /5 /37 تا ساعت 1200 روز 27 /5 /37، حوادث و وقایع زیر نیز در پایتخت رخ داده است : 1ـ از ساعت 1300 الی 1430 روز 26 /5 /37، نماز جماعت ظهر و عصر با شرکت قریب 500 نفر در مسجد قبای تهران برگزار گردیده و پس از خاتمه نماز مجلس سخنرانی در مسجد مذکور برگزار گردیده است.
این مجلس بدون حادثه ای خاتمه یافته است.
2ـ از ساعت 2230 روز 26 /5 /37 مجلسی با شرکت حدود 5 هزار نفر در مسجد قبای تهران برگزار گردیده است.
در این مجلس شخصی بنام «مهدی ممکن» بمدت یکساعت سخنرانی کرده است.
نامبرده در خلال سخنرانی خود خطاب به حاضرین در محل گفته : شما مستمعین نسبت به قائد اعظم خود (روح اله خمینی)، اعتماد دارید و بهمین علت اینجا اجتماع کرده اید.
در این موقع جمعیت با صدای بلند سه بار صلوات فرستاده است.
پس از خاتمه سخنرانی یاد شده، واعظ دیگری بمنبر رفته و ضمن بحث درباره فضای باز سیاسی و آزادی قلم و بیان گفته : فضای بازسیاسی ادعائی بیش نیست.
نامبرده حین سخنرانی خود به دستگیری تعدادی از روحانیون در تهران اشاره کرده و اسامی چندین نفر از آنها را ذکر کرده است.
تعدادی اعلامیه مربوط به روح اله خمینی در مورد حوادث اخیر شهرهای شیراز و اصفهان، اعلامیه ای بامضاء «جنبش مسلمان ایران» و اعلامیه دیگری تحت عنوان «هشدار به شاه»، در جای مهری مسجد بوده که گروهی از حاضرین در مسجد اعلامیه ها را برداشته و مطالعه میکرده اند.
در خارج از مسجد نیز اعلامیه اخیر آیات ثلاثه حوزه علمیه قم به تیر برق نصب بوده و مردم آنرا مطالعه میکرده اند.
این مجلس در ساعت 2345 روز 26 /5 /37 خاتمه یافته است.
1 3ـ حدود ساعت 2000 روز 26 /5 /37 شخصی که حدود 40 برگ اعلامیه دست نویس مضره تحت عنوان «نبرد مسلحانه تنها راه پیروزی است» به همراه داشته، در جلوی مسجد قبای تهران توسط مأمورین انتظامی دستگیر گردیده است.
نامبرده در تحقیقات خود را حسین احرامی معرفی کرده و گفته : اعلامیه ها را شخصا تهیه کرده و قصد داشته آنرا در مسجد قبا توزیع نماید.
4ـ حدود ساعت 1300 روز 26 /5 /37، قریب 50 نفر جوان در مسجد امام حسین واقع در میدان شهناز تهران اجتماع کرده و به دادن شعار «درود برخمینی رهبر مسلمانان» نموده اند.
بتدریج بر تعداد افراد اجتماع کننده افزوده شده و در حدود ساعت 1500، تعداد جمعیت به 1000 نفر بالغ شده است.
در این موقع جوانی که ظاهری ژولیده داشته، از بین جمعیت به پا خاسته و با صدای بلند گفته : میخواهم اعتراض کنم.
ما باید موجودیت خود را ثابت کنیم و نشان دهیم که آنها (مأمورین انتظامی) حق ندارند، در حالیکه مسلمانان مشغول انجام فرائض دینی هستند، به مسجد بریزند و آنان را کتک بزنند و قرآن ها را پاره کنند.
(حاضرین در مسجد با صدای بلند گفته اند صحیح است).
با خاتمه اظهارات جوان مورد بحث، جمعیت حاضر در مسجد با گفتن : «خمینی پشت سر است، خمینی پشت در است»، از مسجد خارج و به تظاهرات خیابانی پرداخته و شیشه های چند دستگاه اتومبیل شخصی را که در خیابان پارک بوده، شکسته اند.
مأمورین انتظامی مستقر در محل اخلالگران را متفرق و دو نفر از آنها را دستگیر کرده اند.
5 ـ مقارن ساعت 1300 روز 26 /5 /37، شخص ناشناسی به باشگاه بانک مرکزی ایران واقع در سه راه ضرابخانه تلفن کرده و گفته در باشگاه مذکور بمب کار گذارده شده، که مراتب به پلیس تهران اعلام شده و با بررسیهائی که بعمل آمده، از بمب اثری مشاهده نشده است.
6ـ ساعت 1300 روز 26 /5 /37، قبل از شروع نماز جماعت ظهر و عصر واقع در مسجد امیرالمومنین تعدادی اعلامیه مربوط به روح اله خمینی درباره حوادث اخیر شهرهای شیراز و اصفهان در بین حاضرین در مسجد پخش گردیده است.
اعلامیه های مذکور از طرف گروهی بنام «فجر اسلام» تکثیر گردیده است.
نماز ظهر و عصر با شرکت حدود 300 نفر در مسجد مورد بحث برگزار گردیده و در فاصله بین دو نماز، واعظی بنام «موحدی کرمانی» سخنرانی کرده که مطالب انتقادآمیزی علیه دولت عنوان نموده است.
مجلس مذکور در ساعت 1440 روز 26 /5 /37 خاتمه یافته است.
7ـ ساعت 1330 روز 62 /5 /37 پس از خاتمه نماز جماعت ظهر و عصر مجلسی با شرکت قریب 3000 نفر در مسجد امیر واقع در خیابان امیرآباد تهران برگزار گردیده است.
در این مجلس واعظی بنام «موسوی» بمنبر رفته و مطالبی در مورد اسلام شناسی ایراد کرده و مجلس مذکور در ساعت 1445 بدون اتفاق قابل توجهی خاتمه یافته است.
8 ـ از ساعت 1330 روز 26 /5 /37، مجلسی با شرکت حدود 500 نفر در مسجد جلیلی تهران برگزار گردیده است.
در این مجلس واعظی بنام «مقدم» بمنبر رفته و ضمن بحث درباره حکومت اسلامی تلویحا از مقامات عالیه مملکتی انتقاد و خواستار اتحاد مسلمانان شده است.
ناطق در خاتمه سخنرانی خود برای سلامتی روح اله خمینی و آزادی زندانیان ضد امنیتی دعا کرده است.
مجلس مذکور بدون اتفاق دیگری در ساعت 1430 روز مذکور خاتمه یافته است.
9ـ ساعت 1330 روز 26 /5 /37، مجلسی با شرکت حدود 1000 نفر در مسجد جامع بازار تهران برگزار گردیده است.
در مجلس مذکور واعظی بنام «صانعی» به منبر رفته و در سخنرانی خود درباره قانون در اسلام صحبت کرده و گفته : ما نباید صبر کنیم تا قانون اسلام را با قوانین دنیا تطبیق دهند.
قانون اسلام الهی است و قانون دنیا دست پرورده خلائق، قانون اسلام کامل است و نحوه اجرای آن مهم است.
در این موقع چند نفر از مأمورین انتظامی که در خارج از مسجد مستقر بوده اند، به سرپرستی یکنفر افسر وارد مسجد شده و به واعظ مذکور گفتهاند که سخنرانی خود را خاتمه دهد.
واعظ مورد بحث با تذکر مأمورین گفته : بقیه مطالب خود را در روزهای آینده خواهم گفت و سپس به ذکر مصیبت پرداخته است.
این مجلس در ساعت 1435 خاتمه یافته و جمعیت متفرق شده است.
ضمنا یکبرگ اعلامیه مربوط به آیات ثلاثه شهر قم که اخیرا بمناسبت حوادث شهرهای شیراز و اصفهان منتشر گردیده، در صحن مسجد مذکور مشاهده گردیده است.
10ـ ساعت 1330 روز 26 /5 /37، پس از خاتمه نماز جماعت ظهر و عصر، مجلسی با شرکت حدود 2500 نفر در مسجد صاحب الزمان واقع در خیابان آیزنهاور تهران برگزار گردیده است.
در این مجلس واعظی بنام صادقی به منبر رفته و ضمن ایراد مطالبی در زمینه اتحاد مسلمانان با یکدیگر، مطالبی علیه مارکسیسم و کمونیسم ایراد کرده و خطاب به حاضرین گفته : «از این دو مسلک بپرهیزید.
» ناطق در خاتمه سخنرانی خود برای روحانیت و استقلال مملکت دعا کرده است.
این مجلس در ساعت 1415 روز مذکور بدون اتفاقی خاتمه یافته است.
11ـ ساعت 1330 روز 26 /5 /37 پس از خاتمه نماز جماعت ظهر و عصر، در مسجد المهدی واقع در خیابان تاج تهران، مجلسی با شرکت حدود 300 نفر برگزار گردیده است.
در این مجلس واعظی بنام «مقدم» به سخنرانی پرداخته و گفته : دولت جوانان ما را میکشد و به آنها اتهام مارکسیست اسلامی میزند، در صورتیکه این جوانان همه مسلمان هستند، اگر مارکسیست هستند چرا شیشه های سینماها، کافه ها و مشروبفروشی ها را میشکنند؟ چرا نماز جماعت میخوانند.
ناطق سپس مطالبی در مورد امامت مطرح کرده و در خلال مطالب خود، تلویحا حکومت ایران را با حکومت زمان معاویه مقایسه کرده و گفته : ما آخوندها اکنون بیدار شده ایم و تا انتقام نگیریم از پای نخواهیم نشست.
نامبرده سخنرانی خود را با دعا برای روح اله خمینی خاتمه داده است.
(دستور داده شد واعظ مورد بحث دستگیر و تحت تعقیب قانونی قرار گیرد).
در مسجد مذکور دو فقره اعلامیه مضره نصب بوده است.
اعلامیه اول بامضاء «اتحاد مسلمانان» بوده که در آن ضمن اهانت به مقامات عالیه مملکتی، مطالبی در مورد حبس و تبعید روحانیون عنوان شده است.
در اعلامیه دوم نیز ضمن عنوان مطالبی علیه مقامات عالیه مملکتی، از افسران و درجه داران ارتش شاهنشاهی خواسته شده با قیام خود علیه رژیم ایران با مردم باصطلاح مسلمان همکاری نمایند.
مجلس مذکور در ساعت 1430 روز مزبور بدون اتفاق قابل توجهی خاتمه یافته است.
12ـ از ساعت 1400 روز 26 /5 /37 مجلسی با شرکت حدود 500 نفر در مسجد همت تجریش ـ شمیران برگزار گردیده است.
در این مجلس واعظی بنام «محمد حافظی» بمنبر رفته و ضمن اشاره به حوادث اخیر شهرهای شیراز و اصفهان، از حکومت ایران انتقاد و مردم را به مقاومت در برابر حکومت دعوت کرده و خواستار تغییر رژیم در ایران شده است.
ناطق در خاتمه سخنرانی خود برای سلامتی روح اله خمینی دعا کرده که جمعیت نیز سه بار صلوات فرستاده اند.
1 (واعظ مذکور شب هنگام مورخ 26 /5 /37 دستگیر شده تا پس از تکمیل پرونده از طریق دادسرای نظامی تحت پیگرد قرار گیرد).
در این مجلس حدود 50 برگ اعلامیه مضره تحت «هشدار به ملت شریف ایران» و با امضاء «انجمن اسلامی دانشجویان ایرانی خارج از کشور» که در آن مطالبی علیه رژیم ایران نوشته شده، در بین جمعیت پخش گردیده است.
همچنین اعلامیه ای در پنج برگ که در صفحه اول آن عکسی از روح اله خمینی و آرم گروه تروریست باصطلاح مجاهدین خلق ایران با تصویری از یک مسلسل چاپ شده بود، در تابلوی اعلانات مسجد مذکور نصب بوده است.
این مجلس در ساعت 1500 روز 26 /5 /37 خاتمه یافته و جمعیت با آرامی مسجد را ترک کرده اند.
13ـ حدود ساعت 2100 روز 26 /5 /37 سرنشینان یکدستگاه اتومبیل پیکان در نقاطی از شهر تهران به پخش اعلامیه مضره مبادرت کرده اند که مراتب برای دستگیری عاملین به پلیس تهران اعلام شده است.
14ـ ساعت 2100 روز 26 /5 /37 مجلسی با شرکت حدود 200 نفر در مسجد المهدی واقع در خیابان تاج تهران برگزار گردیده است.
قرار بوده در مجلس مذکور واعظی بنام «قاضی» سخنرانی نماید که بعلت عدم حضور واعظ مذکور، گروهی از جمعیت از مسجد خارج و متفرق شده اند.
همزمان با خروج جمعیت تعداد 10 برگ اعلامیه مضره که عکسهائی از چهارتن معدومین گروه تروریست باصطلاح مجاهدین خلق ایران (احمد، رضا، مهدی و صدیقه رضائی) چاپ و در آن مطالبی به مضمون زیر نوشته شده، در مسجد پخش گردیده است.
«به امید پیروزی، درود بر شهدای اسلام و خانواده رضائی.
» 15ـ ساعت 2330 روز 26 /5 /37 گروهی از افراطیون مذهبی به ساختمان شهرداری ناحیه 3 واقع در خیابان ژاله تهران حمله کرده و یک جام از شیشه های ساختمان مذکور را شکسته اند.
مأمورین انتظامی یکنفر از اخلالگران را دستگیر کرده اند.
16ـ ساعت 2230 روز 26 /5 /37، مجلسی با شرکت حدود 250 نفر در مسجد صاحب الزمان واقع در خیابان آیزونهاور تهران برگزار گردیده است.
در این مجلس واعظی بنام «سبزواری» بمنبر رفته است.
نامبرده در ابتدای سخنرانی خود از اخلالگران کشته شده در حوادث شهرهای شیراز و اصفهان بعنوان «شهید» یاد کرده و از جمعیت خواسته برای شادی روان آنها صلوات بفرستند که جمعیت با صدای بلند صلوات فرستاده است.
یاد شده سپس در ادامه سخنرانی خود مطالبی در مورد آزادی در اسلام و همچنین صفات حضرت علی(ع) مطالبی ایراد کرده است.
این مجلس در ساعت 2330 روز 26 /5 /37 خاتمه یافته است.
17ـ مقارن ساعت 2315 روز 26 /5 /73، حدود یکهزار نفر در خیابان فرح آباد ژاله تهران به تظاهرات خیابانی مبادرت کرده اند که توسط مأمورین متفرق و 11 نفر از آنان دستگیر گردیده اند.
18ـ حدود ساعت 2300 روز 26 /5 /37، یکدستگاه اتومبیل وانت بار، متعلق به شهرداری پایتخت که در خیابان صفاری تهران پارک بوده، توسط افراد ناشناسی آتش زده شده که آتش توسط مأمورین آتش نشانی خاموش شده است.
19ـ بعد از ظهر روز 26 /5 /37، سه نفر (دو نفر مرد ـ یکنفر زن) به قصد ربودن ماشین پلی کپی به مدرسه دانش و هنر واقع در خیابان شاه عباس تهران، وارد و با تهدید سرایدار ساختمان مدرسه بوسیله سلاح کمری، درب دفتر مدرسه را باز کرده ولی بعلت نبودن ماشین پلی کپی، ساختمان را ترک و با یکدستگاه اتومبیل ژیان متواری شده اند.
20ـ بعد از ظهر روز 26 /5 /37، حدود 200 نفر جوان پس از خروج از مسجد فیروزآبادی شهرری به تظاهرات خیابانی مبادرت کرده اند، که با دخالت مأمورین انتظامی متفرق شده اند.
21ـ حدود ساعت 0022 روز 27 /5 /37، یکباب مغازه مشروبفروشی واقع در خیابان نارمک تهران، توسط افراد ناشناسی آتش زده شده که آتش توسط مأمورین آتش نشانی خاموش گردیده است.
22ـ ساعت 0500 روز 27 /5 /37 شعبه بانک ملی ایران در خیابان رزم آراء تهران توسط افراد ناشناسی آتش زده شده است.
آتش توسط مأمورین آتش نشانی خاموش گردیده و حادثه تلفات جانی نداشته است.
ارزیابی خبر : خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده : مراتب به نخست وزیری اعلام گردیده است.