گزارش اطلاعات داخلی
تاریخ سند: 22 شهریور 1341
گزارش اطلاعات داخلی
متن سند:
شماره : 11116 / س ت موضوع : جلسه بحث آزاد سازمان نگهبانان آزادی ساعت 30 /19 چهارشنبه 21 /6 /41 جلسه بحث آزاد سازمان نگهبانان آزادی با حضور آقای دکتر بقائی تشکیل گردید.ابتدا آقای فریدونی، کمافی السابق از دوران مصدق و کارهای دکتر بقائی در این زمان صحبت نمود.
سپس آقای مدرس در جواب سئوال هفته قبل یکی از افراد راجع به این که چرا حزب در زمان حکومت دکتر امینی1 سکوت نمود این طور صحبت کردند.
اولاً دولت آقای امینی تقسیم اراضی که یکی از بزرگترین نقشه های دیرینه کشور ایران بود شروع کردند گرچه ناقص بود ولی بجا به نظر می رسید.
دوم این که ایشان دزدهائی مانند علوی مقدم رئیس شهربانی 8 ساله وزیر کشور را گرفتند و سپهبد کیا، نویسی و متجاوزین بزرگ دیگر را زندانی کردند و این اعمال نشانه آن بود که شاید ایشان می خواستند کاری برای مملکت انجام دهند،2 خود آقای امینی از ملت وقت خواستند و حزب هم که شیوه اش این است که فرصت های لازم را به افراد بدهد در برابر امینی سکوت نمود.
از طرفی ما در آن زمان ترجیح می دادیم که ده ها سال، امینی حکومت کند و کسانی مثل تیمسار بختیار که سایه اش روی صندلی صدارت بود نخست وزیر نشود.
سپس یکی از حاضرین در مورد 28 مرداد سئوال کرد که آیا این قیام ملی بود یا از طرف دولت یا کشورهای بیگانه طرح ریزی شده بود؟ آقای دکتر مدرسی روی تخته سیاه با گچ های رنگی فرمولی نوشته و طبق آن ثابت کردند که قیام 28 مرداد، ملی بوده است.
فرمول مزبور تقریبا به شکل زیر بود: 30 تیر قوام السلطنه + شاه + ارتش و قوای انتظامی + سیاست خارجی + وکلا + مصدق + ملت مساویست با قیام 28 مرداد مصدق + دولت + ارتش + قوای انتظامی + وکلا + شاه + سیاست خارجی + ملت.
در 28 مرداد سیاست خارجی دخالت داشته ولی باید اعتراف کرد که اگر نیروی ملت نبود بیشتر غیر ممکن بود در هر حال ملت توانست در این روز اثر و قوت خود را نشان بدهد.
در پایان جلسه، اعلام گردید که فردا(جمعه 23 /6 /41) از ساعت 16 الی 18 برای برگزاری شب چهلم «کبیری» در مزار ایشان ختمی از طرف حزب با حضور آقای دکتر بقائی برقرار است.
توضیحات سند:
1ـ علی امینی از خانواده های فئودال معروف و قدیمی شمال ایران است.خانواده وی از سیاستمداران سرشناس منسوب به سلسله قاجار بوده اند، خود وی نیز از سیاستمداران برجسته رژیم حاکم ایران بود.
امینی پس از اتمام تحصیلات در رشته علم اقتصاد از دانشگاه پاریس عهده دار مشاغل مهمی شد از جمله: ریاست اداره گمرک، مدیریت کل اقتصاد وزارت دارائی، معاونت وزارت دارائی، نماینده مجلس دوره پانزدهم و وزارت اقتصاد در کابینه منصور الملک و مصدق.
بعداز کودتای 28 مرداد 1332، دردولت زاهدی وزیر دارائی بود او وظیفه داشت اهداف اقتصادی کودتای 28 مرداد را تحقق بخشد.
و در همان زمان قرادادی معروف به «امینی ـ پیچ» با کنسرسیوم شرکتهای نفتی جهان منعقد ساخت که آشکارا برخلاف اصول و مقررات قانونی ملی شدن نفت بود.
سرانجام به خاطر خدمات ارزنده اش به کنسرسیوم نفتی و آمریکا که البته مبالغی هنگفت نیز عاید وی ساخته بود، در اردیبهشت ماه 1340، پس از استعفای شریف امامی، مقام صدارت یافت و حدود چهارده ماه در این پست بود.
وی در سال 1340، یعنی در زمان فشار آمریکا برای تغییرات اجتماعی و اقتصادی در ایران ـ که بعدها به نام «اصلاحات ارضی» موسوم گشت ـ بار دیگر به صحنه سیاست آمد.
او به دلگرمی آنان می خواست در فرم سلطنت تغییر ایجاد کند.
شاه که از قدرت امینی واهمه داشت، در سال 1396 م طی سفری به آمریکا موافقت «کندی» را برآن که خود وی (شاه) مأمور اجرای خواسته های آمریکا باشد، جلب کرد.
دکتر امینی یکی از عوامل اصلی نفوذ آمریکا در ایران بود.
وی پس از کناره گیری از پست صدارت عازم اروپا شد.
و در اواخر دوران سلطنت شاه چندبار برای مشاوره به دربار فراخوانده شد.
رک: کوثر، ج2، صفحات 129 و 133 و 134 2ـ دوره یک و نیم ساله صدارت امینی از پر هیاهوترین مقاطع تاریخ ایران است.
او در این برهه به اقدامات فراوانی دست زد، که شاید جنجالی ترین آن بازداشت کوتاه مدت عده ای از رجال پهلوی به جرم فساد مالی باشد.
از مهمترین این بازداشت شدگان، می توان به سپهبد «علوی مقدم»، رئیس شهربانی، سپهبد «حاج علی کیا»، رئیس اداره دوم ستاد ارتش، سرلشکر «علی اکبر ضرغام»، وزیر گمرکات و دارائی دولتهای اقبال و شریف امامی، «ابوالحسن ابتهاج»، رئیس مقتدر سازمان برنامه و...
اشاره کرد.
همه این اقدامات می توانست تسکینی باشد برای پیشگیری از وقوع انقلاب.