بنیاد پهلوی1 دفتر مخصوص شاهنشاهی
تاریخ سند: 5 دی 1352
بنیاد پهلوی1 دفتر مخصوص شاهنشاهی
متن سند:
شماره: 39619/ د تاریخ: 5 /10 /1352بنیاد پهلوی1
دفتر مخصوص شاهنشاهی
عین عریضه آقایان ایرج و هرمز ثابت به پیشگاه مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر راجع به تصمیم دولت به خرید مؤسسه تلویزیون ایران و انجام ارزیابی یک طرفه بدون مداخله کارشناسان شرکت از لحاظ انور شاهانه گذشت مقرر فرمودند که عین عریضه به دفتر مخصوص شاهنشاهی فرستاده شود تا در صورت استقرار رأی مبارک اوامر مطاع به منظور فیصله دادن به این اختلاف بر اساسی صحیح صادر و ابلاغ شود.
نایب التولیه
شریف امامی
قسمت عرایض ....
توضیحات سند:
1. بنیاد پهلوی، از بنیادهای مهم اقتصادی، فرهنگی وابسته به دربار بود. پس از آن که رضاشاه پهلوی ناچار به استعفاء شد و از ایران تبعید گردید، موج اعتراض و نارضایتی علیه روش‌های غاصبانه وی و فریادخواهی برای باز پس گرفتن اموال و املاکی که در زمان او تصاحب شده بود، پدیدار شد و به مجلس و مطبوعات کشید. محمدرضا پهلوی در نخستین اقدامات خود برای جلوگیری از اوج گرفتن اعتراضات، و احتمالاً به توصیه محمدعلی فروغی، در جلسه سی‌ام شهریور تمام املاک، مستغلات، و کارخانجاتی را که از طریق پدرش به نام وی شده بود، به دولت واگذار کرد تا در عمران و آبادانی کشور و امور خیریه صرف شود و اگر کسانی باشند که نسبت به املاک، ادعای غبنی داشته باشند، پس از رسیدگی به شکایت آن ها از محل همین املاک رفع شود؛ ولی بعد از گذشت 7 سال، دولت لایحه‌ای به مجلس فرستاد که براساس آن بسیاری از آن املاک و مستغلات به مالکیت محمدرضا پهلوی باز می‌گشت. این لایحه در 20 تیر 1328 در یک ماده واحده به این ترتیب تصویب شد که اموال مزبور به نام «موقوفه خاندان پهلوی» نامیده و عواید ناشی از این دارایی‌ها صرف امور خیریه شود و متعاقب آن، محمدرضا پهلوی دستور تاسیس «سازمان املاک و مستغلات پهلوی» را جهت اداره دارایی‌های مذکور صادر کرد. شاه برای به جریان انداختن پو‌ل‌های حاصل از فروش املاک سلطنتی به دهقانان و درآمدهای ناشی از اجاره مستغلات و تأسیسات وابسته و درآمد محصولات کشاورزی، به تأسیس دفتر املاک اختصاصی اقدام کرد و به دنبال افزایش درآمدهای نفتی و فعالیت‌های تجاری و کشاورزی، تصمیم گرفت، محلی برای تمرکز سرمایه خود در آن به منظور قانونی کردن ثروت بی حساب خود و کاستن از فشار سخنانی مبنی بر غصبی بودن دارایی‌های خود تأسیس کند و به این ترتیب بنیاد پهلوی در سال 1337ش، در ظاهر به عنوان یک سازمان خیریه!، به جای دفتر املاک اختصاصی شاه به وجود آمد.این بنیاد در حقیقت در تیول شاه قرار گرفت و او به همراه خانواده‌اش جزو سهامداران عمده اکثر مؤسسات و شرکت‌های موجود در ایران درآمدند.