درباره : هجوم بسازمان اطلاعات و امنیت گرگان
تاریخ سند: 6 آبان 1357
درباره : هجوم بسازمان اطلاعات و امنیت گرگان
متن سند:
پیرو تظاهرات ضد ملی در روز 2 /8 /57 که عوامل اخلالگر و متعصبین مذهبی ابتدا بوسیله آموزگاران و روحانیون در گرگان انجام گرفت در پایان این تظاهرات متعصبین مذهبی که از شب قبل از علی آباد و فاضل آباد ـ یساقی و سید میران بوسیله روحانیون دعوت شده بودند (بوسیله سید محمد رئیسی و افراد وابسته بوی) با آمادگی کامل جهت تخریب (بنا بگفته عده ای با اطلاع از اینکه رادیو لندن در همان شب اعلام میدارد که مأمورین انتظامی دستور تیراندازی و دخالت ندارند) بدون اینکه در هیچ محلی با پلیس برخورد نمایند مبادرت به تخریب و آتش سوزی نموده ابتدا به کافه رستوران مولن روژ ـ سینما مولن روژ ـ مشروب فروشی قدح و شعب بانک های موجود در خیابان پهلوی و بهداری حمله و تخریب و آتش سوزی مینمایند.1 حدود ساعت 1410 حدود یکهزار نفر از این افراد پس از بآتش کشیدن سینما کاپری و مشروب فروشی یک و یک در مسیر کوی ویلا براهنمائی تعدادی از دانشجویان دانشسرای راهنمائی تحصیلی که در پیشاپیش آنها موتور سواران و تعدادی اتومبیل در حرکت بودند توسط عبدالمطلب یغمائی فرزند تقی یکی از آموزگاران متعصب مذهبی بطرف ساختمان ساواک سرازیر ابتداء با پرتاب شعله آتش بداخل ساختمان و حمله موفق به باز کردن درب آهنی کوچک واقع در جنوب حیاط ساختمان و حمل دو سطل مواد آتش زا بداخل محوطه میگردند و تعداد دیگری هم در همین حال با هجوم بدرب ورودی اصلی ساواک با پرتاب سنگ و شکستن شیشه ها ـ مشغول از جا کندن درب شده و در همین حال هم با نزدیک شدن به سیمهای تلفن از قسمت شمالی ساختمان با ایجاد حریق با مواد دودزا قصد بالا آمدن و ورود بساختمان را داشتند که با تیراندازی از پنجره مشرف بخیابان و استفاده از کپسول آتش نشانی مبادرت به عقب راندن و اطفاء حریق گردید و پس از اینکه مقداری عقب نشینی نمودند مجددا از چند طرف قصد هجوم را نمودند و در همین حال هم اظهار میداشتند که تیرها حقیقی نیست و شماها را آتش میزنیم که ناچارا به تیراندازی هوائی با سعی در صرفه جوئی در مصرف فشنگ (با توجه باینکه چندین بار بشهربانی در مورد هجوم افراد تلفن ولی نتیجه ای عاید نشده بود) ادامه داده ابتداء درب باز شده مجددا بسته و از بالای پنجره ساختمان به آسفالت خیابان تیراندازی که در نتیجه مهاجمین باز عقب نشینی و با پرتاب سنگ کماکان به حملات خود ادامه میدادند توضیح اینکه با شروع تخریب و آتش سوزی سینما کاپری اطلاع حاصل شد که هدف بعدی آنها ساواک خواهد بود که فاصله چندانی با سینما کاپری ندارد لذا پرسنل موجود ساواک آمادگی کامل یافته و اسلحه توزیع گردید و با وجود اینکه چندین بار با تلفنهای مکرر بشهربانی تقاضای تأمین حفاظت خارجی ساختمان ساواک گردید پس از اینکه حدود 45 دقیقه از درگیری با مهاجمین میگذشت ابتدا کامیون مأمورین ژاندارمری و بعدا نیز مأمورین شهربانی با مانور لازم نسبت به متفرق کردن مهاجمین اقدام و در مقابل ساواک مستقر میگردند.
مراتب جهت استحضار معروض میگردد.
ضمنا در این درگیری 10 نفر از مهاجمین مجروح که بنظر میرسد اکثرا مورد اصابت کمانه های تیر قرار گرفته باشند از این تعداد 7 نفر تاکنون از بیمارستان مرخص و سه نفر بقیه نیز وضع رضایت بخشی دارند.
از طرف رئیس سازمان اطلاعات و امنیت گرگان.
معصومی آل آقا گیرنده ـ 2 ه 1 جهت استحضار.
توضیحات سند:
1ـ روحانیان حاضر در این تظاهرات و نیز خود مردم از اعمال خشونت پرهیز می دادند.وقتی مردم به «فلکه مازندران رسیدند روحانیون شهر طی سخنانی از مردم خواستند که دست به هیچ عمل خشونت آمیزی نزنند و آرامش را حفظ کنند، اما حدود نیم ساعت بعد چند ناشناس از قلب جمعیت به طرف مشروب فروشی سو کاسیان در خیابان کاخ سنگ انداختند.
مردم و فرهنگیان شرکت کننده در میتینگ این عمل آن ها را نکوهش کردند و جمعیت با آرامش کامل مجددا به حرکت ادامه داد.
در مقابل سینما مولن روژ یکی از روحانیون از مردم خواست به روی زمین بنشینند و سپس با ایراد سخنرانی مردم را به حفظ آرامش دعوت و فریاد کرد هر کس از بین شما دست به اعمال خشونت آمیز بزند از ما نیست و مردم باید کاملاً هوشیار باشند.
اما بعدا چند جوان از کنار خیابان به سوی سینما مولن روژ دویدند و شیئی به داخل رستوران جنب سینما پرتاب کردند و آتش سوزی بزرگی برپا شد.
در این جا روحانیون مردم را تا فلکه سراخواجه هدایت کردند و با اعلام پایان میتینگ از مردم خواستند متفرق شوند.
جمعیت تدریجا متفرق می شد که ناگهان چند نفر به طرف مشروب فروشی قدح حمله ور شدند و...
» (اطلاعات، ش 15742، ص 22).
فرماندار گرگان در تلفنگرامی به وزارت کشور ضمن دادن خبر حوادث گرگان می نویسد: «اداره شهربانی می گوید طبق دستور صریحی که به ایشان داده شده فقط پیکره شاهنشاه را محافظت کنند و مانع اقدامات تظاهرکنندگان نشوند.
» گزارش بعدی از آن شهربانی است که خبرهای بعدازظهر گرگان را هم در بر دارد.