مقدمه تاجگذاری ملکه فرح
مقدمه تاجگذاری ملکه فرح
متن سند:
شماره: 38مورخ 17 سپتامبر 67
مقدمه تاجگذاری ملکه فرح
تشریفاتی که 26 اکتبر آینده در تهران برگزار می‌شود ـ تمام اعضای دربار برای تدارک مقدمات این مراسم شب و روز تلاش می‌کنند ـ ملکه فرح مدل لباس خود و تاجی را که بر سر خواهد گذاشت شخصاً طرح کرده است ـ شاه به شیوه ناپلئون بناپارت شخصاً تاج سلطنت را بر سر می‌گذارد ـ شاه و ملکه پس از تاجگذاری با یک کالسکه طلایی 8 اسبه از خیابان‌های شهر که با قالی‌های ذیقیمت ایرانی مفروش شده عبور خواهند کرد ـ برای شرکت در این مراسم از پنج هزار نفر دعوت شده ولی هیچ یک از رؤسای ممالک دعوت نشده اند.
26 اکتبر آینده برای شاه ایران مهمترین روز دوران سلطنت ایران است زیرا در آن روز طی مراسم باشکوهی تاج سلطنت را پس از 26 سال امتناع از انجام این مراسم بر سر خواهند گذاشت.
شاه ایران در 1941 هنگامی که کشورش از طرف نیروهای شوروی و انگلیس مورد تهاجم قرار گرفته و پدرش اعلیحضرت رضا شاه کبیر مجبور به ترک وطن شده بود به سلطنت رسید ولی از انجام مراسم تاجگذاری امتناع ورزید زیرا معتقد بود کشوری که تحت اشغال اجانب است برای انجام چنین مراسمی آمادگی ندارد به علاوه همیشه می‌گفت «سلطنت به یک مشت مردم فقیر برای من قدر و قیمتی ندارد.»
اما امروز وضع ایران تغییر کرده زیرا شاه با همکاری همسرش مصدر خدمات مهمی شده و کارهای زیادی در این کشور انجام داده و به این جهت اکنون عقیده دارد که موقع تاجگذاری و سلطنت واقعی ایشان فرا رسیده است.
هفته گذشته شاه و ملکه فرح اجلاسیه فوق العاده مجلس مؤسسان را که به قید فوریت دعوت شده بود گشودند. ملکه در این مراسم غمگین و نحیف به نظر می‌رسید ـ شاه به پارلمان پیشنهاد کرد که در صورت فقدان وی و یا حصول شرایطی که موجب عدم انجام وظیفه سلطنت از ناحیه پادشاه شود مادر ولیعهد تا زمانی که فرزندش به سن قانونی نرسیده نایب السلطنه باشد. چنین احساس اعتماد و ابراز لطف و محبتی از جانب شاه طبعاً بایستی برای ملکه لذت بخش و شادی آفرین باشد ولی آن روز کسی تبسمی در چهره ایشان ندید و هیچ کس نیز به دلیل این امر پی نبرد و ندانست که ملکه در حدود یک ماه قبل فرزندی را که بایستی در بهار آتی به دنیا می‌آمد از دست داده است.
بعد از افتتاح مجلس مؤسسان فعالیت‌های مربوط به برگزاری مراسم 26 اکتبر از نو آغاز گردید.
در کاخ گلستان خیاط‌ها ـ جواهرسازان ـ محافظین و درباریان شب و روز کار می‌کنند تا مقدمات این مراسم را که گفته می‌شود مهمترین و جالبترین مراسم در تاریخ معاصر است فراهم آورند.
لباس و تاجی که ملکه فرح در این مراسم مورد استفاده قرار خواهد داد هنوز آماده نشده است. طرح تاج و لباس تاجگذاری ملکه از طرف شخص ایشان داده شده و گاهی شخصاً به جمع کسانی که در کاخ گلستان مشغول فعالیت اند پیوست و به آنها دستورات و تعلیماتی می‌دهند.
یکی از خیاطان کریستیان دیور به اسم مسیو پیر بیش از دو ماه است که به تهران آمده و هر روز برای گرفتن دستورات تازه ملکه در مورد تغییر مدل لباس نزد ایشان می‌رود.
بیش از بیست تن از بهترین خیاط‌های ایران برای آماده کردن لباس ملکه که به انتخاب خود ایشان از ابریشم سفید با طرح ساده تهیه می‌شود فعالیت می‌کنند. بلافاصله بعد از تاجگذاری ملکه لباس مخمل سبزی که طرح آنها را شخصاً تهیه کرده با یک دنباله بلند به طول 8 متر که روی آن با سنگهای قیمتی از قبیل الماس و یاقوت گلدوزی و تزیین شده زیب قامت خواهد کرد.
شاه به اونیفورم فرماندهی کل نیروهای مسلح ایران ملبس خواهد بود و ولیعهد نیز اونیفورم نوآموزان مدرسه نظام را در بر خواهد داشت.
کالسکه طلایی حامل شاه و ملکه توسط یکی از مشهورترین صنعتگران اروپایی در وین تهیه و تقریبا آماده شده و به زودی همراه با 8 اسب سفید اسپانیولی از طریق دریا به ایران حمل می‌شود.
طرحی که ملکه برای تاج خود در نظر گرفته کاملاً محرمانه مانده و جواهرات ذیقیمت آن فعلاً در مخزن یکی از بانک‌های ایران نگاهداری می‌شود ـ تاج شاه از نو ساخته و پرداخته شده ولی در اصل همان تاجی است که پدرش رضا شاه کبیر در تاجگذاری خود از آن استفاده نموده است.
و اما مراسم به این ترتیب انجام می‌شود:
برنامه از صبحگاه روز 26 اکتبر آغاز می‌شود ـ در آن موقع شاه و ملکه و ولیعهد سوار یک رولزرویس از کاخ سلطنتی به طرف مرکز شهر عزیمت می‌کنند ـ سپس در محل معینی به یک کالسکه طلایی منتقل می‌شوند و از آنجا در حالی که از طرف سواران شمشیر به دست گارد سلطنتی اسکورت می‌شوند به طرف شهر می‌روند. مسیر موکب خاندان سلطنت به کاخ گلستان ختم می‌شود و در آنجا پنج هزار میهمان برجسته ایرانی و سفرای خارجی برای شرکت در مراسم تاجگذاری حضور می‌یابند. ولی در این مراسم هیچ یک از رؤسای ممالک خارجی دعوت نشده‌اند زیرا دربار سلطنتی معتقد است که بعد از 26 سال انتظار آیین تاجگذاری بایستی یک امر داخلی و ملی تلقی شود.
ترتیب ورود اعضای خاندان سلطنت به تالار کاخ گلستان چنین است که ولیعهد ابتدا و در حالی که پیشاپیش او یک افسر گارد با پرچم ملی و در اطراف وی عده‌ای افسر شمشیر به دست در حرکت اند وارد می‌شود.
بعد از ولیعهد ملکه فرح در حالی که از طرف جمعی از افراد نیروی مسلح اسکورت می‌شود وارد شده و در طرف چپ ولیعهد و در مقابل تختی که اخیراً برای ایشان در اطریش ساخته شده قرار می‌گیرد در این موقع صدای شیپورهای گارد سلطنتی ورود شاه را اعلام می‌کند و ایشان نیز پس از ورود در مقابل تخت خود که «تخت نادری» یا «تخت طاوس» نام دارد و مهمترین تخت سلطنتی جهان است قرار می‌گیرد.
«تخت نادری» در سال 1739 وسیله نادر شاه از هند به ایران حمل شد ـ این تخت بعدها ویران شد ولی جواهرات آن که ترکیبی از 26733 قطعه سنگ گرانبهاست روی تخت کنونی که در سال 1798 ساخته شده نصب گردید. روی پله و قسمت زیرین تخت نقش شیر و سمندر طراحی شده و بر جبهه تخت سنگهای قیمتی مانند الماس- زمرد و یاقوت می‌درخشد و دو مار لغزان از طلای ناب در طرفین تخت نصب شده است.
چند لحظه پس از ورود و توقف شاه در مقابل تخت مزبور درباریان کمربند مرصع سلطنت که روی آن یک زمرد بزرگ 175 قیراطی محصور در دویست سنگ کوچک قیمتی دوخته شده و شمشیر طلا و شنل مخمل آبی و تاج را حمل خواهند کرد.
تاج سلطنتی که در تاجگذاری رضا شاه کبیر هم مورد استفاده واقع شده گرانبهاترین تاج سلطنتی جهان است که با 338 الماس 1144 قیراطی و 5 قطعه زمرد 199 قیراطی و مقدار زیادی مروارید تزیین شده است.
در این موقع شاه به شیوه ناپلئون بناپارت شخصاً و در بین سکوت احترام آمیز حاضران تاج را زیب تارک خواهند کرد و در این هنگام صدای شلیک 11 تیر توپ و نغمه شیپورهای گارد سلطنتی تاجگذاری اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی را به مردم اعلام خواهند کرد.
در این هنگام نخست وزیر از طرف خود و ملت ایران به شاه تهنیت گفته و اضافه می‌کند که «شاهنشاه لااقل یک صد و بیست سال زنده و پاینده باشد.»
در این موقع ملکه فرح به شاه نزدیک می‌شود و اعلیحضرت تاجی را که ملکه شخصاً طرح کرده بر تارک ایشان قرار می‌دهند و بلافاصله به ولیعهد نیز تاجی اعطاء کرده و این جمله را بیان می‌کند:
«این والاحضرت ولیعهد وارث تاج و تخت ایران است» و آن گاه هر سه آهسته و آرام تالار را ترک کرده و به زاویه دیگر کاخ که از 5 هزار میهمان خارجی پذیرایی می‌شود رهسپار می‌گردند و متعاقباً کاخ گلستان را ترک کرده و پس از عبور از خیابان‌های شهر که با قالی‌های ذیقیمت ایران مفروش گردیده به قصر اختصاصی مراجعت و در میهمانی ناهار خانوادگی شرکت خواهند کرد.
در این موقع شهر غرق در سرور و شادی خواهد شد و مراسم آتش فشانی آغاز می‌شود و تا چندین روز ادامه خواهد یافت و طی این مدت مستمندان اطعام می‌شوند و عده زیادی از زندانیان به یمن این جشن مشغول عفو واقع و از قید زندان آزاد می‌گردند.