درباره : امیرتوکل کامبوزیا پیرو شماره 2770/11/ ه ـ 27/8/1349
تاریخ سند: 9 آذر 1349
درباره : امیرتوکل کامبوزیا پیرو شماره 2770/11/ ه ـ 27/8/1349
متن سند:
به : مدیریت اداره کل سوم از : ساواک استان سیستان و بلوچستان شماره : 2855 /11/ ه در اجرای امریه واصله در تاریخ 27 /8 /49 منزل نامبرده بالا بازرسی و اوراق و اسنادی جمع آوری و سپس مشارالیه بازداشت و تحت بازجویی قرار گرفت و برای احاله پرونده متشکله به مراجع قضایی مدارک و دلایل کافی و دادگاه پسند موجود است لکن در خلال تحقیقات معموله این ساواک به این نتیجه رسید که با توجه به مراتب فضل و دانش و مطالعات و تتبعات او که به چندین ده جلد طبع نشده می رسد و در نزد علمای داخلی و خارجی آنچنان ارزنده است که فرانسوا بالزان نایب رئیس سابق فرهنگستان فرانسه و علوم ماوراء دریا و یکی از تألیفات خود درباره اش می نویسد امیرتوکل کامبوزیا علامه ایست که تحقیقاتش برای هر محقق منبع اسناد است و همانند پیرلوتی زیارتگاهی در خاور برای غریبان است.و باز همین شخص در موردی نوشته است که افسوس می خورم چقدر مدارک تاریخی کم است و اگر ما پرده ای از ابهامات را بر می داریم موهبتی است که به واسطه ارتباط با کامبوزیا به ما دست داده و در نامه ای که برای کامبوزیا ارسال داشته نوشته است من همچون گماشته ای در مقابل شما و دانش شما ایستاده ام.
علیهذا با عرض موارد مشروحه فوق و اینکه شخص مورد بحث دانشمندی فاضل و محققی است که دارای شهرت جهانی می باشد و با اکثر محققین و دانشمندان خارج از کشور مکاتبه داشته و دارای کتابخانه ای با دوازده هزار جلد کتابهای ارزنده علمی و ادبی است تصور می رود از مفاخر گرانبهای ادبیات و علوم در ایران باشد و چنانچه در مسیر انقلاب قرار گیرد منشاء اثرات و خدمات سودمندی برای کشور گردد و با توجه به اینکه از نظر مالی بسیار در مضیقه و حتی برای قوت لایموت خود و همسر و 26 نفر فرزندانش مستاصل و درمانده است و گویا اغلب شبها بدون غذا هستند و در مواقعی که روزانه دویست ریال یا اندکی بیشتر از لایحه نویسی در دادگستری و یا این قبیل امور درآمدی حاصل می کند با خرید فقط چند کیلو نان خالی خود و عائله سنگینش را تغذیه می نماید و در تأیید این مطلب به عرض می رساند در تاریخ 8 /9 /49 همسرش به این ساواک مراجعه و اظهار داشت شب گذشته کلیه بچه ها بدون خوردن سحری روزه دار هستند و به مدرسه رفته اند و چون بلاتکلیفی 26 نفر فرزندانش که هیجده نفر آنان محصل هستند اثرات سویی در اذهان می گذاشت بدون اطلاع کامبوزیا که امکان داشت این کمک را قبول نکند ترتیبی داده شد که انجمن حمایت از زندانیان مبلغی به او کمک نماید تا خانواده اش از گرسنگی نجات یابند و هنگامی که قرار شد مبلغ مذکور را برای آنان خوار و بار تهیه کنند اظهار داشتند که غذای ما فقط نان است و مبلغی به نانوا بابت طلب گذشته بدهید تا مجددا به ما نان بدهد و گویا در حدود چهار هزار ریال به نانوا بدهی داشته اند.
غرض از تهیه این گزارش مشروح در وحله اول شناساندن شخصیت علمی و ادبی امیرتوکل کامبوزیا به مقامات عالیه ساواک است تا با عطف توجه به وضع معیشت دانشمند معروف و معتبری که در گوشه زاهدان برای اداره امور زندگی خود درمانده و شاید انگیزه اصلی او از این انتقادات نیز به خاطر ناسازگاریهای اجتماعی باشد تصمیم اتخاذ فرمایند و علاوه بر عفو موارد اتهامی وی و عدم ارجاع به محاکم صالحه که عواقب و عوارض سویی را برای بیست و شش نفر فرزندان بی سرپرست او ببار خواهد آورد ترتیبی اتخاذ فرمایند تا به طریق مقتضی به شورای نویسندگان معرفی و از تالیفات طبع شده او سود سرشاری عاید کشور گردد و چون یکی از علمای تاریخ جهان اسلام و تحقیقات وسیعی در زمینه تاریخ جهان به خصوص ایران دارد می توان با معرفی به مقامات و شخصیت های علمی و ادبی از جمله آقای شجاع الدین شفا1 برای تدوین تاریخ 2500 ساله ایران در جشن های سال آینده از وجود وی استفاده کرد و مشارالیه در این مورد تعهد سپرده که کمال همکاری را داشته باشد.
علیهذا خواهشمند است دستور فرمایید با نظر بسیار مساعد عطف توجهی به حال این فرد زحمتکش و دانشمند و در عین حال محروم بشود تا از زندانی شدن وی در سن هفتاد سالگی حتی الامکان اجتناب و فرزندانش از ورطه هولناک انحراف و نابودی نجات یابند.
اتخاذ هر نوع تصمیم در این مورد بسته به نظر عالی است.
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت استان سیستان و بلوچستان.
رضوانی محترما نامبرده بالا به علت تحریکات سویی که در زاهدان می نمود پس از کسب اجازه دستگیر و قرار بازداشت نیز صادر گردیده است.
12 /9 /49 محترما با توجه به مفاد گزارش ساواک زاهدان و اینکه تعهد همکاری سپرده در صورت تصویب قرار وی تبدیل و عندالزوم کمک های لازم معمول گردد.
12 /9 /49 موافقت می گردد.
15 /9 (بخش قبلاً شناسایی روی این فرد ننموده و مسؤل آقای مهندس امیری می باشد) در سمینار مطرح شود.
توضیحات سند:
1ـ شجاع الدین شفا در سال 1297 ش در قم متولد شد.تحصیلات ابتدایی را در قم و متوسطه را در تهران (مدرسه علمیه) به پایان رسانید.
وی تحصیلات عالی را در دانشگاه تهران، سوربن فرانسه و سن ژوزف بیروت گذراند.
نامبرده به اخذ لیسانس ادبیات از دانشگاه سوربن، دکترای افتخاری در رشته ادبیات از دانشگاه رم و دکترای افتخاری در رشته علوم انسانی از دانشگاه مسکو نایل گردید.
شفا با کار ساده ای در اداره کل تبلیغات و رادیو (مترجمی) خدمات دولتی خود را آغاز کرد و به دلیل داشتن روحیه بلندپروازی و ارتباطات به اصطلاح علمی و سخنوری و حرافی، به سرعت مراتب ترقی را طی کرد.
مشارالیه سمتهایی منجمله : ریاست اداره کل تبلیغات و انتشارات، مشاور مطبوعاتی و فرهنگی دولت، مشاور عالی وزارت کار، رایزن فرهنگی و مطبوعاتی دربار شاهنشاهی، مدیرعامل کتابخانه پهلوی و ...
را عهده دار بود.
ساواک در سند بیوگرافی او آورده است : «فردی عیاش و خوشگذران، بی قیدوبند و زن باره است به طوری که به وسیله زن می شود همه نوع اسرار از او در آورد.
زن اولش «بنان خانم قانع» خواهر سرتیپ جهانگیر ارفع عضو تبلیغات بود که شفا پس از ...
مجبور شد او را بگیرد.
» در گزارش دیگری ساواک چنین آورده است : وابسته مطبوعاتی ایران در پاریس (پرویز عدل) در نامه ای (احتمالاً در سال 1340) به وزیر دربار مطالبی در خصوص سوءاستفاده شفا اظهار داشته از جمله به چند فقره شکایت، کلاهبرداری و صدور چک بی محل، ارتباط وی با سفیر کبیر مصر و سوءاستفاده هایی در خارج از کشور اشاره کرده و خواستار رسیدگی به وضع وی شده است : در گزارش دیگری از ساواک آمده است : «در سال 1338 چون میزبانی و راهنمایی مخبرین در مراسم ازدواج شاه و فرح به عهده او بود، وی مبلغ بیست هزار لیره از مخبر روزنامه معروف «پاری ماچ» رشوه می گیرد تا به او اجازه تهیه عکسهای مناسبی از مراسم فوق الذکر را بدهد.
» یکی از وابستگان دربار در سال 1340 اظهار نمود که قرار بوده شفا به علت سوءاستفاده مالی و ولخرجیهایش در تهیه مقدمات جشنهای 2500 ساله و سوء رفتار و اخلاق در مسافرتهای خارج از کشور، از سمت خود عزل گردد.
وی به خاطر عنایت شاه و وفاداری و چاپلوسی و تملق گویی هایش به اخذ نشان تاجگذاری مفتخر گردید.
شفا بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در اروپا علیه جمهوری اسلامی دست به اقدامات سوءتبلیغی زد و از جمله کارهای وی می توان به کتابی تحت عنوان «جنایت و مکافات» که در خارج از کشور چاپ شده اشاره نمود.
اصولاً شفا فردی ضد دین (ضد اسلام) بود و شدیدا مقهور اندیشه غرب و به ویژه اباحه گری (سکولاریسم) می باشد.
ـ اسناد ساواک، پرونده های انفرادی