گزارش
تاریخ سند: 17 مرداد 1329
گزارش
متن سند:
تاریخ: 17 /5 /1329گزارش
گزارش مأمور ویژه حاکیست که ساعت ۱۰ صبح روز ۱۵ ماه جاری بنا به دعوت قبلی، جلسه مصاحبه مطبوعاتی در منزل آقای سید ابوالقاسم کاشانی منعقد گردید و دکتر بقائی، حائری‌زاده، حسین مکی، سید محمود زندی مدیر روزنامه به سوی آینده، دکتر شروین مدیر روزنامه مهر میهن، جلالی نائینی مدیر روزنامه کشور، دکتر فاطمی مدیر روزنامه باختر امروز، میراشرافی مدیر روزنامه آتش، انجوی شیرازی مدیر روزنامه آئین، خطیبی مدیر روزنامه حاجی بابا، علی‌اکبر خشنود مدیر روزنامه خشنود، علی‌اکبر یوسفی مدیر روزنامه سحرگاه، مدیر روزنامه جرس، مدیر روزنامه سمندر، مدیر روزنامه آهنگ شرق، دکتر جوانمردان مدیر روزنامه جوانمرد امروز، زندی پور مدیر روزنامه اصلاحات ایران، شیخ فیروزی مدیر روزنامه پیام حق، محمود دژکام مدیر روزنامه رگبار امروز، کرباسچیان مدیر روزنامه نبرد ملت، مدنی مخبر و عکاس اقلیت و چند تن از مخبرین سایر جراید و همچنین سه نفر از مخبرین انگلیسی و آمریکائی به راهنمائی شاملو خبرنگار خبرگزاری آسوشیتدپرس در آن حضور داشته‌اند در این مجلس ابتدا چند عکس توسط مخبرین آمریکائی از کاشانی و هیئت روحانیون برداشته شده سپس متن سخنرانی آقای کاشانی که در پنج صفحه تنظیم گردیده بود توسط دکتر بقائی قرائت شد که خلاصه آن به شرح زیر است:
اساس حکومت مشورطه بر بنیان آزادی استوار است و بدون آزادی، حکومت مشروطه مفهومی ندارد و علل مخالفت من با حکومت آقای رزم‌آرا روز اعمال خلاف قانونی است که نامبرده در موقع تصدی ستاد ارتش و از 15 بهمن 27 به این طرف انجام داده و پرونده‌سازی و فشار و حبس آزادی‌خواهان است که به وسیله عمال نظامی و شهربانی انجام نموده است، با این طرق و سوابق هرگز نمی‌تواند مصدر حکومت ملی و سبب اصلاحات اساسی مملکت و ملت گردد. سپس اشاره به توقیف روزنامه‌ها نموده و گفت روزی نیست که چند روزنامه به دستور دولت ایشان توقیف نگردد، علت دیگر مخالفت من شایعاتی است که درباره دخالت اجانب در امور مملکت منتشر می‌شود که مخالف استقلال ملی و مذهبی است و این دخالت‌ها استقلال ملی و مذهبی است و این دخالت‌ها ظاهراً در لفافه مبارزه با مرام کمونیسم به عمل می‌آید. یک مخالفت من هم با قرضه‌ایست که دولت آقای رزم‌آرا را بدون اجازه مجلس می‌خواهد از شرکت نفت دریافت دارد(1) و همچنین حضور صد نفر تفنگدار آمریکائی جهت حفاظت سفارت آمریکا می‌باشد که این امر موجبات تشنج ملت را فراهم نموده و از طرفی استقلال مملکت را به مخاطره می‌اندازد بنابراین اینجانب در حضور ارباب جراید و خبرنگاران داخلی و خارجی پرده از روی اعمال دولت حاضر بر‌می‌دارم و از آزادی و استقلال و حاکمیت وطن خویش دفاع می‌نمایم. در این مصاحبه مطبوعاتی هیچ‌گونه سئوالی از کاشانی نشده و در ساعت ۱۱ مجلس مذکور پایان پذیرفت و مدعوین که در حدود ۵۰ نفر بودند متفرق گردیدند.
توضیحات سند:
1- در بخشی از مصاحبه آیت‌الله کاشانی چنین آمده است: «چنانکه شایع است و آقای دکتر بقائی هم در مجلس گفته‌اند دولت آقای رزم‌آزا در نهایت بی‌پروائی از شرکت نفت بدون اجازۀ مجلس شورای ملی می‌خواهد مقدار 30 میلیون لیره قرضه بگیرد در صورتی که طبق اصل بیست و پنجم قانون اساسی «استقراض دولتی به هر عنوان که باشد، خواه از داخله و خواه از خارجه به اطلاع و تصویب شورای ملی خواهد شد.» و توجه آقایان محترم را به جملۀ «به هر عنوان که باشد» جلب می‌کنم.در باب حکومت حاضر، از این مقوله ایرادات بسیار است مثلاً آقایان مسبوقند و در جراید خود نوشته‌اند که اخیراً به آمریکائی‌ها اجازه داده شده صد تفنگدار برای حفظ سفارتخانه خود به ایران بیاورند، این عمل وهن‌آور دارای عواقب وخیمی برای مملکت است و استقلال ایران را به مخاطره خواهد انداخت گو اینکه پس از ایراد ارباب جراید و نمایندگان مجلس از طرف دولت تکذیب شد ولی چطور می‌توان به این تکذیب مطمئن شد مگر همه به خاطر ندارند که خبر ملاقات و مذاکرات وزیر خارجه ایران با وزیر خارجه انگلستان راجع به تغییر قانون اساسی هم ...»
رک: روزنامه باختر امروز، ۱۵ مرداد ۱۳۲۹