تاریخ سند: 14 اسفند 1346
موضوع : جلسه انجمن گراتس جهت رسیدگی به گزارشات نمایندگان اعزامی به کنگره هفتم کنفدراسیون
متن سند:
از : اطریش
به : 315 شماره : 732 /315
ساعت 2 بعدازظهر روز 14 /11 /46 در آفرو دانشکده فنی دانشگاه گراتس
جلسه با اصرار دانشجویان طرفدار کمونیست شوروی ترتیب یافت عده شرکت
کننده در این جلسه در حدود
70 نفر بودند که اکثریت آنها
از توده ایها بودند آنان عقیده
داشتند که در کنگره خیلی
اتفاقات افتاده و حرفها زده
شده که دیگران باید از آن
مطلع باشند.
در این جلسه
دانشجویان اکتیو منجمله از
چینی ها جابر کلینی، مهدی
طلاگر، فیروز المدنی،
کوروش محجوب، بهرام
ثریا، جواد کامکار
تیمورزاده ـ خانم منصوره
مبشری ـ خانم رفیع زاده و
دو نفر مسپات[سمپات]
طهماسب کهکیلویه و
سیامکانی حضور داشتند جلسه در ساعت 2 رسمیت یافت ابتداء دبیر هیئت
کارداران در مورد برگزاری جشن عید و کمیسیون هنری صحبت کرد و اضافه
نمود که جلسه کمیسیون هنری در روز 16 /11 /46 در محل آفرو تشکیل
خواهد شد لذا ضروری است دوستانی که هنر یا ایده ای دارند خود را به این کمیته
معرفی نمایند.
موضوع دیگر موضوع انتخابات هیئت کارداران است که ضروری است در این
مورد دوستان علاقمند با در دست داشتن کارت تحصیلی در جریان انتخابات
شرکت نمایند و در غیر این صورت از رأی دادن آنان جلوگیری خواهد شد
موضوع دیگر نامه ای بود که از فدراسیون اطریش به عنوان هیئت کارداران
انجمن پرسپولیس ارسال شده بود که در آن اطلاع داده شده بود که سمینار و
کنگره فدراسیون اطریش امسال در شهر لئوبن در تاریخ 10 /12 /46 الی
12 /12 /46 برگزار خواهد شد هیئت کارداران موظفند تا قبل از این تاریخ عده
شرکت کننده را معرفی کند تا از لحاظ محل خواب و برنامه غذایی تامین گردند
در ضمن هیئت کارداران باید گزارش فعالیت خود را نیز برای گزارش به کنگره
ارسال دارند.
این برنامه از
طرف جابر کلیبی دبیر
تشکیلات هیئت دبیران
فدراسیون امضاء شده بود.
پس از پایان نامه دانشجویان
توده ای به مسئله ارائه کارت
تحصیلی و سیستم اخذ رای
اعتراض کردند در اینمورد
کیومرث زرشناس اظهار
داشت که تا به حال چنین
سنتی بین دانشجویان نبوده
و اغلب دوستان که علاقه ای
داشتند آمده اند و در
جلسات شرکت کرده و رای
داده و رفته اند و بدون این که
کسی از آنان سئوالی کند و
در صورتی که اغلب آنها دانشجو هم نبوده اند بهرام ثریا معاون هیئت کارداران و
ناظم جلسه صحبت او را قطع نمود و گفت این گفته شما وارد نیست در این هنگام
زرشناس با پرخاش به ثریا تذکر داد اگر بلد نیستی جلسه را اداره کنی برو بیرون
خودمان اینکار را می کنیم در این هنگام عبداله خیامی بنای داد و بیداد را گذاشت
که چرا نمی گذاری حرفش را بزند برو بیرون تو بلد نیستی جلسه اداره کنی در این
موقع از طرف ناظم جلسه به او اخطار شد که باید ده دقیقه جلسه را ترک کند ولی
او قبول نکرد در این موقع فرهاد فرجاد هم با صدای بلند و با فریاد اخطار
نظامنامه می داد و اجازه صحبت می خواست زرشناس نیز در این هنگام با ناظم
جلسه توهین کرد.
ناظم جلسه نیز به او دستور داد که باید ده دقیقه جلسه را ترک
کند زرشناس نیز امتناع کرد در این موقع ناظم جلسه گفت آقایان من به عنوان
ناظم جلسه اعلام می کنم آقایان زرشناس و خیامی باید ده دقیقه از جلسه خارج
شوند چنانچه ایشان امتناع کنند جلسه را تعطیل می نماییم اما آنان از رفتن امتناع
ورزیدند و ناظم جلسه هم جلسه را پایان یافته اعلام کرد در این هنگام سر و
صدای توده ایها درآمد که دوستان نروید جلسه را ترک نکنید جلسه ادامه دارد
آنهایی که ترس از روبرو
شدن با واقعیت دارند به
دنبال بهانه می گردند آنهایی
که دستشان پاک نیست
می ترسند.
رفقا بمانید جلسه
را خودمان ادامه می دهیم در
این هنگام هیئت کارداران
اعلام کرد که چون سالن را
پلیس به اسم هیئت کارداران
داده است.
هیئت کارداران
جلسه را تمام اعلام می کند و
چنانچه کسی در سالن باقی
بماند اجبارا به پلیس اطلاع
داده خواهد شد و دوستان را
پلیس بیرون خواهد انداخت
در این موقع عده زیادی از
دانشجویان رفتند و فقط توده ایها ماندند عده ای دور زرشناس و خیامی را گرفتند
که بابا ده دقیقه می رفتند بیرون چه می شد؟ آسمان که به زمین نمی آمد گروهی هم
دور هیئت کارداران را گرفتند که شما می خواهید جلسه را به هم بزنید رئیس
جلسه حق ندارد چنین کند رئیس جلسه باید سه بار اخطار بدهد عده ای هم
براین عقیده بودند که کار بسیار خوبی انجام شده و باید حتما دسیپلین اجرا گردد
در این هنگام پلیس در خارج از سالن تمرکز یافت و دیگر دانشجویان نیز مجبور
به ترک سالن گردیدند پس از ده دقیقه با دادن تعهد و عذر تقصیر خواستن
از ناظم جلسه مجددا تشکیل شد در این هنگام عبداللّه خیامی برای ده دقیقه از
جلسه خارج شد ولی با وساطت هیئت کارداران زرشناس از ناظم جلسه عذر
خواست و در جلسه ماند.
در این موقع زرشناس به عنوان قبل از دستور پشت تریبون قرار گرفت و در مورد
زندانیان سیاسی اظهار داشت که این عده که صرفنظر از اختلافات مسلکی و
سلیقه ای در چنگال پلیس رژیم شاه اسیر هستند و به نقاط بد آب و هوا تبعید
شده اند با اینکه دستشان در زنجیر است دست از مبارزه برنداشته اند و همه با هم
به اتفاق و اتحاد با تبعیضات
دستگاه مبارزه می کنند.
و
احتیاج به کمک دارند من
پیشنهاد می کنم از همین
جلسه مقداری کمک مالی
جمع آوری شود و از
فدراسیون و کنفدراسیون
خواسته شود که در این مورد
قدم مثبتی بردارند اعلامیه
چاپ کنند و از شخصیت های
بین المللی کمک بخواهند به
روزنامه اطلاع داده خلاصه
دستگاه را مجبور کند که در
رفتارش نسبت به آنان
تجدید نظر کند در این هنگام
هیئت کارداران موافقت خود
را با این مطالب اعلام نمود و هیئت کارداران اعلام نمود بعدا از زرشناس دعوت
خواهد شد چنانچه اطلاعاتی در این مورد دارند در اختیار قرار دهند تا بعدا این
موضوع به فدراسیون و کنفدراسیون اطلاع داده شود.
در این موقع کیومرث زرشناس گزارش خود را در مورد کنگره هفتم به شرح زیر
قرائت نمود.
من با گزارش دبیر تشکیلات کنفدراسیون مخالفت کرده ام چون عقیده ام براین
است که جنگ پهلوانان در مورد برگزاری جلسات شورایعالی کاری عمدی
داده است زیرا در کنگره ششم فرانکفورت تصویب شده است که در مورد
عضویت کشورهای سوسیالیستی جلسه شورایعالی تشکیل می شود ولی آقای
پهلوان عقیده دارد که چون هیچ سالی این جلسه تشکیل نشده است.
امسال هم
تشکیل نشود.
موضوع دیگر گزارش آقای ماسالی دبیر بین المللی است که عقیده
داشته است چون چند نفر دانشجو جای حقیقی و به حق ما را در...
.
غصب کرده
بودند ما برای استفاده از یک تریبون بین المللی بناچار عضو کوسک شدیم اگر
جای ما را به خود ما واگذار کرده بودید عضو کوسک نمی شدیم اگر توجه داشته
باشیم که کنگره لوزان 31
دسامبر 1962 در مصوبات
آمده است که کنگره پیوستن
کنفدراسیون را به کوسک
یک امر صحیح تشخیص
می دهد و در مورد پیوستن
پیراک باید مطالعات لازم
انجام گیرد البته این مطلب
نیز به صورت دقیق در جزوه
ما و کنفدراسیون ذکر شده
است.
نامبرده همچنین افزود
که هر روز خبری در مورد
سازمانهای دانشجویی
وابسته به دستگاه به گوش ما
می رسد در انگلستان و ترکیه
انجام گرفته و در وین هم
انجام یافته که چند روز پیش فرامرز زرشناس و پرچمی و عیفی برای بحث
بدانجا رفته اند آنها گفته بودند که ما امروز جلسه نداریم از شما دعوت می کنیم که
بعدا در آن شرکت کنید.
زرشناس به دنبال سخنان خود گفت که من به رحمت
خسروی احترام می گذارم چون عقیده دارم که او بود که سمینار را...
کرد و این
سمینارهای مختلف نتیجه زحمات اوست ولی خسروی در سمینار ریچونه از
تریبون کنفدراسیون انتقاد کرد که عقاید سیاسی خودش را بیان کند و به یک
سیاسی حمله کند.
اما در مورد بهمن نیرومند دبیر نشریات من شخصا مخالفتی
ندارم چون فقط در مورد یکی از مقامات 16 آذر انتقاد از او وارد بود که یک کار
پلیسی انجام داده است باید توجه داشت که در جریان انتخابات یک بار دیگر
نشان داده شد که تمام این شعارها ظاهری است و همکاری حقیقی وجود ندارد
مثلاً بعد از این که یکی از لیست ها با عدم موفقیت روبرو شد خسروی با اینکه
اظهار داشته بود که می خواهد به درس بپردازد تا درس را تمام کند چون زن و
بچه دارد معهذا برای این که کنگره بدون نتیجه پایان نیابد حاضر شد باز هم
کاندید شود و این بود که لیست : خسروی ـ یوسفی ـ طیورچی نیرومند ـ جلالی
به کنگره تقدیم شد که همه با
آن موافقت داشتند در این
هنگام باز آقای پهلوان
خبری در گوش طیورچی
گفت و او کاندید اتوری خود
را پس گرفت و در این هنگام
خسروی اظهار داشت من
دیگر اعتمادم از این ها سلب
شده است بله دوستان عزیز
کم کاری عمدی در کار
تشکیل شورای عالی و پس
گرفتن نامزدی طیورچی
همه نتیجه فعالیتهای
کارشکنانه پهلوان است.
در
این هنگام افتخاری پشت
تریبون قرار گرفت و اینگونه
شروع به صحبت کرد.
چون صحبت در مورد علی البدل بودن منست باید بگویم که کنگره رای اعتماد
داد که من می توانم نماینده علی البدل گراتس باشم و چون کنگره کنفدراسیون
عالیترین مرجع است پس این امر چندان ناحق نیست.
اما در مورد غصب جای
کنفدراسیون به وسیله یک عده دانشجونما که بعضی از دوستان تا این حد از
مطرح کردن آن ناراحت می شوند باید بگویم وقتی آقای م.
انوشه که همه ما
مقالات سیاسی ایشان را در ارگان رسمی یا حزب سیاسی می خوانیم و سنشان
بالاتر از 50 سال است در کنگره (اولان باتور) به عنوان نماینده ایران شرکت
می کنند آیا این غصب جای کنفدراسیون به وسیله یک دانشجونما نیست؟ کنگره
پراک چگونه می خواهد ملی و دمکراتیک باشد وقتی که نمایندگان کوبا ـ چین و
آلبانی در آن شرکت ندارند و نمایندگان ارتجاعی شیلی و هندوستان در راس
راهبری آن قرار دارند؟ در این هنگام اسدی بیان نمود.
در جلسه ای که هیئت کارداران از آقای زرشناس دعوت کرده بود طبق
صورتجلسه که من قرائت می کنم (صورتجلسه را قرائت کرد) سئوال : آقای
زرشناس آیا شما در شرایط
فعلی دانشجوی گراتس
هستید؟ جواب : من
دانشجوی گراتس هستم و
حاضرم کارت تحصیلی و
کارنامه تحصیلی ام را به
هیئت کارداران ارائه دهم.
(بچه ها : در چه تاریخی این
حرف را زده است؟) اسدی :
در تاریخ 22 دسامبر 1967
که ایشان در 26 نوامبر
اسمشان را خط زده بودند.
پس ایشان حتی در
اظهاراتشان به هیئت
کارداران صادق نبودند.
اما در مورد کم کاری آقای
دکتر پهلوان.
ایشان به کنگره گزارش دادند که برای تشکیل جلسه نمایندگان
شورایعالی به واحدها نامه نوشته اند ولی متأسفانه فقط دو واحد جواب داده اند
پس چگونه ایشان می توانسته اند چنین جلسه ای را تشکیل دهند؟
طبق مصوبات کنگره فدراسیون اتریش در اینسبورگ آقای زرشناس باید
حرفهایشان را در مورد آقای پهلوان ثابت کنند والا ایشان محکوم به اخراج از
انجمن هستند.
نماینده دانشجویان ایرانی مقیم لهستان عقیده داشته است که کمکهای اقتصادی
شوروی به رژیم شاه باعث گسستن زنجیر استعمار می شود.
به این علت چنین سازمانی نمی تواند عضو
پیوسته کنفدراسیون باشد.
در این موقع فرجاد پشت تریبون قرار گرفت و گفت مرتب صحبت از این است که یک عده دانشجونما
صندلی فدراسیون را غصب کرده اند.
من سئوال می کنم.
آیا شما اعلامیه مشترک نمایندگان کنفدراسیون و
نمایندگان توسو را قبول دارید یا نه؟ (در آخر جزوه ای که برایت فرستاده بودم اعلامیه مشترک چاپ شده
است)
آقایان این دو نفر که به عنوان نمایندگان توسو در پراک نشسته اند نماینده به حق دانشجویان دانشگاه تهران
هستند.
در آن زمانی که حکومت امثال امیر موبورها را به جان نیروهای ملی و دانشجویان می انداخت تا
آنها را چاقو بزنند تا مانع مبارزات آنها بشوند.
همچنین توسو بود که میتینگ های چند هزار نفری در تهران
ترتیب می داد این مطلب را خود رحمت خسروی نیز قبول دارد ولی آقای ماسالی نه چون این آدم به عقیده
من شایعه ساز است من از اینجا بلند می گویم دبیر امور بین المللی شایعه ساز است حالا رفقا برای مبارزه با
پراک بعد از این که جریان کوسک رو شده است به فکر تشکیل یک سازمان بین المللی جدید افتاده اند که
نمایندگان سه قاره آمریکای لاتین آسیا و آفریقا شرکت کنند درحالیکه بقول آقای دبیر (ماسالی) نماینده
یونان و اسپانیا و پرتقال [پرتغال] هم می توانند عضو شوند در حالیکه جزو هیچکدام از سه قاره نیستند.
جریان این است که کنفدراسیون دیگر عضو کوسک نیست چون گندش بالا آمده است.
بعد از روشن شدن
این موضوع که کوسک از سیا پول می گرفته و عمال سیا آن را می گرداندند به پراگ هم نمی خواهد بپیوندد
پس به فکر تشکیل یک سازمان بین المللی سه قاره افتاده است.
آقایان نمایندگان بعضی از شهرها با هفت یا هشت رای انتخاب شده بودند مثلاً نمایندگان کلن و توبینگن
این خجالت آور است این وظیفه دبیر تشکیلات است که به این نقاط مسافرت کند در تقویت انجمن آنجا
بکوشد و هر کجا تشکیلاتی نیست به وجود بیاورد.
مثلاً وظیفه این دبیر است که به کشورهای
سوسیالیستی مسافرت کند و ببیند اوضاع از چه قرار است در حالی که آقای پهلوان چنین کاری را نمی کند
و سازمانها هر روز از روز پیش ضعیف تر می شود در این هنگام رشیدی اعلام نمود طبق رأی هیئت دبیران
کنفدراسیون که سه بدو[به دو] تصویب شده بود قرار بود ماسالی و خسروی در کنگره شرکت کنند و از
نزدیک با طرز کار اتحادیه بین المللی پراک آشنا شوند ولی آقای ماسالی بدون اطلاع و مشورت سایر
هیئت دبیران آقای راسخ را همراه برداشته و در کنگره شرکت کرده بود.
من از آقای ماسالی سئوال کردم
آقای ماسالی شما که می خواهید سازمان سه قاره تشکیل بدهید ممکن است بگوئید چند کشور از سه قاره
در حال حاضر عضو هستند؟ آقای ماسالی جواب ندادند این نشانه اینست که اکثر کشورهای سه قاره
عضو این اتحادیه بین المللی هستند.
در این میان شرفه از چنگیز پهلوان دفاع کرد.
جابر هم همینطور.
نهضت مبارزه دانشجوئی لااقل در
اطریش نام چنگیز پهلوان را همیشه به خاطر خواهد داشت این کارشکنی است وقتی اعمال چنین شخصی
اینطور قضاوت شود.
ولی در مورد آقای م.
انوشه من باید بگویم که ایشان در یکی از مقالاتشان راجع به
کارهای دانشجوئی و صنفی نوشته است.
عده ای چینی مائوتسه تونگی و مقداری مطالب راجع به آنها به
نظر من چنین کاری پلیسی است و همین شخص بعنوان نماینده ایران شرکت کرده است.
پناهی هم صحبت کرد البته چیز مهمی نگفت فقط در مخالفت به احزاب توده و بچه توده ایها بود.
در این
موقع روستا پشت تریبون قرار گرفت و گفت : آقای رشیدی در انجمن اعلام کرده بودند که کنفدراسیون
عامل سیا است و عده ای دستهای ناپاک هستند که ما را به عضویت کوسک درآورده اند من در این مورد
مدارک دارم و شش ماه دیگر رو می کنم.
حالا که شش ماه گذشته است من می پرسم کجا هستند آن
مدارک؟ مجددا ساعی پشت تریبون قرار گرفت و گفت :
شما که از گزارش نماینده مسکو آقای اعتمادزاده ناراحت می شوید مگر ایشان نگفتند که بعد از ملاقات
نماینده گرومیگو پلیس شوروی با کامانکار آمد و هر دو پلیس یکی از دوستان ما را از صحن سفارت دور
کرد تا روابط حسنه ایران و شوروی لطمه نبیند؟ در این شهر همه را پلیس و سازمان امنیتی کرده اند بعد از
آقای پهلوان نوبت رحمت خسروی رسیده است که می گویند حکومت ایران اگر موافقت نمی کرد امریکا به
او ویزا نمی داد.
در این هنگام عبداللّه خیامی مقداری بجای حرف زدن داد و بیداد کرد شعار داد و بعد هم جلسه را ترک
کرد.
طباطبائی : چون دوستان در جلساتی که عده کم هستند صحبت نمی کنند حالا که عده افراد این جلسه کم
است (البته دوستان کم کم جلسه را ترک کرده بودند به طوری که از 40 نفر به 20 نفر رسیده بود) منهم
حرفی نمی زنم جواب هایم را کتبا به دوستان می دهم.
چون هم حرفی نداشت استثنائا قرار شد به فریدون
دژدار اجازه صحبت داده شود.
دژدار گفت : وضعیت انجمن دانشجوئی و لجن مالی و تهمت و پشت سرهم حرف زدن و دشمنی بجائی
رسیده است که دیگر هیچ کدام از بچه ها حاضر نیستند مسئولیتی را در انجمن قبول کنند.
می گویند اگر
تظاهراتی بود می آئیم شرکت می کنیم اگر حرفی بود می آئیم می زنیم ولی حاضر نیستم تابلو نشانه گیری
بشویم ـ چون این حرفها و این داد و بیدادها نتیجه اختلافات سیاسی مختلفی است که متاسفانه قابل حل
نیستند باید فکری کرد.
سیروس گلشاهی : دوستان که اینهمه از مبارزات ضدامپریالیستی و ضدفاشیستی تعریف می کنند به من
بگویند که این اتحادیه بین المللی در جریان 28 مرداد چکار کن[کرد یا] کدام اعتراض را کرد؟ کدام
پلاکارت را توزیع کرد؟ در اول بهمن ماه که دو دانشگاه را رژیم شاه کوبید و از بین برد چکار کرد؟ چه
موضعی اختیار کرد؟ در انقلاب 15 خرداد که رادیو مسکو از آن به عنوان یک قیام ارتجاعی یاد کرد چکار
کرد؟ حالا هم سازمان ارتجاعی شیلی و مدارس آن قرار دارد در حالی که جای سازمانهای ملی خالی
است.
اسماعیلی از صحبت های بچه های توده ای دفاع کرد.
چندان مهم نبود.
کوروش محجوب امروز عده ای از رفقا مرتب به چنگیز پهلوان حمله می کنند و با او مخالفت می کنند در
حالی که تا دیروز او را گل سرسبد خودشان می دانستند.
علت این است که او دیگر حاضر نیست از این عده
دوستان دفاع کند و حزب سیاسی شخصی را بستاید (منظور حزب توده است که پهلوان اول توده ای بود و
بعد جبهه ملی شده است) اینکه دوستان می گویند پهلوان کم کاری عمدی کرده است صحیح نیست چون با
دلایل مختلف ثابت شده است که او کوشش خودش را کرده است ولی متاسفانه اقدامات او همیشه مواجه
با کارشکنی شده است مثلاً همین شایعه پراکنی دوستان برعلیه چنگیز پهلوان نه تنها کم کاری بلکه مانع
پیشرفت کارهاست.
بالاخره در پایان هیئت کارداران از خودش در مورد ارسال عضویت علی البدل دفاع کرد که چنین کاری
نکرده است یعنی افطسی گفت من این دو نفر را بعنوان عضو علی البدل به کنگره معرفی نکرده ام و اگر هم
چنین حرفی زده باشم اشتباه کرده ام.
خلاصه جلسه در ساعت 21 8 بعدازظهر بعد از 6 ساعت حرف زدن و اختلاف پایان یافت.
منبع:
کتاب
چپ در ایران - کادرهای حزب توده به روایت اسناد ساواک - جلد اول صفحه 480